- GroenLinks en de PvdA zullen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in november een gezamenlijke kandidatenlijst en programma presenteren.
- De vraag is nu wie gaat deze fusielijst trekken?
- Er doen vijf namen de ronde van mogelijke aanvoerders van PvdA/GroenLinks bij de verkiezingen. Dit zijn ze.
- Lees ook: Leden van GroenLinks en PvdA stemmen in grote meerderheid voor gezamenlijke lijst bij de komende verkiezingen
GroenLinks en de PvdA zullen de komende verkiezingen een gezamenlijke lijst en een gemeenschappelijk verkiezingsprogramma presenteren. De leden van beide partijen hebben maandag voor een samenwerking tussen de partijen gestemd, wat tot blijdschap leidde bij PvdA-leider Atje Kuiken en GroenLinks-voorman Jesse Klaver. Kuiken was “overdonderd”, Klaver sprak van een “doorbraak”.
Maar de vraag die nu rijst is: wie zal de gezamenlijke lijst gaat trekken en hoe zal deze persoon gekozen gaan worden? De partijbesturen verwachten komende week meer inzicht te kunnen geven in hoe de samenwerking georganiseerd zal worden.
Wel gaan er al namen rond van mogelijke aanvoerders van het linkse blok. Naast de twee partijleiders worden er vooral PvdA’ers als opties genoemd. Dit zijn de vijf kanshebbers die in november lijsttrekker van de gezamenlijke GroenLinks/PvdA-lijst zouden kunnen zijn:
GroenLinks-voorman Jesse Klaver
Jesse Klaver is sinds 2015 fractievoorzitter van GroenLinks. Dat hij destijds het stokje van Bram Ojik overnam, was opvallend omdat hij met z'n 29 jaar de jongste fractievoorzitter in de parlementaire geschiedenis werd en pas sinds 2010 Kamerlid was. Hij is sindsdien zowel lijsttrekker van de partij geweest bij de verkiezingen van 2017 als bij die van afgelopen jaar.
Dat Klaver graag minister-president van Nederland zou willen worden, is geen geheim. Op een verkiezingsbijeenkomst in 2017 zei hij ooit: "Het torentje is niet het eindpunt van een politieke loopbaan, maar het begin van maatschappelijke verandering. Dat is waarom ik premier wil worden". Toch wil hij op de vraag of hij straks bovenaan de gezamenlijke lijst zal komen te staan nog geen antwoord geven.
Ook wil hij niet zeggen of hij voor zichzelf wel een besluit heeft genomen, ondanks dat hij zich vorige week wel al inschreef als nieuw lid bij de Partij van de Arbeid. "Noem mij maar een groene sociaaldemocraat", schreef hij in een opiniestuk in de Volkskrant.
PvdA-leider Attje Kuiken
Kuiken werd vorig jaar voor de tweede keer fractievoorzitter van de PvdA. In 2016 nam ze de rol al eens voor een paar maanden over, toen Diederik Samson terugtrad en in 2022 werd ze de opvolger van Lilianne Ploumen, zowel als fractievoorzitter als partijleider.
De 44-jarige Kuiken is een politicus met een bak aan ervaring, ze zit al sinds 2006 in de Kamer waar ze onder meer het woord voerde over het asielbeleid en de zorg.
Maar of Kuiken ook de ambitie heeft om premier te worden? Bij haar aanstelling als fractievoorzitter zei ze van plan te zijn om in elk geval tot de volgende Kamerverkiezingen fractievoorzitter te blijven: "Ik wil aan de slag, ik wil niet op de winkel passen."
Maar ze was niet zeker of ze zich ook kandidaat wilde stellen voor de volgende verkiezingen. "Dat zien we over een jaar of twee wel", zei ze destijds.
Eurocommissaris Frans Timmermans
Als er een potentiële kandidaat is met een politiek cv waar je u tegen zegt, dan is het Frans Timmermans wel. Hij nam voor het eerst plaats in de Tweede Kamer voor de PvdA in 1998, waar hij zich focuste op Europese zaken en Defensie. In 2007 werd hij staatssecretaris van Europese Zaken in het kabinet-Balkenende IV en in 2012 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II.
Hij kwam in die laatste rol flink in de schijnwerpers te staan door zijn emotionele toespraak tijdens een spoeddebat van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in 2014, naar aanleiding van het uit de lucht schieten van de MH17 in Oekraïne.
In 2019 stelde Timmermans zich verkiesbaar voor het Europees Parlement (EP). De PvdA kwam bij deze verkiezingen als grootste partij uit de bus en behaalde 6 van de 26 Nederlandse zetels in het Europees Parlement. Voor de PvdA ging het om het beste verkiezingsresultaat in jaren, wat door de pers werd toegeschreven aan het ‘Frans Timmermans-effect'.
Als eurocommissaris voor Klimaat zou Timmermans weleens goed kunnen scoren bij de achterban van zowel de PvdA als GroenLinks en mogelijk nieuwe pro-Europa kiezers kunnen aantrekken.
Maar Timmermans zelf wilde eerder nog niet ingaan op vragen van Nieuwsuur of hij beschikbaar is als lijsttrekker namens PvdA en GroenLinks. "Ieder woord heeft invloed. Dat is het laatste dat ik wil. De leden komen nu eerst aan bod", aldus Timmermans.
Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman
Moorman is nog geen bekend gezicht op het nationale toneel. Ze is tot nu toe actief voor de PvdA in Amsterdam, waar ze acht jaar lang gemeenteraadslid was en sinds 2018 wethouder onderwijs. Maar prominenten, zoals oud-partijvoorzitter van de PvdA Hans Spekman, zien haar toch als een geschikte kandidaat.
Zelf zei ze tegen AT5 'diep na te gaan denken' over een stap naar Den Haag. "Het kriebelt om een andere koers te varen in dit land." Moorman kreeg bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam bijna 43.000 voorkeurstemmen, geen enkele andere kandidaat in Nederland kreeg zoveel directe stemmen.
Volgens het NRC zouden veel GroenLinks-leden nadrukkelijk de voorkeur voor een nieuw gezicht en voor een vrouw hebben, wat in het voordeel van Moorman zou kunnen werken.
Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb
Hoewel velen Ahmed Aboutaleb vooral kennen als de Burgemeester van Rotterdam, hij vervult deze functie al sinds 2009, heeft Aboutaleb al wel eerder voet gezet in Den Haag. Na drie jaar wethouder te zijn geweest in Amsterdam, werd hij in 2007 staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Balkenende IV.
Dat Aboutaleb populair is in Rotterdam, is aan zijn lange ambtstermijn af te lezen. Maar volgens het kiezersonderzoek van EenVandaag is Aboutaleb ook de gedroomde lijsttrekkerskandidaat van zowel de PvdA- als de GroenLinks-kiezers: 75 procent van beide kiezersgroepen zou hem acceptabel vinden als leider van de nieuwe gezamenlijke lijst.
Aboutaleb is al twee keer eerder genoemd als potentiële lijsttrekker voor de PvdA, maar deed nog nooit eerder mee aan de lijsttrekkersverkiezing. Of hij ditmaal wel geïnteresseerd is in de positie, daar wil hij niet op in gaan.