GroenLinks en PvdA zijn nog altijd niet gefuseerd, maar doen net als bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar, met één gezamenlijke lijst en een gemeenschappelijk programma mee aan de komende Europese verkiezingen.

De titel en ondertitel van het partijprogramma verraden al veel van waar de partijen heen willen met Europa: “Sterker met elkaar. Voor een hoopvolle toekomst in een groen en sociaal Europa“.

Na de verkiezingen zullen de verkozen Europarlementariërs zich wel gaan verspreiden over twee verschillende Europese fracties. De GroenLinksers sluiten zich aan bij de fractie Groenen/EVA, waar groene Europese partijen al sinds 1999 in samenwerken. En de PvdA’ers worden onderdeel van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D), de momenteel op één na grootste fractie in het Europees Parlement.

Lijsttrekker Bas Eickhout is ook een van de twee aanvoerders van de Europese Groenen en is uiterst strijdvaardig: “Het zal een gevecht tegen de klippen op worden”, zei hij bij zijn uitverkiezing als een van de twee ‘Spitzenkandidaten’. “Extreemrechts zal komen met zijn boodschap van haat en uitsluiting” en de christendemocraten willen volgens hem “muren optrekken rond het openluchtmuseum” dat ze van Europa willen maken. Eickhout belooft “de fascisten te zullen bevechten” en te strijden voor tolerantie en inclusie.

Bij de vorige Europese verkiezingen in 2019 werd de PvdA met toenmalig lijsttrekker Frans Timmermans de grootste partij met 6 van de 29 zetels in het Europees Parlement. GroenLinks behaalde 3 zetels.

Maar wat wil GroenLinks-PvdA concreet met Europa? Business Insider behandelt de plannen voor de 5 belangrijke thema’s: Europese bevoegdheden, belastingen, klimaat, stikstof en migratie.

1) Meer macht voor het Europees Parlement

GroenLinks-PvdA vindt dat de Europese Unie slagvaardiger en democratischer moet worden en wil daartoe zo nodig het EU-verdrag aanpassen. Zo willen de partijen op een aantal belangrijke beleidsterreinen – zoals buitenlandbeleid, belastingen en defensie – af van unanimiteit en moeten lidstaten besluiten kunnen nemen op basis van een gekwalificeerde meerderheid.

Ook moet het Europees Parlement meer macht krijgen als medewetgever en controleur. Zo moet het parlement initiatiefrecht krijgen, zodat het zelf wetgeving en beleid kan voorstellen in plaats van alleen te reageren op voorstellen van de Europese Commissie en regeringsleiders.

Ook moet het Europees Parlement de mogelijkheid krijgen om individuele Eurocommissarissen weg te sturen.

2) Hogere EU-begroting en belasten megawinsten

GroenLinks-PvdA wil dat het budget van de Europese Unie omhooggaat, omdat de EU steeds meer belangrijke taken krijgt en er ook ruimhartige steun aan Oekraïne nodig is. Daarbij moet de EU-begroting wel "grondig hervormd" worden.

De partijen willen "de forse bedragen" die nu naar "vervuilende en fossiele subsidies" gaan, gebruiken voor een duurzamere economie en daartoe onder meer de landbouwsubsidies "versoberen".

Verder wil GroenLinks-PvdA "bedrijven die megawinsten maken" gaan belasten, zoals in de farmaceutische, energie- of agro-industrie. Uitgangspunt daarbij is de crisisheffing die werd ingevoerd voor fossiele bedrijven na de Russische inval in Oekraïne. Die moet worden uitgebreid naar andere sectoren. De opbrengsten daarvan moeten worden geïnvesteerd in "een groene en sociale toekomst" en worden teruggebracht naar "huishoudens die snakken naar meer bestaanszekerheid."

3) Versnelde aanpak klimaatcrisis

GroenLinks-PvdA wil de aanpak van de klimaatcrisis versnellen en vindt dat de EU in 2040 klimaatneutraal moet zijn in plaats van in 2050. Daar zijn onder meer een snelle uitfasering van fossiele brandstoffen, energiebesparing en een versnelde uitrol van zonne- en windenergie voor nodig.

Zo willen de partijen dat in 2030 alle kolencentrales gesloten zijn en willen ze af van privéjets, superjachten, steeds zwaardere SUV’s en wegwerpartikelen en producten als fast fashion.

Ook pleit GroenLinks-PvdA voor "een stevige groene en sociale industriepolitiek", waarbij de honderden miljarden euro's aan fossiele subsidies worden afgeschaft en er volop wordt geïnvesteerd in sectoren en innovaties op het gebied van duurzame energie, circulaire verwerking van grondstoffen, schoon vervoer en betaalbare medicijnen.

Wat betreft duurzame energie gaat het daarbij vooral om (circulaire) zonnepanelen, warmtepompen, batterijen en andere hoogwaardige technologische producten voor de energietransitie, zodat "het Europese verdienmodel van de toekomst" veilig wordt gesteld.

4) Uitbreiding natuurgebieden en sterke vermindering stikstofuitstoot

Volgens GroenLinks-PvdA verkeert tachtig procent van de natuurgebieden in de EU in slechte staat door neerslag van stikstof, verdroging van de bodem, landbouwgif en versnippering. Daarom pleiten de partijen voor herstel van de Europese natuur en uitbreiding van de natuurgebieden.

De EU moet wat de twee samenwerkende partijen betreft normen opstellen voor natuur-inclusieve en dierwaardige kringlooplandbouw, die de grondslag vormen voor een duurzaamheidslabel. Dat is onder meer bedoeld om het stikstofoverschot sterk terug te dringen. Zo moet bijvoorbeeld het gebruik van synthetische kunstmest worden uitgefaseerd en de teelt van stikstofbindende voedselgewassen worden gestimuleerd.

5) Humaan asielbeleid en gerichte arbeidsmigratie

GroenLinks-PvdA pleit voor een "rechtvaardig, humaan en realistisch" asielbeleid. Zo moeten er meer veilige en legale migratieroutes komen, voldoende humane opvangcapaciteit, maar ook een "effectief terugkeerbeleid" voor mensen die niet in de EU mogen blijven. Daartoe moeten er in EU-verband overeenkomsten worden gesloten met herkomstlanden en vrijwillige terugkeer gestimuleerd door middel van terugkeer- en re-integratieprogramma’s.

Verder zien de partijen in arbeidsmigratie een oplossing voor de arbeidstekorten in "essentiële sectoren die bijdragen aan onze brede welvaart". Voor arbeidsmigratie van buiten de EU kiest GroenLinks-PvdA daarbij voor "gerichte arbeidsmigratie gestuurd vanuit de overheid".

LEES OOK: Dit wil NSC met Europa: versterkte buitengrenzen, minder streng stikstofbeleid en geen Europese belastingen