Miljardair Tom Perkins droomt van het oude censuskiesrecht: wie meer belasting betaalt, krijgt meer stemrecht. Daar zal hij weinig stemmen mee trekken, betoogt Hendrik Oude Nijhuis. Maar de omgekeerde neiging om veelverdieners steeds zwaarder te belasten, heeft ook grote nadelen.

Tom Perkins (82), multimiljardair en oprichter van de bekende investeringsfirma Kleiner Perkins Caufield & Byers (Kleiner Perkins), stuurde onlangs een ingezonden brief naar zakenkrant The Wall Street Journal. Zijn brief werd online geplaatst en die webpagina werd al snel de meest bezochte van Wall Street Journal.

Perkins kreeg de hoon van bijna heel Amerika over zich heen.

Miljardair Perkins is het beu dat er voortdurend op wordt gewezen dat de economische groei in de Verenigde Staten vooral de rijkste ‘1 procent’ ten deel zou vallen. Hij ziet dat als een aanval op succesvolle ondernemers.

Hieronder een iets ingekorte vertaling van de brief van Perkins:

"[...] Schrijvend vanuit het epicentrum van het progressieve gedachtegoed, San Francisco, wil ik de aandacht vestigen op de parallellen tussen nazi-Duitsland en haar oorlog tegen haar '1%', namelijk de Joden, en de progressieve oorlog tegen de Amerikaanse '1%', namelijk de 'rijken'.

[...] Ik bespeur een toenemende haat tegen de meest succesvolle '1%' . Er is publieke verontwaardiging over de Google-bussen die IT'ers vervoeren van en naar de stad en de technologiebedrijven waar zij werken. Er is verontwaardiging over de stijgende vastgoedprijzen die deze 'nerds' kunnen betalen. [...]

Dit is een zeer gevaarlijke verschuiving in ons Amerikaanse gedachtegoed. Kristallnacht was ondenkbaar in 1930; is een soortgelijk 'progressief' radicalisme ondenkbaar nu?"

Terug naar het censuskiesrecht

Kleiner Perkins, de investeringsfirma bekend vanwege haar vroege investeringen in succesvolle bedrijven als Amazon en Google, distantieerde zich gehaast van de woorden van haar vroegere oprichter. Zelf noemde Perkins zijn vergelijking met de situatie van joden in nazi-Duitsland naderhand 'ongelukkig'.

Maar afgezien van de vergelijking stelt Perkins inhoudelijk niet van mening veranderd te zijn. Hij is  voorstander van een staatsrechtelijke hervorming in het voordeel van degenen die het meeste belasting betalen: "Het zou meer als een bedrijf moeten zijn. Je betaalt een miljoen dollar aan belasting, daarmee krijg je ook een miljoen stemmen om die uit te kunnen brengen."

Een dergelijk censuskiesrecht bestond overigens in de negentiende eeuw in veel Europese landen, waaronder Nederland.

Helft Amerikanen zonder stemrecht

Wie geen inkomstenbelasting betaalt - de helft van de Amerikaanse kiezers - zou in Perkins' voorstel ook geen stemrecht hebben. En voor 1 procent die het meeste betalen, zou dat betekenen dat deze groep evenveel stemrecht krijgt als de 95 procent met de laagste inkomens.

President Barack Obama zou in Perkins' voorstel nooit president hebben kunnen worden (Obama behaalde vooral stemmen bij de 'lagere inkomens'). De Republikeinse kandidaat Mitt Romney zou dan nu president zijn of misschien zelfs een nog liberalere tegenkandidaat.

Perkins kijkt vol afschuw naar groeiende 'haat' die hij ziet - denk ook aan de Occupy-beweging - jegens de zogeheten '1 procent'. Maar wellicht dat Perkins er geen rekening mee houdt dat die haat mogelijk nog veel groter wordt, wanneer de meerderheid van de Amerikanen hun stemrecht wordt ontnomen.

Meer werken moet wel lonen

Toch heeft Perkins ergens wel een punt, wanneer we onze blik verleggen naar ons eigen land.

In Nederland gelden beduidend hogere belastingtarieven dan in Amerika en geraak je bovendien sneller in een hogere belastingschijf naarmate je meer verdient. In enkele specifieke situaties geldt nu reeds dat 'niets doen' financieel aantrekkelijker is dan een euro extra verdienen.

Er is waarschijnlijk altijd wel een meerderheid die vindt dat de best verdienende minderheid nog wat extra betalen kan. Maar wanneer nivelleren op inkomen door werk of ondernemerschap doorschiet en studeren, werken en ondernemen niet of nauwelijks meer loont, is uiteindelijk toch echt iedereen slechter af.

In Nederland is daar feitelijk al sprake van, zeker als je kijkt naar het toptarief van de inkomstenbelasting.

Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van warrenbuffett.nl over de beleggingsstrategie van Warren Buffett. Deze column is niet bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl