Emotionele uitbarsting van HEMA-baas Tjeerd Jegen is verfrissend

ANALYSE – Onder druk roeren leiders zich. CEO Tjeerd Jegen van de HEMA stapte deze week met badmat en handdoek in de ring en verweet Albert Heijn een oneerlijke prijsactie.

Albert Heijn zou tijdens de lockdown de markt “afromen” met een handdoekenactie, daar waar HEMA als niet-essentiële winkel (en verkoper van badmatten en handdoeken) een paar weken geleden dicht moest van de overheid.

De frustratie van Jegen is begrijpelijk. En waarschijnlijk mede gedreven doordat HEMA eerst open mocht blijven, en toen weer niet. De overheid had er niet genoeg over nagedacht. Uiteindelijk mochten alleen winkels met meer dan 70 procent essentiële producten open blijven. HEMA niet, Albert Heijn wel.

Jegen vindt dat Albert Heijn misbruik van de situatie maakt. Hij uitte zijn onvrede door topbestuurders Marit van Egmond, Wouter Kolk en Frans Muller persoonlijk in zijn LinkedIn-bericht te taggen. Reageert de HEMA-topman te emotioneel en beschadigt hij hiermee zijn reputatie?

Ik denk geen van beide. Het brengt vooral een discussie op gang, zo lieten de duizenden reacties en comments op zijn LinkedIn-bericht al zien.

Emotie tonen is geen teken van zwakte

Ik vond de post van Jegen uiterst verfrissend. Dit zien we te weinig. CEO’s of andere leiders die zich zo sterk uitspreken. En eigenlijk is dat raar.

In Nederland keuren mensen dit soort acties om twee redenen af: iemand toont emotie en is uitgesproken. Maar we hebben dit juist veel meer nodig. Achteraf zijn we er bijna altijd blij mee.

We meten ook met twee maten. Bij de toeslagenaffaire of de corona-aanpak worden het gebrek aan transparantie, empathie en de politieke correctheid juist veroordeeld. En terecht.

Maar als een CEO dit toont, mag het niet?

We missen juist leiders die hun nek uitsteken en eindelijk eens niet politiek correct zijn. Ja, misschien speelde Jegen op het randje. Over de vorm valt te twisten. Maar is dat altijd erg?

Hij liet zijn emotie spreken. Noem het rebels, tegen de stroom in. Hij was in ieder geval authentiek en kwam op voor zijn bedrijf dat lijdt onder de sluiting. Daar kun je ook empathie voor hebben.

Het belangrijkste is: hij zet discussie in gang. En dat doe je nooit door alleen maar vrienden te willen maken. Het is rebels, en ook dapper.

De behoefte aan authentiek leiderschap is groot

Ik wil zelfs een stap verder gaan: leiders hebben een verantwoordelijkheid om authentiek te zijn en vooral minder politiek correct. Bij de een is dat rebels, bij de ander empathisch, bij een derde weer wat anders. Daarnaast moeten leiders vaker zichtbaar zijn.

De wereld wacht met smart. Waarom? Omdat mensen, consument of kiezer, smachten naar vertrouwen, richting en duiding.

Gapende politieke gaten moeten worden gevuld. Bedrijven moeten door woelige wateren worden geleid. Consument en kiezer willen weten waar ze aan toe zijn. Altijd. Maar nu misschien wel meer dan ooit.

Als broodnodige tegenhanger van populistische leiders en leiders met te grote ego’s die makkelijk het podium hebben gepakt. En misschien nog erger, hebben gekregen.

En als baken in tijden van snelle verandering.

De leiderschapslessen uit het verleden zijn eenvoudig: wat is de overeenkomst tussen Martin Luther King, Greta Thunberg en Johan Cruijff. Of tussen Jacinda Ardern, Louis van Gaal en Diederik Gommers?

Ze zijn vooral niet politiek correct. Noem het authentiek. Soms rebels. Ze nemen geen blad voor de mond. Draaien er niet omheen. Maar met respect en goede intenties.

We hebben leiders nodig voor wie je naar het stadion komt. En die de meeste mensen naar huis laten gaan met iets om over na te denken.

De positionering van leiderschap gaat in mijn ogen een grote ontwikkeling doormaken de komende jaren. De behoefte is groot en het onbenutte potentieel ook. Het is voor veel leiders alleen een kwestie van het vinden van de juiste mix.

Eigenlijk is het niet zo heel ingewikkeld: leiders moeten vooral zichzelf blijven. En laat je zien en horen. Joe Biden, aankomend president van de Verenigde Staten, zei het al: “Words of leaders matter.”

Diederik Heinink is oprichter van East en adviseert bedrijven en leiders over hun positionering en bedrijfsstrategie. Daarnaast is hij auteur en high performance coach. In de afgelopen jaren was hij veel actief in de finance en techsector. Hij werkte onder andere voor ING, Randstad en veel internationale scale-ups en mid-corporates.