De tweede man van de Europese Commissie, Frans Timmermans, vindt dat de EU er niet voor moet terugschrikken om de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk af te breken als Londen niet wil inschikken.
Op 1 januari verloopt de overgangsfase waarin de Britten nog aan oude afspraken met de EU zijn gebonden. Als er geen verdrag komt, gaan de ongunstige regels van wereldhandelsorganisatie WTO gelden.
Ondertussen is het slepende overleg over een Brits-Europees handelsverdrag zondag hervat na een onderbreking van twee dagen. Politici van beide kampen zeggen dat een akkoord nog mogelijk is, maar dat het ook moeilijk zal worden.
De Europese Unie moet er niet voor terugschrikken om de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk af te breken als Londen niet wil inschikken.
“We willen natuurlijk een succes, maar niet tegen elke prijs”, zegt tweede man van de Europese Commissie Frans Timmermans.
De tijd raakt op voor afspraken die moeten voorkomen dat handel en verkeer tussen het VK en de EU vanaf 1 januari op grote belemmeringen stuiten.
Als er op 1 januari geen handelsakkoord is gesloten, gaan de regels van wereldhandelsorganisatie WTO gelden. Dat betekent in de praktijk dat er over en weer importheffingen op producten worden ingesteld. Zonder verdrag zijn er bijvoorbeeld ook geen duidelijke afspraken voor onderling dataverkeer of toegang voor voertuigen op elkaars wegen.
Vrijdag staakten de onderhandelaars de gesprekken. Een dag later kwamen de partijen toch weer tot elkaar, na een belletje van voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Britse premier Boris Johnson.
Londen en Brussel hebben "een paar hele grote onderwerpen nog lang niet opgelost", zei Timmermans in het tv-programma Buitenhof. De partijen liggen onder meer ver uit elkaar over eerlijke concurrentie tussen Britse en Europese bedrijven, toezicht op de afspraken en visserij.
"Het is echt een dubbeltje op zijn kant op dit moment. Het is heel spannend", want "de economische en menselijke gevolgen" van een 'no deal' zijn "heel verregaand".
Maar de EU moet bereid zijn de onderhandelingen ook te laten klappen, benadrukt Timmermans. "Als de andere partij niet wil inschikken en niet een compromis wil vinden, moet je ook de bereidheid hebben om te zeggen: dan niet."
Europese plannen als de gesprekken klappen
De afgelopen dagen spraken sommige EU-landen hun zorg uit of hoofdonderhandelaar Michel Barnier niet te veel zou weggeven. Barnier praat maandagochtend de ambassadeurs van de lidstaten bij.
De Europese Commissie werkt intussen "hard" om de schade te beperken als de onderhandelingen stuklopen, zegt Timmermans. EU-landen als Nederland vragen volgens hem "terecht van de Europese Commissie" dat die voorbereidingen treft voor een no deal.
Tot een paar dagen geleden wilde de Europese Commissie nog niet vooruitlopen op het stranden van het overleg en niet ingaan op voorbereidingen voor het geval dat. Maar de commissie zou daarvan snel werk moeten maken als de Britten en de EU eind vorige week nog geen zicht zouden hebben op een akkoord, zei Barnier toen al.
Brits-Europees overleg zondag hervat
Zondag is het slepende overleg hervat over een Brits-Europees handelsverdrag hervat in Brussel na een onderbreking van twee dagen. na de Brexit.
Politici van beide kampen zeggen dat een akkoord nog mogelijk is, maar dat het ook moeilijk zal worden. De Britse minister voor Milieu, George Eustice, zei tegenover nieuwszender Sky News dat de handelsgesprekken in een "zeer moeilijke uitgangspositie zitten".
Tegelijkertijd gaf hij aan dat de Britse regering bereid is door te onderhandelen "tot het geen zin meer heeft om verder te gaan." Hij zei wel dat de EU "belachelijke eisen" stelde op het vlak van visserij.
Wat dat betreft is er bijna een doorbraak. Londen en Brussel denken heel verschillend over of Europese vissers na 1 januari nog in Britse wateren mogen vissen en hoeveel ze daar mogen vangen, maar zouden nu toch "langzaam aan een landingszone naderen", zegt een bron aan EU-zijde tegen persbureau Bloomberg. "Dit is niet het voornaamste struikelblok."
Ierse premier schat kans op brexitdeal 50 procent
De minister voor Buitenlandse zaken van Ierland, Simon Coveney, toonde zich tegenover de Sunday Independent overwegend optimistisch. "Het is waarschijnlijker dat we een deal zullen sluiten dan niet, omdat dat in het belang van iedereen is".
De Ierse premier Micheal Martin, die gesprekken over een handelsovereenkomst na de Brexit van uur tot uur volgt, schatte de kans op een deal zondag op 50 procent, al noemde hij de situatie wel erg moeilijk.
"Mijn onderbuikgevoel zegt dat het nu fiftyfifty is en ik denk niet dat men al te optimistisch kan zijn over een opdoemende oplossing", zei Martin op tv-zender RTE. Hij sloeg daarmee een aanzienlijk pessimistischer toon aan dan toen hij onlangs zei dat er binnen enkele dagen een akkoord zou kunnen liggen.
"Gesproken hebbend met enkele sleutelfiguren, is mijn gevoel dat er een heel groot probleem ligt om op te lossen, vooral wat betreft het gelijke speelveld... Het is allemaal heel onzeker en het is ernstig", aldus Martin. Hij zei niet raar te zullen opkijken als de onderhandelingen nog doorgaan tot de EU-top van 10 en 11 december.
Die top van Europese leiders eind deze week wordt gezien als het laatste moment waarop regeringsleiders van lidstaten kunnen instemmen met een onderhandelingsresultaat. Voor de jaarwisseling moet een eventueel verdrag ook nog worden geratificeerd door onder meer het Europees Parlement.