Nogal wat beleggers vragen zich af of Japanse aandelen na de aardbeving, de
tsunami en de problemen met de Japanse kerncentrales nu onderhand niet
aantrekkelijk gewaardeerd zijn.
Dat is geen gekke vraag: zeker niet wanneer je weet dat de Japanse beurs in
1989 bijna de grens van 40.000 punten bereikte, en dat vandaag de dag
beleggers in Japanse Nikkei 225-index naar boven moeten kijken om het niveau
van 10.000 punten te zien. Japanse aandelen verloren de afgelopen
tweeëntwintig jaar meer dan driekwart van hun waarde.
Van economische groei is in Japan al heel wat jaren nauwelijks sprake. En
deflatie zorgt ervoor dat de economie maar niet op gang wil komen. Daarbij
komt bij dat de bevolking sterk veroudert en stevig zal krimpen. Telde Japan
in het jaar 2000 nog 127 miljoen inwoners, in de komende eeuw zal dit aantal
naar verwachting dalen tot circa 46 miljoen in het jaar 2100.
De algehele economische misère in Japan heeft ertoe geleid dat heel wat
Japanse aandelen op of zelfs beduidend onder hun boekwaarde noteren. En de
recente rampen hebben de beurskoersen in Japan nog eens een extra duwtje
naar beneden gegeven.
Volgens sommigen vormen Japanse aandelen nu dan ook prima beleggingen, in
ieder geval om te anticiperen op enig koersherstel. Warren Buffett is een
van hen: "De herbouw zal de nodige tijd kosten, maar dit zal de
economische toekomst van Japan niet veranderen. Als ik Japanse aandelen zou
bezitten, zou ik ze nu zeker niet verkopen. Vaak wanneer een ramp zich
plotseling voordoet, creëert dat een koopkans. Ik heb dit in Amerika gezien
en op vele plekken elders op de wereld. Ik denk niet dat Japan hierop een
uitzondering zal zijn", aldus Buffett.
Weinig op met aandeelhouders
Waar veel Amerikaanse bedrijven de creatie van aandeelhouderswaarde tot
hoogste doel verheven hebben, geldt dat voor Japanse bedrijven vrijwel niet.
Japanse bedrijven werken over het algemeen met veel vreemd vermogen en zijn
onderling vaak sterk met elkaar verweven. Mede daardoor is het belang van en
de betrokkenheid met aandeelhouders vaak laag. Managers en werknemers van
Japanse bedrijven worden doorgaans goed beloond. Aandeelhouders daarentegen
komen er in Japan bekaaid vanaf.
Wat lang niet alle beleggers weten, is dat het Japanse bedrijven zijn die van
alle grote geïndustrialiseerde landen veruit het minst winstgevendheid zijn.
Zo ligt het gemiddelde rendement op het eigen vermogen in Japan met een
procent of vijf al sinds jaar en dag op een bedroevend laag niveau.
Dat Japanse aandelen het al vele decennia relatief slecht doen, wordt dan ook
vooral verklaard door het feit dat de onderliggende bedrijven zelf
nauwelijks aandeelhouderswaarde creëren. Sinds begin jaren '70 leverden
Japanse aandelen gemiddeld amper 3 procent rendement per jaar op. Wanneer
maar nauwelijks aandeelhouderswaarde gecreëerd wordt, mag je evenmin
stijgende koersen verwachten.
Amerikaanse bedrijven zijn daarentegen een stuk meer georiënteerd op de
creatie van aandeelhouderswaarde. Hier ligt de gemiddelde rentabiliteit op
het eigen vermogen dan ook beduidend hoger. Op een procent of twaalf
ongeveer. Dat voor Amerikaanse aandelen wel een behoorlijke premie op de
boekwaarde betaald wordt, is zo bezien dan ook niet meer dan terecht.
Stel je voor...
Aandeel A staat voor een gemiddeld Japans aandeel van een bedrijf waarvan het
rendement op het eigen vermogen 5 procent bedraagt. En dit aandeel kun je
exact tegen boekwaarde kopen. Omwille van de eenvoud van dit voorbeeld gaan
we er vanuit dat dit volledige rendement in de vorm van dividend wordt
uitgekeerd.
Een belegging in Aandeel A levert u dan precies 5 procent dividendrendement
op. Immers, het rendement op het eigen vermogen bedraagt in dit voorbeeld 5
procent en we gingen er vanuit dat de volledige winst in de vorm van
dividend werd uitgekeerd en van een premie op de boekwaarde was bovendien
geen sprake.
Aandeel B vervolgens staat voor een gemiddeld Amerikaans aandeel. Hiervoor
moet je in dit voorbeeld echter twee keer de boekwaarde betalen. Het
rendement op het eigen vermogen ligt hier echter op 12 procent. En om een en
ander zo simpel mogelijk te houden gaan we er ook hier vanuit dat de
volledige winst in de vorm van dividend uitgekeerd wordt.
Een belegging in dit Amerikaanse aandeel B levert je in dat geval 6 procent
dividendrendement op. Immers, hier bedraagt het rendement op het eigen
vermogen 12 procent maar je moet om dit aandeel in handen te krijgen wel
twee keer de boekwaarde betalen.
Japanse aandelen: aantrekkelijk of niet?
Wanneer we simpelweg kijken naar het verschil in boekwaardepremie tussen
Japanse en Amerikaanse aandelen lijken Japanse aandelen vandaag de dag
spotgoedkoop. Maar heel wel mogelijk is dat verschil terecht. Aandelen van
bedrijven die niet of nauwelijks aandeelhouderswaarde creëren verdienen geen
premie op hun boekwaarde. En wanneer continu aandeelhouderswaarde vernietigd
wordt, zou een discount op de boekwaarde eigenlijk niet meer dan terecht
zijn.
Waak er dus voor Japanse aandelen als langetermijnbelegging te kopen enkel en
alleen omdat de koers ten op zichte van de boekwaarde erg laag lijkt.
Wanneer van waardecreatie nauwelijks sprake is, is een dergelijke lage
waardering eigenlijk een correcte waardering.
Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van 's
werelds beste beleggers en is tevens oprichter van
warrenbuffett.nl over de beleggingsstrategie van Warren Buffett.
Lees ook:
degelijk geld
tegen
wel
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
