Dit betekent het begin van het einde van de EU, twitterde PVV-leider Geert Wilders nadat de uitslag van het Oekraïne-referendum bekend werd. Het resultaat is volgens hem ook een “motie van wantrouwen van het volk tegen de elite uit Brussel en Den Haag”.

Nadat de stemmen in bijna alle gemeenten waren geteld stond het nee-kamp op 61,1 procent. De opkomst lag boven de 32 procent, waarmee het raadgevend referendum geldig is. De regering kan de afwijzing van het verdrag overnemen of naast zich neerleggen.

De initiatiefnemers van het referendum zijn blij met de uitslag. “Dit valt niet te negeren, het is sowieso het begin van een discussie over een andere Europese Unie”, zei Thierry Baudet. Ook partijen in de Tweede Kamer die tegen het verdrag zijn, toonden zich tevreden. Dit is het begin van het einde van de EU, twitterde PVV-leider Geert Wilders.

Bij deze uitslag “kan dit verdrag niet zomaar geratificeerd worden”, zei PvdA-leider Diederik Samsom tegen de NOS. “We moeten recht doen aan de nee-stem.” Het kabinet moet hier “goed over nadenken”, voegde hij eraan toe. Hij noemde de opkomst teleurstellend. Coalitiepartner VVD verwacht “een serieuze reactie” van het kabinet.

Uitslag volgen

Ook voor CDA-fractieleider Sybrand Buma is de zaak duidelijk als deze uitslag er komt. "Dat verdrag kan niet door Nederland geratificeerd worden." Jesse Klaver van GroenLinks vindt dat het verdrag niet kan doorgaan. "We moeten de uitslag volgen en kijken waar het kabinet mee komt", zei Alexander Pechtold van D66.

Volgens Gert-Jan Segers (ChristenUnie) is de waarschijnlijk ruime stem voor de tegenstanders "een duidelijk signaal dat moet doorklinken in het debat over de betekenis van het referendum en de mogelijke aanpassing van het verdrag". Maar hij vindt ook dat er rekening moet worden gehouden met "het overgrote deel'' dat niet is gaan stemmen.

Kan nog weken duren

Premier Rutte zet vraagtekens bij het doorgaan van het verdrag. De regering had de uitslag ook naast zich neer kunnen leggen, maar "bij zo'n nee kan het verdrag met Oekraïne niet zonder meer worden geratificeerd'', aldus Rutte. "We gaan stap voor stap verder.''

Het kabinet en de Tweede Kamer gaan de uitslag bespreken. Ook gaat het kabinet overleggen met de Europese Commissie in Brussel en andere EU-lidstaten. Dit proces kan weken duren, zei Rutte. De regering van VVD en PvdA was steeds voorstander.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl