Hans Alders legt zijn functie als Nationaal Coördinator Groningen neer.

Aanleiding is het besluit van minister Eric Wiebes van Economische Zaken om voor een kleine 1.600 woningen in het aardbevingsgebied voorlopig geen versterkingsadvies te laten maken.

Dat besluit druist volgens Alders in tegen wat hijzelf namens de overheid met de bewoners heeft afgesproken.

“Hoe kan ik vertrouwen herstellen als ik mijn afspraken niet nakom?”, schrijft hij in een brief aan Wiebes. “Voor mijzelf geldt dat daarmee mijn integriteit in het geding is.”

Wiebes wil voorlopig alleen de huizen laten aanpakken waarvoor al een volledig versterkingsadvies is gemaakt. Met de overige woningen wil hij pas op de plaats maken totdat het bevingsrisico is herberekend. Het kabinet heeft immers besloten de gaswinning uit het Groningenveld uiterlijk in 2030 helemaal te stoppen.

Het besluit om de versterkingsoperatie deels op te schorten is volgens Alders eenzijdig genomen. "Voor mij is het onmogelijk om te werken in een situatie waarin het meest elementaire vertrouwen ontbreekt. Op tal van momenten heb ik door de zure appel heen gebeten omdat ik meende resultaten te kunnen boeken voor de bewoners. Tot mijn spijt heb ik dat geloof verloren."

Alders werd op 1 juni 2015 voor een periode van vijf jaar benoemd tot Nationaal Coördinator Groningen. Zijn organisatie, waarin gemeenten, provincie en rijksoverheid samenwerken, voert de regie over alle inspanningen om huizen, gebouwen en infrastructuur in Groningen aardbevingsbestendig te maken.

'Opstappen van Alders zet alles op z’n kop'

Het opstappen van Alders zet alles op z’n kop, zegt gedeputeerde Eelco Eikenaar, belast met de gevolgen van de gaswinning, in een reactie.

Het besluit verraste Eikenaar niet. "We zagen vanuit de regio al wel dat Alders in een moeilijke positie was terechtgekomen", zegt hij. "Maar dit is uiteindelijk toch wel een heftige en dramatische beslissing."

Eikenaar gaat zo snel mogelijk met betrokkenen om de tafel om te bespreken wat dit voor de toekomst betekent. "We moeten ook snel met de minister om tafel", aldus de gedeputeerde.

"Laat het opstappen van Alders een duidelijk signaal zijn naar Den Haag", zegt Derwin Schorren van de belangenvereniging voor gedupeerden, de Groninger Bodem Beweging (GBB). "Door dat besluit kon Alders afspraken die hij had gemaakt met bewoners niet meer nakomen. Dat maakte hem onterecht tot de kwade genius."

Hoewel Schorren het besluit van Alders begrijpelijk vindt, noemt hij zijn opstappen tegelijkertijd ook "een groot verlies voor de regio". "Er gaat een enorme hoeveelheid kennis en inzicht verloren. Wat dat betreft hebben we er nu een probleem bij: hoe wordt de versterkingsoperatie nu geleid?"

Susan Top van het Groninger Gasberaad houdt haar hart vast als het gaat om de rol van de regio in de versterkingsoperatie. Alders was volgens haar de link in het overleg van de Groningers met het Rijk. "Er bestaat een kans dat de minister nu iemand op zijn positie gaat zetten die zonder overleg gaat uitvoeren wat Wiebes wil. Dan zijn we in Groningen echt de klos."

Over het aftreden van Alders is ook Top niet verrast. "Hij kon niet meer geloofwaardig zijn. Het is ernstig dat het zover heeft moeten komen. Het is al het zoveelste overlegorgaan dat wordt ontbonden. Ik ben benieuwd in wat voor nieuw circus we nu weer terechtkomen."

Oppositie boos over vertrek Alders

Vanuit de oppositie in de Tweede Kamer wordt getergd gereageerd op het opstappen van Alders. SP-Kamerlid Sandra Beckermann stelt dat de "chaos compleet is".

Wiebes stelt in een reactie dat "de aanpak van de aardbevingsproblematiek een nieuwe fase is ingegaan" en dat dit tot "nieuwe verhoudingen leidt".

Beckermann heeft geen goed woord over voor de reactie van Wiebes op het vertrek van Alders. "Wiebes is laconiek en wuift het weg. Wiebes moet nu de trein pakken naar Groningen en niet van tafel gaan tot er een akkoord is."

Ook Henk Nijboer (PvdA) is kritisch. "Het opstappen van Hans Alders is helaas een bevestiging dat Wiebes de afspraken met de regio niet nakomt, inwoners in grote onzekerheid laat en zelfs hun rechten schendt. De VVD zegt altijd ‘afspraak is afspraak’ maar dat geldt blijkbaar niet voor de bewoners met schade die al een toezegging voor herstel of versteviging hebben gehad."

Ook vanuit de coalitie klinkt kritiek. "Ik maak me ernstig zorgen over de vastgelopen gesprekken tussen het Rijk en Groningen", laat Rob Jetten (D66) weten. "D66 wil dat onveilige huizen worden aangepakt, waarbij de bewoners zelf de regie hebben."

VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz schaart zich achter Wiebes. "Begrijpelijk", zegt ze over het vertrek van Alders. "Een nieuwe fase vraagt ook om een schone lei in Groningen."