- Een belangrijke dam in de Oekraïense regio Cherson is ingestort.
- Het is nog niet duidelijk wat de oorzaak is, maar Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar ervan de dam te hebben opgeblazen.
- De tarweprijs steeg dinsdag, uit zorg dat overstromingen in Oekraïne de export van graan kunnen belemmeren.
- Lees ook: De 25 sterkste legers ter wereld in 2023: zowel Rusland als Oekraïne zitten erbij
De dam bij de door Russische troepen gecontroleerde stad Nova Kachovka is ingestort. Dat bevestigt het Russische staatspersbureau TASS, nadat video’s van de doorgebroken dam op diverse sociale media hadden gecirculeerd. Ook de Oekraïense regering heeft bevestigd dat de dam in de zuidelijke Oekraïense regio Cherson is ingestort.
Water stroomt vanuit een waterreservoir naar de rivier Dnipro, richting de Zwarte Zee. De dam ligt ongeveer 60 kilometer ten oosten van de stad Cherson.
Het is onduidelijk wat de oorzaak is van het instorten van de dam, of wie ervoor verantwoordelijk is. Zowel Oekraïne als Rusland beweert dat de tegenpartij de dam heeft opgeblazen.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt dat de energiecentrale van de verwoeste dam van binnenuit is opgeblazen. “Russische terroristen hebben vandaag om 02.50 uur van binnenuit een ontploffing veroorzaakt bij waterkrachtcentrale Kachovka”, stelde hij op Telegram. “Er bevinden zich ongeveer 80 bewoonde plaatsen in het overstromingsgebied.”
Oekraïne zegt dat Rusland de stuwdam in de rivier Dnipro opblies om rivieroversteken door het Oekraïense leger te verhinderen. Een adviseur van Zelensky schreef op Twitter dat de overstroming "onoverkomelijke obstakels" kan creëren voor het verwachte tegenoffensief van Oekraïne. "Veel plaatsen zullen worden verwoest en het milieu zal enorme schade worden toegebracht."
Vanuit het Russische kamp wordt juist naar Oekraïne gewezen. De door Rusland aangewezen gouverneur van Cherson zei dat Oekraïners de dam hebben aangevallen om de aandacht af te leiden van vermeende problemen rond het tegenoffensief in Oost-Oekraïne.
Tarweprijs stijgt op wereldmarkt
De wereldmarktprijzen voor tarwe zijn gestegen na het nieuws over de verwoesting van de dam. Naast de duizenden mensen die gevaar lopen door de instorting van de stuwdam in Nova Kachovka, dreigt een overstroming ook de export van graan te belemmeren.
Tarwe steeg dinsdag tot 3 procent in prijs, maar zakte later weer iets terug. De verwoesting van de dam, mogelijk als gevolg van explosies, lijkt volgens directeur Andrey Sizov van graanconsultancy SovEcon "een stevige escalatie met ernstige gevolgen". Zo kan het nieuws de graanprijzen sterk opdrijven, schreef hij in een tweet.
De tarweprijzen bereikten vorige week hun laagste punt in twee jaar tijd, geholpen door optimisme over de graandeal van Oekraïne en Rusland die de export van landbouwgoederen uit het Oost-Europese land via havens aan de Zwarte Zee mogelijk maakt. Oekraïne is een van de grootste exporteurs van granen zoals tarwe en maïs.
Maar de prijzen stijgen weer, mede door zorgen over de weersomstandigheden waar graanboeren elders in de wereld mee kampen. Zo verwacht het Australische ministerie van Landbouw een terugval van de tarweoogst met ruim een derde door aanhoudende droogte. Ook in Argentinië en de Verenigde Staten dreigt een gebrek aan neerslag. In de Chinese provincie Henan zit hevige regenval de oogst juist dwars, waardoor China mogelijk meer tarwe moet importeren.
Dam in regio Cherson is ook van belang voor kerncentrale van Zaporizja
Door de verwoesting van de dam wordt gevreesd voor overstromingen van delen van Oekraïne. De Oekraïense gouverneur van de regio Cherson zei te verwachten dat het water "binnen vijf uur tot kritische hoogten zal stijgen" en heeft de evacuatie van mensen in "gevaarlijke gebieden" nabij de dam aangekondigd. Het gebied ten noorden van de Dnipro is in Oekraïense handen, het gebied ten zuiden van de rivier is in Russische handen.
Daarnaast heeft de dam een groot reservoir dat water levert aan het schiereiland de Krim, in 2014 geannexeerd door Rusland, en aan de kerncentrale van Zaporizja. Die watertoevoer kan dus in de problemen komen.
De kerncentrale kan daardoor te maken krijgen met lagere waterniveaus, terwijl de centrale water nodig heeft voor de koeling van de kernreactoren. Volgens een pro-Russische functionaris in de regio Zaporizja is er "geen kritiek gevaar" voor de kerncentrale door de instorting van de Nova Kachovka-dam, meldt TASS.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft een spoedvergadering belegd van de Nationale Veiligheidsraad om de noodsituatie bij de dam te bespreken.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken James Cleverly zegt dat de verwoesting van een dam in het zuiden van Oekraïne komt door de Russische invasie. Cleverly is dinsdag op bezoek in Oekraïne.
Het is nog te vroeg om het incident goed te kunnen beoordelen, zegt Cleverly. "Maar we mogen niet vergeten dat de niet uitgelokte Russische invasie de enige reden is waarom dit überhaupt een probleem is", zei hij. Hij riep Rusland op zijn troepen onmiddellijk terug te trekken.
Informatie-oorlog over meende offensief Oekraïne
Het Russische leger claimt een nieuw, grootschalig offensief van Oekraïense troepen in de Oost-Oekraïense regio Donetsk te hebben verijdeld, meldt het Russische ministerie van Defensie. Bij de gevechten zouden 1500 Oekraïners zijn gesneuveld. Over doden aan de eigen zijde zei het ministerie niets.
De Oekraïense troepen zouden ook fiks materiaalverlies hebben geleden. Het Russische ministerie zei onder meer 109 pantservoertuigen te hebben vernietigd, evenals 28 tanks, waaronder acht Leopard-tanks.
Vanuit Kyiv is nog niet gereageerd op de Russische beweringen. Jevgeni Prigozjin, de baas van het Russische huurlingenleger Wagner dat de Oekraïense stad Bachmoet veroverde, trok de Russische verklaringen van het ministerie echter in twijfel. "Om zoveel mensen te doden zou dagelijks 150 kilometer moeten worden afgelegd", schreef hij op Telegram. "Daarom denk ik dat dit gewoon wilde en absurde sciencefiction is."
In de nacht van zondag op maandag meldden de Russen ook al een groot Oekraïens offensief te hebben verijdeld. Daarbij werden volgens de Russen 250 Oekraïense militairen gedood. Bij die aanval waren volgens Rusland zes bataljons pantserinfanterie en twee tankbataljons betrokken.
Van Oekraïense zijde wordt echter gesuggereerd dat sprake is van Russische desinformatie. Hoewel Oekraïne erkent dat het land "offensieve acties" uitvoert in verschillende richtingen blijft de regering opzettelijk vaag over de schaal van de operaties.
De Russische claim dat een grootschalig Oekraïens offensief in Donetsk is afgeslagen, wordt ook in twijfel getrokken door nationalistische Russische bloggers, die aangeven at Oekraïne er juist in is geslaagd om Russische posities effectief aan te vallen.