In de Britse zakenkrant Financial Times stond afgelopen week een ingezonden
brief van professor Nouriel Roubini. Over de eurozone. En echt optimistisch
is hij niet.

Allereerst een korte introductie van Roubini zelf. Nouriel Roubini (1959)
promoveerde in de internationale economie aan de vooraanstaande Harvard
University. Momenteel is hij hoogleraar economie aan de Stern School of
Business van New York University.

Roubini werd bij een groter publiek bekend met zijn waarschuwende woorden
over de Amerikaanse huizenmarkt. Hij voorzag als een van de weinigen tijdig
de ineenstorting. Aanvankelijk kreeg hij om die reden ook de bijnaam ‘Dr.
Doom’. Ingehaald door de feiten heeft CNBC Roubini inmiddels omgedoopt tot
‘Mr. Realistic’. Over de eurozone stelde deze ‘Mr. Realistic’ afgelopen
week:

"De aanpak van doormodderen in de eurozone heeft gefaald het fundamentele
probleem van economische divergentie op te lossen. Er wordt een pad
bewandeld dat leidt naar oncontroleerbare faillissementen van landen en
uiteindelijk het uiteenvallen van de eurozone zelf…"

Paradox
Euro-optimisten, in het bijzonder ook vele politici, gaven ten tijde van de
invoering van de euro aan te verwachten dat een gemeenschappelijke munt
ertoe zou leiden dat de verschillende Europese economieën naar elkaar toe
zouden groeien. Wat dan uiteindelijk zou resulteren in een fiscale en
politieke unie. Dat bleek, in de woorden van Roubini, een ‘kleine’
misrekening:

"De realiteit bleek precies omgekeerd. Paradoxaal genoeg leidde het effect van
convergerende rentes in de beginjaren van de eurozone ertoe dat het fiscale
beleid van de verschillende eurolanden juist extra kon divergeren. Het
roekeloze gebrek aan discipline in landen als Griekenland en Portugal werd
enkel geëvenaard door het ontstaan van enorme bubbels in landen als Spanje
en Ierland. Structurele hervormingen werden uitgesteld terwijl lonen -
gecorrigeerd voor productiviteitsstijgingen - in bovengenoemde landen juist
flink stegen. Het gevolg is dat deze economieën nu nog amper concurrerend
zijn."

Niet concurrerend
Het echte probleem van de eurozone is volgens Roubini dus dat sommige
economieën veel competitiever zijn dan andere. Landen in de periferie van
europa zijn nauwelijks in staat te concurreren met de noordelijke
Eurolanden. En het al dan niet kwijtschelden van schulden verandert daaraan
niets:

"Het kwijtschelden van schulden lost het probleem van excessieve schuld in
sommige landen gedeeltelijk op. Maar het helpt totaal niet voor wat betreft
economische convergentie. Zonder economische convergentie zal de periferie
van Europa simpelweg in een permanente staat van stagnatie, recessie en hoge
werkeloosheid belanden."

Slechts één oplossing
Wanneer een land als Griekenland ervoor kiest in de eurozone te blijven, kiest
zij volgens Roubini zelf voor jaren van recessie en hoge werkeloosheid. En
telkens zullen extra leningen en extra garanties noodzakelijk blijken. Aan
belastingbetalers elders in Europa zijn die politiek bezien steeds
moeilijker te verkopen.

Na een aantal andere theoretische oplossingen besproken te hebben die allen
waarschijnlijk niet zullen werken, stelt Roubini dat er eigenlijk maar één
echte oplossing is voor de landen in de periferie van eurozone:

"Er is eigenlijk maar één manier om de concurrentiepositie en de groei in de
periferie te herstellen: door uit de euro te gaan, door de eigen munt weer
in te voeren en door deze gelijk flink te devalueren. Immers, in alle
opkomende markten in crisis waren flexibele wisselkoersen een essentieel en
onvermijdelijk onderdeel voor het herstellen van economische groei..."

Schuldeisers gaan het schip in
Wanneer een land als Griekenland besluit haar schuld niet terug te betalen,
draagt zij de rekening als het ware over aan haar schuldeisers. Dat zijn met
name Duitse en Franse banken. Maar eveneens Nederlandse banken, onze
pensioenfondsen en de Nederlandse overheid (lees: de Nederlandse
belastingbetaler). Bij een failliet van Griekenland gaan zij allen het schip
in.

Door het bieden van extra leningen en allerlei extra garanties kan een
faillissement van Griekenland nog een tijdlang uitgesteld worden. Maar
tenzij men in Noord-Europa bereid is Griekenland tot in de eeuwigheid te
subsidiëren stelt dit het onvermijdelijke enkel uit, zo besluit 'Mr.
Realistic':

"Een wanbetaling van Griekse schuld is onvermijdelijk. De vraag is enkel nog
wanneer en hoe. Maar wanbetaling helpt Griekenland onvoldoende om de
concurrentiepositie te verbeteren en groei te herstellen. Op een gegeven
moment zullen de Grieken zelf doorzien dat het voor hen zelf aantrekkelijker
is de euro te verlaten dan ten koste van alles in de eurozone te willen
blijven."

Welk land daarna aan de beurt is? Op de obligatiemarkt wordt gefluisterd over
Ierland...

Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van 's
werelds beste beleggers en is tevens oprichter van warrenbuffett.nl
over de beleggingsstrategie van Warren Buffett.

Lees ook:

Meer
artikelen van Hendrik Oude Nijhuis

Volg de markten op Z24 Beurs

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl