- Duitsland wil de komende jaren tientallen miljarden euro’s extra investeren in defensie.
- Tegelijk kampt de auto-industrie met forse overcapaciteit en dreigende massaontslagen.
- Door autofabrieken deels om te bouwen tot militaire productiecentra, kunnen twee problemen tegelijk worden aangepakt, volgens analisten van Deutsche Bank.
- Lees ook: Duitse autofabrikanten lopen €3 miljard euro mis door importheffingen van Trump
Duitsland staat aan de vooravond van een ongekende militaire herbewapening. Aanleiding is de Russische inval in Oekraïne en de groeiende spanningen binnen de NAVO.
Tegelijk zoekt het land naar manieren om de kwakkelende auto-industrie nieuw perspectief te bieden. Die kampt met teruglopende productie, sluitingen van fabrieken en tienduizenden banen die op de tocht staan.
Door kennis, personeel en productielijnen uit de auto-industrie in te zetten voor militaire doeleinden, kunnen twee vliegen in één klap worden geslagen, aldus een deze week verschenen rapport van analisten van Deutsche Bank.
Duitsland gaat fors meer besteden aan defensie
Nu de geopolitieke druk toeneemt en de afhankelijkheid van de Verenigde Staten onder vuur ligt, heeft Duitsland een historische stap gezet: het land versoepelt de zogenoemde schuldenrem van de overheid om militaire uitgaven structureel te verhogen.
Extra defensiebestedingen vallen voortaan buiten de strikte begrotingsregels. Hierdoor kan een nieuw kabinet in Duitlsand tot wel 3,5 procent van het nationaal inkomen aan defensie uitgeven. Dat komt neer op ruim 170 miljard euro extra in de komende drie jaar, aldus de analisten van Deutsche Bank.
Tegelijkertijd zit de Duitse auto-industrie diep in de problemen. Sinds de piekproductie in 2017 is het aantal geproduceerde voertuigen met bijna een derde gedaald. Fabrieken van Ford, Volkswagen en andere merken draaien soms op minder dan 30 procent van hun capaciteit.
De nieuwe importheffingen van de Amerikaanse president Trump op buitenlandse auto's helpen evenmin. In totaal staan zo'n 100.000 banen op de toch in de Duitse auto-industrie, met een verwachte herstructureringslast van 10 miljard euro.
Die pijn biedt echter ook kansen, stellen de analisten van Deutsche Bank. Personeel en productielijnen uit de auto-industrie kunnen relatief snel worden ingezet voor de productie van defensiematerieel. Bedrijven als Continental, Schaeffler en zelfs VW zijn al in gesprek met defensiebedrijven als Rheinmetall en Hensoldt over personeelsuitwisseling of samenwerking.
Duitse tanks maken in plaats van SUV’s?
De behoefte aan nieuwe wapensystemen is gigantisch. Duitsland heeft sinds 2004 fors bezuinigd op de productie van tanks, pantservoertuigen, houwitsers en gevechtsvliegtuigen. Alleen al het herstel van die voorraden vergt de bouw van duizenden eenheden — een proces dat volgens het Kiel Institute tien tot vijftien jaar zal duren.
Door lege of onderbezette autofabrieken te herbestemmen, kan dat tempo omhoog. Repurposing biedt een snellere weg naar schaalvergroting en de auto-industrie beschikt over een volwassen productiecultuur: just-in-time logistiek, strakke procescontrole en ervaring met seriewerk.
Toch is de voorgestelde transitie niet zonder hobbels. Het omscholen van personeel kost tijd en fabrieken moeten vaak volledig worden heringericht. Werknemers zijn bovendien niet altijd bereid om te verhuizen naar een defensielocatie. De analisten van Deutsche Bank pleiten daarom voor flexibeler arbeidswetgeving, snellere veiligheidsscreenings en tijdelijke overgangsbedrijven die medewerkers begeleiden naar een nieuwe sector.
Hoewel Duitsland mikt op meer autonomie, zal de Amerikaanse defensie-industrie nog jarenlang een hoofdrol op het wereldtoneel blijven spelen. Voor complexe wapensystemen zoals stealth jets en raketten bestaan geen volwaardige Europese alternatieven.
Toch proberen Amerikaanse bedrijven hun productie steeds vaker te lokaliseren: Northrop Grumman werkt samen met Rheinmetall aan F-35-onderdelen, terwijl Lockheed Martin een Duits HIMARS-project voorbereidt.