Genoeg redenen om optimistisch te zijn over het economische herstel in 2013, meent Han de Jong van ABN Amro.
Nu de crisis wegebt en de bezuinigingen afnemen, krijgen de meeste economieën
geleidelijk vastere grond onder de voeten en 2014 belooft dan ook een goed
jaar te worden.
Het economisch nieuws uit de eurozone blijft wisselend en er is veel om je
zorgen over te maken. Zo is de werkloosheid in Griekenland naar recordhoogte
gestegen: van een naar beneden bijgestelde 26,7 procent in januari, naar 27
procent in februari. De Spaanse industriële productie is in maart verder
gekrompen: minus 9,8 procent vergeleken met een jaar eerder.
Ook Frankrijk begint een probleem te worden. Er ontwikkelt zich een duidelijk
verschil tussen Frankrijk en Duitsland. In Frankrijk is de industriële
productie in maart met 0,9 procent gedaald ten opzichte van de voorgaande
maand, in Duitsland is zij met 1,2 procent gestegen.
Belangrijker is misschien wel de gang van zaken in de periferie. Ook daar zijn
tekenen van hoop. Zo is de werkloosheid in Spanje met 46.000 personen
gedaald. Volgens de Spaanse overheid is dit het gevolg van een betere
concurrentiepositie en de vorig jaar doorgevoerde hervormingen van de
arbeidsmarkt.
Tekenen economie VS gunstig
De bancaire enquête onder senior loan officers die de Fed elk
kwartaal houdt, bevatte het beste economische nieuws van de week. Hieruit
bleek dat het aantal Amerikaanse banken dat de voorwaarden voor
kredietverlening aan het bedrijfsleven versoepelt, zo groot is als het maar
zijn kan.
De banken lijken dus bereid de sluizen open te zetten. Volgens het onderzoek
neemt de vraag naar krediet toe, al heeft deze nog geen recordhoogte bereikt
– met uitzondering van de vraag naar krediet voor bouwprojecten, die zeer
groot lijkt te zijn. Tegenover gezinnen zijn de banken minder bereid om geld
te lenen en de vraag vanuit de gezinnen is eveneens minder groot, maar ook
daar is verbetering merkbaar. Dit is ontzettend belangrijk, omdat de
uitkomsten van deze enquête in sterke mate voorspellen hoe de Amerikaanse
economie zich gaat ontwikkelen. En dat ziet er goed uit.
Optimistisch over 2014
Ik zie per saldo een aantal redenen om bijzonder optimistisch te zijn voor de
wereldeconomie in 2014. Allereerst denk ik dat het fundamentele beeld is
opgeklaard en verder zal verbeteren. De balansen worden gerepareerd, de
onevenwichtigheden worden verminderd, het systeemrisico ebt in de eurozone
weg en de spanningen in het financiële systeem nemen af. Het herstelproces
van de wereldeconomie wordt zichtbaar.
Ten tweede daalt de inflatie zoals ik al eerder heb aangegeven, en ook deze
ontwikkeling zal waarschijnlijk doorzetten. De reële koopkracht wordt
hierdoor ondersteund. Voor zover de inflatie daalt als gevolg van lagere
grondstoffenprijzen, is dat natuurlijk ongunstig voor de
grondstoffenproducenten. Tegen die achtergrond is het begrijpelijk dat de
voorlopende indicatoren voor sommige grondstoffenproducerende landen nu
verslechteren.
Ten derde passeren de bezuinigingen dit jaar hun hoogtepunt. De onlangs
gepubliceerde Fiscal Monitor van het IMF bevat gegevens over de
conjunctureel gecorrigeerde begrotingssituatie. Bij de berekening van deze
maatstaf tracht het IMF het effect van begrotingsmaatregelen te isoleren.
De cijfers van het IMF laten op basis van de op dit moment bekende gegevens
zien wat de uitwerking van de overheidsbegroting op de economische groei is:
in de VS gaat de negatieve uitwerking daarvan op korte termijn aanzienlijk
afnemen en in de eurozone zal dat volgend jaar het geval zijn. Daarentegen
is in Japan juist sprake van een duidelijk positieve uitwerking.
Inhaalvraag
De conjunctureel gecorrigeerde begrotingssituatie wordt in de VS en de
eurozone volgend jaar iets meer dan 1 procent van het bruto binnenlands
product minder restrictief. Daardoor kan de totale groei versnellen.
Het plaatje is in Japan echter iets anders, deels als gevolg van de
voorgenomen BTW-verhoging en het aflopen van bepaalde
stimuleringsmaatregelen die onlangs doorgevoerd zijn. Maar het idee achter
de Japanse strategie is om genoeg groeimomentum te creëren zodat de economie
de begrotingsverkrapping volgend jaar zelf kan opvangen.
De inhaalvraag vormt een vierde reden om voor volgend jaar optimistisch te
zijn. In veel landen waar diverse jaren sprake was van een benedengemiddelde
groei, moet een aanzienlijke inhaalvraag zijn opgebouwd. Indien en wanneer
de economische omstandigheden zich normaliseren, komt deze vraag los en kan
zij voor een aanzienlijke, zij het tijdelijke, impuls zorgen.
Han de Jong is hoofdeconoom van ABN Amro. Meer columns: zie het blog
van Han de Jong.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl