HEMA heeft onder het nieuwe management de weg naar herstel ingezet. De omzet zat vorig jaar in de lift, het verlies nam af en het warenhuis boekte vooruitgang op alle speerpunten voor groei. Zorgpunt blijft de hoge schuldratio.

Na enkele zorgwekkende jaren lijkt HEMA de weg omhoog te hebben ingeslagen. De warenhuisketen zag de omzet in het gebroken boekjaar 2015 (dat op 31 januari afliep) met 5,8 procent toenemen naar 1,14 miljard euro.

Omdat er in totaal dertien vestigingen zijn bijgekomen en dit een vertekend beeld kan geven, is het goed om ook te kijken naar de zogeheten vergelijkbare omzet. Dit is de omzet van winkels die langer dan een jaar open zijn. Ook hier staan de seinen op groen, want dit cijfer steeg met 3,2 procent, terwijl vorig jaar nog sprake was van een daling van 4,2 procent.

De omzet per winkel nam voor het eerst in tien jaar weer toe en kwam uit op 1,64 miljoen euro, tegen 1,58 miljoen euro in 2014.

Ook gunstig is de ruime halvering van het nettoverlies, van 189,2 miljoen euro naar 72,5 miljoen euro. Hierbij moet wel worden aangemerkt dat het verlies in 2014 mede werd gedrukt door een forse afboeking op goodwill (de ‘merkwaarde’ van het bedrijf) van 120 miljoen euro.

Ook in het verlies over 2015 zit een eenmalige kostenpost verwerkt: de warenhuisketen sloot een schikking van 18,5 miljoen euro in een langslepend conflict met ontevreden franchise-ondernemers.

De bruto winstmarge stond vorig jaar wel onder druk, maar dit valt het management niet volledig aan te rekenen. De grootste boosdoener was de dure dollar, die de inkoopkosten opdreef.

Online verkopen nemen toe

HEMA lijkt ook aardig op weg te zijn met drie speerpunten waar het concern op inzet: een groei van de online verkopen, een versnelde internationale expansie en een revitalisering in de Benelux.

De 'overige inkomsten', waar de verkoop via de webshop onder valt, stegen vorig jaar met 21,2 procent naar 24,6 miljoen euro. Maar afgezet tegen de totale concernomzet van dik 1,1 miljard, zijn de webverkopen nog wel vrij bescheiden.

Groei over de grens

Wat betreft de uitbreiding over de grens, gaat HEMA voortvarender te werk. In zowel Spanje en Groot-Brittannië kwamen er vorig jaar twee vestigingen bij. In Frankrijk opende het warenhuis zeven nieuwe filialen. De omzet groeide hier bovendien fors: met maar liefst 31,1 procent.

Ook de stijging van de vergelijkbare omzet (met 11 procent) was flink. Hierbij moet wel worden aangetekend dat Frankrijk voor HEMA nog een relatief kleine markt is. Circa 6 procent van de omzet komt hier vandaan.

Wat betref het derde speerpunt van HEMA - revitalisering in de Benelux - is het beeld wisselend. Hoopgevend is de omzetstijging in Nederland met 4,6 procent. Dat is goed nieuws, want de afgelopen jaren daalde de omzet hier juist. Bovendien is de Nederlandse markt goed voor bijna 80 procent van de concernomzet. In de België en Luxemburg daarentegen daalde de omzet licht.

Het besluit om niet langer vol de concurrentie aan te gaan met Action en Albert Heijn en te focussen op versproducten, lijkt zijn vruchten af te werpen. De omzet uit huishoudelijke artikelen en persoonlijke verzorging - de grootste productgroep - groeide met 11,1 procent. Ook de verkoop van etenswaren en horeca, zoals taarten, wijn en kopjes koffie - steeg bovengemiddeld: met 4,9 procent.

De omzet van kledingverkopen nam procentueel iets minder sterk toe: met 2,4 procent. Maar het goede nieuws is hier dat de dalende trend - door toegenomen concurrentie van goedkopere ketens als H&M, Primark en C&A - wel is gestopt.

Alleen de omzetontwikkeling van diensten bleef achter: deze daalde met 4,3 procent. Maar dit is een klein onderdeel, goed voor slechts 4 procent van de omzet.

Al met al zijn dit bemoedigende resultaten, na de stoelendans van afgelopen jaar. De warenhuisketen kreeg een nieuw bestuur. Tjeerd Jegen volgde vorig jaar Ronald van Zetten op, die abrupt vertrok onder druk van eigenaar Lion Capital. De Belg Ivo Vliegen werd vorig jaar benoemd als financieel topman.

Oplopende schuldratio

Toch hebben de nieuwe topmannen nog geen reden om tevreden achterover te leunen. De netto schuld is de laatste twee kwartalen weliswaar gedaald, maar op jaarbasis nog altijd met 18 miljoen euro opgelopen naar 704,4 miljoen euro. Tegelijkertijd is de 'ebitda' (een maatstaf voor winstgevendheid) vorig jaar ruim gehalveerd.

Hierdoor is de verhouding tussen de schuld en de ebitda verder gestegen, van 7,97 naar 16,85. De schuldratio geeft aan binnen hoeveel jaar een bedrijf zijn schulden af kan betalen. Een schuld/ebitda-ratio van minder dan 3 is veelal een acceptabel niveau, maar komt de ratio uit boven de 5, dan gaan de alarmbellen rinkelen.

Overigens rekent HEMA zelf met een aangepast ebitda, waarmee de schuldratio uitkomt op 8,24. Dit is nog steeds flink hoger dan gewenst.

En achterblijvende omzet per winkel

Topman Tjeerd Jegen is positief over de jaarcijfers van de warenhuisketen. Het bedrijf heeft sinds 2008 niet meer zo'n sterke omzetgroei laten zien. "Hierdoor kunnen we onze blik richten op de toekomst van HEMA en dat is groei. Hoewel we in 2015 goede voortgang hebben geboekt, is er nog veel werk aan de winkel om zowel de operationele processen als de financiële resultaten te verbeteren."

De verdere ingrepen die de topman wil doorvoeren kosten geen banen. "Mijn boodschap is er juist een van groei. Daar hebben we juist meer mensen voor nodig." HEMA denkt ook in Nederland nog groter te kunnen worden, door de winkelinrichting aan te passen en meer met klantgerichte aanbiedingen te komen.

Lees ook

HEMA-baas neemt Nederlandse winkels op de schop: ‘We zijn te snel gegroeid’

Wijntje bij de kapper: waarom doen slijters daar zo moeilijk over?

Zo ziet het vernieuwde Blokker eruit

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl