ANALYSE – Daar is T-Mobile weer met een nieuw plan om het leven van consumenten fijner te maken. Vanaf dinsdag kan een groot deel van de klanten muziek streamen zonder dat dit ten koste gaat van de internetbundel.

Dat klinkt natuurlijk sympathiek, onbeperkt gebruikmaken van bijvoorbeeld Spotify, Deezer, Nederland.FM, Hits NL, Tidal en Napster. Nederlanders zijn immers verzot op korting. En een abonnement waarbij je niet elke maand op de MB’s hoeft te letten is voor consumenten een stuk praktischer.

Maar er is een probleem: datavrij muziek streamen is in strijd met de Nederlandse regels rond netneutraliteit, die voorschrijven dat al het dataverkeer gelijk behandeld moet worden. Providers mogen voor muziek geen andere normen hanteren dan voor bijvoorbeeld video, en dat gebeurt hier wel. Want als je een liedje luistert gaat dat niet van je bundel af, maar als je een video kijkt wel.

Waakhond ACM stelde dan ook meteen een onderzoek in.

Zero-rating

Het aanbieden van een dienst zonder datalimiet heet ‘zero-rating’. En T-Mobile zegt dat dat mag volgens de nieuwe Europese richtlijnen die eind augustus zijn gepubliceerd door de organisatie van Europese telecomtoezichthouders BEREC, waar de Nederlandse ACM ook deel van uitmaakt. Die laten inderdaad ruimte voor zero-rating.

In de richtsnoeren staat dat als de databundel op is, de provider zonder uitzondering alle diensten moet vertragen of blokkeren. Maar als de gebruiker nog MB's overheeft, lijkt het wel toegestaan om bepaalde diensten niet mee te tellen voor de bundel.

Brussel wil dat nationale toezichthouders per geval bekijken of een provider zijn boekje te buiten gaat.

Strengere netneutraliteit

Minister Kamp van Economische Zaken vindt dat dit niet ver genoeg gaat. De Nederlandse regels zijn altijd strenger geweest, sinds ons land netneutraliteit wettelijk vastlegde. Maar de strikte Nederlandse interpretatie werd eind vorig jaar vervangen door de iets soepelere richtlijnen uit Brussel. Dat wilde Kamp repareren.

In mei stemde de Tweede Kamer in met zijn voorstel om alle vormen van prijsdiscriminatie te verbieden, zowel negatief als positief. Providers kunnen consumenten niet meer laten betalen voor het gebruik van bijvoorbeeld WhatsApp, zoals KPN ooit van plan was. En ze kunnen bepaalde apps als Netflix of Spotify niet uitzonderen van datalimieten. Zero-rating wordt daarmee wederom expliciet verboden.

Dinsdag stemde de Eerste Kamer in met het plan. T-Mobile zei van tevoren al dat het "in alle waarschijnlijkheid" de Nederlandse wet overtreedt met de nieuwe dienst. "We zijn er echter van overtuigd dat de Europese Verordening ... ons de mogelijkheid biedt om deze dienst op deze manier aan te bieden aan onze klanten in Nederland."

Volgens de ACM gaat de Nederlandse wet echter voor op de Europese. Een rechtszaak tussen T-Mobile en de Nederlandse staat ligt in het verschiet.

Open internet

Wat is er nu zo erg aan het luisteren van muziek buiten de bundel om? Levert dit geen voordeel op voor de consument? Op de korte termijn wel, want aan het einde van de maand heb je minder MB's verbruikt. Maar zero-rating morrelt aan een van de basisbeginselen van het internet.

Crux is dat T-Mobile voor poortwachter speelt. De provider geeft aan dat in principe alle legale aanbieders van streamingmuziek onder het aanbod vallen, maar ze moeten wel eerst door T-Mobile goedgekeurd worden. Zo staat Apple Music op dit moment nog niet op de lijst, net als Qobuz, Juke of een nieuwkomer als MeLoveRadio.

"En daar wringt juist de schoen", schrijft burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom. "Hoe gaat T-Mobile ervoor zorgen dat alle streamingdiensten op dit lijstje komen te staan zonder dat het een populariteitswedstrijd wordt en onbekende of kleine spelers het onderspit delven?"

Dat is precies waarom minister Kamp zero-rating niet wil toegestaan. De grote kracht van het internet als platform is altijd geweest dat iedereen gelijke kansen had. Zero-rating maakt van het open internet een net iets minder gelijk speelveld.

Vrije concurrentie

Bekende bedrijven met miljarden aan investeringsgeld zoals Spotify komen wel op de lijst van T-Mobile, maar geldt hetzelfde voor een startup die met een baanbrekend idee aan de weg timmert?

Om vrije concurrentie op internet te garanderen is het beter als T-Mobile niet beslist over welke diensten wel en niet meetellen voor de databundel. De provider stelt dat het consumenten "echte mobiele vrijheid" geeft, maar de nieuwe muziekdienst vormt juist een bedreiging voor de keuzevrijheid.

Bits of Freedom heeft een suggestie voor de provider. "Als T-Mobile echt een zorgeloze ervaring wil aanbieden aan haar klanten dan kan zij bijvoorbeeld de databundels verhogen zonder dat klanten zich zorgen moeten maken of de diensten die ze gebruiken wel of niet op het lijstje van T-Mobile staat."

Of misschien kunnen ze op T-Mobile's hoofdkantoor in Den Haag eens deze video van John Oliver kijken over het belang van netneutraliteit.