De Griekse premier Alexis Tsipras hield het Griekse volk voor dat hij bij een ‘nee’ in het referendum van vorige week een betere onderhandelingspositie zou krijgen. Maar nu blijkt dat hij door zijn tactische zet de Griekse banken in zombiebanken heeft veranderd en er 25 miljard euro extra geld nodig is. Geld dat hij niet zomaar krijgt.

’t Zag er goed uit. Eindelijk beweging. Dat waren de geluiden uit Brussel afgelopen vrijdag ten aanzien van de voorstellen die de Griekse regering deed om een nieuw pakket aan leningen te kunnen ontvangen.

Die reactie was ook niet gek, want de voorstellen van de Griekse premier Tsipras waren op een paar details na identiek aan de voorstellen die voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie eind juni had gedaan.

Er waren wat kleine verschillen. Zo was de bezuiniging op Defensie voor de jaren 2015 en 2016 in de plannen van Tsipras 300 miljoen euro in plaats van 400 miljoen euro. Maar dat leek vooral op wisselgeld. Een puntje dat de Grieken tijdens de onderhandelingen op het laatste moment zouden kunnen weggeven.

Een deal leek vrijdagmiddag dan ook aanstaande en de beurzen reageerden in lijn met die verwachten en sloten fors hoger.

Goede voorstellen, maar niet langer voldoende

Zondagochtend is de situatie heel anders. Wat is er gebeurd? De Griekse plannen voorzagen in bezuinigingen en hervormingen in ruil voor een lening van 53,5 miljard euro voor de komende drie jaar. Dat was één of twee weken geleden misschien genoeg geweest.

Het ironische is dat er nu uit nieuwe berekeningen blijkt dat 25 miljard euro méér nodig is, omdat de Griekse banken op omvallen staan na de dramatische weken die volgden op Tsipras' aankondiging van het referendum. Ook al mochten de Grieken de afgelopen weken maar 60 euro per persoon pinnen, de financiële positie van Griekse banken is dramatisch verslechterd.

In de loop van zaterdag bleek bij de vergadering van de eurogroep onder leiding van Jeroen Dijsselbloem dat de eurolanden niet zomaar bereid zijn meer geld aan de Grieken te lenen.

Meer geld nodig? Dan moeten er ook meer hervormingen op tafel. En misschien nog wel belangrijker, Tsipras moet laten zien dat hij die hervormingen echt gaat doorvoeren. Als het aan de eurogroep ligt, jaagt hij ze volgende week nog door het parlement. De Europese ministers van Financiën vertrouwen de Grieken niet meer.

Finnen liggen dwars

En voor een aantal landen lijkt het zelfs dan nog niet genoeg. De Finnen, maar ook de Balten en de Slowaken, zijn klaar met Griekenland. De Finnen omdat de Griekse kwestie hun eigen regering met daarin de eurosceptici partij De Ware Finnen dreigt omver te blazen.

De voormalige oostbloklanden morren omdat ze weinig compassie hebben met de Grieken die -- in ieder geval tot zeer kort geleden -- een veel hoger inkomen per hoofd van de bevolking hadden. De Slowaken, de Esten, Letten en Litouwers hebben de afgelopen jaren zelf zeer pijnlijke economische transities doorgemaakt en vragen zich af: waarom wij wel en zij niet?

En dan is er nog Wolfgang Schaüble. De Duitse minister van Financiën heeft zaterdag naar verluidt voorgesteld dat Griekenland vijf jaar lang op 'eurovakantie' mag. Dat is in ieder geval een optie die op het Duitse ministerie van Financiën is uitgewerkt. In vijf jaar kan Griekenland drastisch hervormen, wordt de schuld geherstructureerd en deels wel direct kwijtgescholden -- dat laatste is volgens de Duitsers binnen de eurozone niet goed mogelijk. Als Griekenland dan vijf jaar later als een feniks uit de as is herrezen, dan kan het land misschien wel weer toetreden.

Redding moet van Merkel

De grexit die vrijdagmiddag zo ver weg leek, komt zondagochtend weer heel dichtbij. De ministers van de eurogroep hervatten om 11.00 uur hun gesprekken, maar de Griekse premier Tsipras zal al zijn hoop moeten vestigen op de bijeenkomst later zondagmiddag. Om 16.00 uur komen de regeringsleiders van de eurolanden bijeen.

De toekomst van Griekenland als euroland hangt dan in feite af van de bereidheid van één vrouw om nog een keer over haar schaduw heen te stappen: de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Als zij bereid is om haar minister van Financiën Schaüble te overstemmen, is er nog een kansje dat het lukt.

Maar dan moet Tsipras vervolgens wel heel diep door het stof en akkoord gaan met maatregelen die nog verder gaan dan die de Grieken een week geleden op zijn advies hebben weggestemd. En daarna hopen dat er net genoeg landen met een nieuw pakket instemmen -- een meerderheid van 85 procent van de eurolanden is nodig om een lening vanuit het Europese steunfonds ESM te verstrekken. Boze Finnen kan Tsipras nog hebben, maar als bijvoorbeeld ook Nederland gaat muiten, is het spel alsnog uit.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl