Wie zich al wat langer met aandelen bezighoudt, is misschien nog wel bekend
met de vuistregel ‘gedeeld door tien plus zestig’. Rond de eeuwwisseling
werd deze vuistregel wel gebruikt om het niveau van de AEX te schatten. Je
deelde het koersniveau van de Duitse DAX-index door tien en telde daar
vervolgens zestig punten bij op.

Doorgaans klopte die schatting heel aardig. En wanneer niet dan duurde het
niet langer dan een paar maanden voordat het verband in ere hersteld was.

Vandaag de dag noteert de DAX-index op een niveau van zo’n 6.700 punten.
Gedeeld door tien plus zestig geeft een geschat niveau voor de AEX van 730
punten. De actuele AEX-stand van amper 300 punten bedraagt niet eens de
helft. Wat is er met de AEX toch aan de hand?

Herbeleggingsindex

Een van de verklaringen is dat – en menig belegger weet dit niet – de DAX een
herbeleggingsindex is. En de AEX niet.

Wanneer DAX-bedrijven dus dividend uitkeren dan heeft dit geen gevolgen voor
het niveau van de Duitse beursgraadmeter zelf. Wanneer AEX-bedrijven
dividend uitkeren dan daalt de AEX echter wel in koers.

Uitgaande van zo'n 3 procent dividend per jaar sinds de eeuwwisseling zou de
AEX momenteel een procent of 40 hoger moeten staan. Wanneer we tenminste
dezelfde regels als de Duitsers gevolgd hadden. De AEX zou dan zo'n 120
punten hoger noteren ofwel zo'n 430 punten (nog altijd niet die 730 punten
dus).

Systematische 'fouten'

Maar er speelt meer. En dit verklaart waarom de AEX vergeleken met vele andere
beurzen zo sterk achterblijft.

Zo geldt dat voor de beslissing om een bepaald aandeel in de AEX op te nemen
de handelsomzet bepalend is. Dit is simpelweg het aantal verhandelde
aandelen van een bedrijf vermenigvuldigd met de beurskoers.

Voor de weging in de AEX wordt vervolgens vooral gekeken naar de beurswaarde.
Die verkrijgt u door het aantal uitstaande aandelen van een bedrijf te
vermenigvuldigen met de beurskoers.

Overigens is die weging van een aandeel in de AEX gemaximeerd op 15 procent.
Zowel Koninklijke Olie als Unilever zitten hier momenteel dicht in de buurt.
Deze twee aandelen alleen zijn dus zo'n beetje goed voor een derde van de
AEX.

Maar we dwalen af... Voor zowel de factor handelsomzet als de factor
beurswaarde geldt dat deze in hoge mate beïnvloed wordt door de emotionele
toestand van beleggers: in aandelen waarover beleggers enthousiast zijn
wordt doorgaans veel gehandeld en dergelijke lievelingsaandelen kennen
veelal hoge beurswaardes. Gevolg is dus dat de lievelingsaandelen van het
moment een relatief zware weging in de AEX verkrijgen.

En zo kon het dat de AEX rond de eeuwwisseling gevuld was met een groot aantal
techbedrijven. Denkt u aan UPC, WorldOnline, KPN en KPNQwest, Versatel en
Getronics. Telkens met een vrij forse weging vanwege hun op dat moment
torenhoge beurswaardes.

Een jaar of wat later werd aan bedrijven als ING, ABN-AMRO, Fortis en Aegon
een heel zware AEX-weging gegeven. Ook in dit geval vanwege de hoge
beurswaardes op dat moment. Als vrijwel de enige effectenbeurs ter wereld
bestond de AEX in 2007 voor zo'n beetje de helft (!) uit financiële waarden.
Juist ja, exact op de top van de (financiële) bubbel.

Beleggers geen invloed

In de AEX krijgen aandelen waarover beleggers wat al te enthousiast zijn dus
stelselmatig een te zware weging. Vanwege de systematiek van samenstelling
van de AEX. Aandelen waar beleggers wat al te pessimistisch over zijn - noem
het de value-aandelen - komen in de AEX daarentegen niet veel voor. Of ze
krijgen slechts een bescheiden weging.

Geen wonder dan ook dat de AEX vergeleken met vele andere beurzen zo magertjes
afsteekt. Waar voor andere beurzen de oude recordniveaus langzaamaan in
zicht beginnen te komen, noteert de AEX nog niet eens op de helft van haar
oude record.

Vrij eenvoudig echter kunnen de stelselmatige 'fouten' voorkomen worden.
Namelijk door niet te selecteren op factoren als handelsvolume en
marktwaarde. Maar door bijvoorbeeld te selecteren op omzet of winst van de
onderliggende bedrijven. Factoren dus waar beleggers zelf geen invloed op
hebben.

De systematische 'fouten' zoals de AEX die nu kent worden daarmee vermeden.
Maar wij verwachten niet dat aan de AEX-criteria spoedig iets verandert. En
aan de systematische (wegings)'fouten' dus evenmin. Vandaar de titel van dit
artikel.

Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van 's
werelds beste beleggers en is tevens oprichter van warrenbuffett.nl
over de beleggingsstrategie van Warren Buffett. Deze column is niet
bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen. De auteur bezit
voor eigen rekening in bezit: aandelen General Dynamics.

Lees ook:

Meer
artikelen van Hendrik Oude Nijhuis

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl