De inkoop van eigen aandelen kan voor een bedrijf nuttig zijn om aandeelhouders te belonen. Maar dat is niet altijd het geval. De bestuurstop van DSM zou beter moeten luisteren naar de adviezen van topbelegger Warren Buffett, aldus Henrik Oude Nijhuis.

Veel Amerikaanse bedrijven bulken momenteel van het overtollige kasgeld. Dat heeft recent geleid tot een forse toename van het aantal overnames en fusies. Tegelijk kijken bedrijven met miljarden op de bank hoe ze aandeelhouders kunnen behagen door geld terug te sluizen via het inkopen van eigen aandelen.

Zo kondigde het Amerikaanse conglomeraat General Electric in april aan voor 50 miljard dollar eigen aandelen te willen kopen. Kort daarna gaf Apple aan eveneens 50 miljard aan de inkoop van eigen aandelen te willen besteden. Het jaar ervoor had Apple daar al 90 miljard dollar aan besteed.

Zakenbank Goldman Sachs verwacht dat bedrijven in de Amerikaanse S&P 500-index dit jaar liefst 1.000 miljard dollar zullen spenderen aan inkoop van eigen aandelen en dividend. Nooit eerder werd zoveel geld aan de aandeelhouders teruggegeven.

Wanneer is inkoop aandelen zinnig?

Als een bedrijf winst maakt heeft het goed beschouwd drie opties. Allereerst kan in het bedrijf zelf geïnvesteerd worden door bijvoorbeeld investeringen in onderzoek en ontwikkeling of door nieuwe filialen te openen. Optie twee vormt het doen van overnames. Optie drie is de winst aan de aandeelhouders terug te geven door dividend uit te keren of door eigen aandelen in te kopen.

Hoe denkt topbelegger Warren Buffett over het inkopen van eigen aandelen? We citeren uit zijn eigen aandeelhoudersbrieven:

[Uit de aandeelhoudersbrief van het jaar 1984] "Wanneer aandelen van bedrijven met sterke competitieve posities en een comfortabele financiële positie substantieel onder hun intrinsieke waarde noteren, dan is er vrijwel geen beter alternatief dat aandeelhouders met meer zekerheid beloont dan inkoop van eigen aandelen."

[1994] "Inzicht in de intrinsieke waarde is voor managers van bedrijven net zo belangrijk als voor beleggers. Wanneer managers investeringsbeslissingen nemen - inclusief beslissingen om eigen aandelen in te kopen - dan is essentieel dat zij handelen om de intrinsieke waarde per aandeel te verhogen en ieder handelen dat de intrinsieke waarde per aandeel verlaagt proberen te voorkomen. Hoewel dit principe overduidelijk mag lijken zien wij het voortdurend geschonden worden. Wanneer dergelijke misallocaties plaatshebben zijn aandeelhouders de pineut."

DSM koopt aandelen in voor beloning management

Wat voor particuliere beleggers geldt, geldt voor beursgenoteerde bedrijven eveneens. Het kopen van (eigen) aandelen is enkel interessant wanneer 1) er geld beschikbaar is, 2) er geen beter investeringsopties zijn en 3) het aandeel te koop is tegen een prijs die duidelijk onder de intrinsieke waarde ligt.

Deze zo voor de hand liggende kennis over de inkoop van eigen aandelen lijkt door het management van chemieconcern DSM niet serieus te worden genomen. DSM stelde medio mei ruim 100 miljoen euro te willen besteden aan de inkoop van eigen aandelen 'voor het afdekken van bestaande optieplannen voor het management en het personeel van de onderneming'.

Dat DSM haar management en personeel met aandelen beloont wil niet automatisch zeggen dat het ook verstandig is die aandelen terug te kopen. Beide zaken staan nadrukkelijk los van elkaar. En moeten dan ook onafhankelijk van elkaar beoordeeld worden.

In het belang van de aandeelhouders van DSM – ikzelf behoor daar toe overigens niet toe – raad ik het management van DSM van harte aan de aandeelhoudersbrieven van Warren Buffett eens zorgvuldig door te nemen. In het bijzonder wanneer op de inkoop van eigen aandelen wordt ingegaan.

Zelf veronderstel ik dat aandelen DSM momenteel stevig aan de prijs zijn en inkoop van eigen aandelen de intrinsieke waarde per aandeel verlaagt. Maar vooral opmerkelijk is dat de waardering van het aandeel voor DSM überhaupt geen rol lijkt te spelen. DSM koopt de eigen aandelen immers ‘voor het afdekken van bestaande optieplannen’, maar een verplichting daartoe bestaat er helemaal niet.

Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers. Zijn bestseller over Warren Buffett is gratis beschikbaar. Deze column is niet bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl