Voorlopig staat het 1-1 in de financiële topper Nederland-België. Met
bankverzekeraar Fortis en ABN Amro als lijdende voorwerpen.

De verwikkelingen van zondagavond, waarbij de Nederlandse, Belgische en
Luxemburgse overheden beloofden in totaal ruim 11 miljard euro in Fortis te
pompen, maken het eindspel rond de bankverzekeraar bij uitstek politiek.

Op korte termijn hebben Nederland en België een gemeenschappelijk doel:
voorkomen dat Fortis omvalt doordat spaarders massaal hun geld terugtrekken.
De overheidssteun moet vertrouwen wekken.

Achterliggend spelen echter diverse belangen een rol. Cruciaal is dat
Nederland en België geld steken in respectievelijk Fortis Bank Nederland en
Fortis Bank België. In beide gevallen voor een belang van 49 procent.

Er komt dus geen overheidsgeld in de overkoepelende holding, die zowel de
bancaire als de verzekeringstak van Fortis omvat. De facto is Fortis hiermee
in vier stukken opgedeeld: Fortis Bank Nederland, Fortis Bank België, ABN
Amro en de verzekeringstak. Wat zijn hiervan de consequenties?

1) Wie heeft wat?

Formeel hebben aandeelhouders van Fortis, die een belang hebben in de
overkoepelende holding, nog volledige zeggenschap. Maar onderliggend heeft
Nederland beslissende controle over twee delen van Fortis: de bancaire tak
in Nederland en ABN Amro, dat nog in een apart investeringsvehikel zit.

België controleert Fortis Bank België. De verzekeringstak van het concern
hangt nog steeds onder de holding als een privaat bedrijf.

2) Wie beslist?

Fortis' nieuwe topman Filip Dierckx gaf maandagochtend aan dat het management
van de bank als enige beslist over de verkoop van ABN Amro.

Informeel doen de Nederlandse en Belgische overheid echter wel degelijk mee.
Nederland, omdat de bancaire activiteiten van ABN Amro nog altijd primair
onder toezicht van De Nederlandsche Bank vallen. België, omdat de banktak
van Fortis als geheel onder de Belgische financiële toezichthouder valt.

Voor zover mededingingsproblemen spelen, bijvoorbeeld in geval van een
overname van ABN Amro Nederland door ING, heeft eurocommissaris Neelie Kroes
ook nog een rol

Per saldo is de toekomst van Fortis dus onderworpen aan de gemeenschappelijke
zegen van de Nederlandse en Belgische overheid, en laat Brussel zich evenmin
onbetuigd.

3) Toch een Nederlandse kampioen

Begin 2007 hoopte de president van de Nederlandsche Bank, Nout Wellink, op een
nationale financiële gigant die kon ontstaan uit een fusie van ING en ABN
Amro. Het liep anders. Maar afgelopen weekend dook de naam ING weer op als
koper van ABN Amro Nederland.

Doorslaggevend is hierbij de prijs. Bankpresident Wellink en minister van
Financiën Wouter Bos zouden er waarschijnlijk mee kunnen leven als ING niet
al te veel betaalt voor ABN Amro. De pijn zou bij Fortis-aandeelhouders
komen te liggen. Maar juist op dat punt kijkt de Belgische politiek
argwanend mee, want in België is Fortis een waar volksaandeel.

In de persverklaring van maandag meldde Fortis dat een prijs van minder dan 12
miljard euro voor ABN Amro de vermogensbuffers verder zou aantasten. Naar
verluidt bood ING zondag 10 miljard. Vraag is dus of ING's Belgische
bestuursvoorzitter Michel Tilmant ter vermurwen is om een paar miljard bij
te leggen. Zo niet, dan moeten Nederland en België hopen dat andere Europese
banken toehappen.

4) Een Franse oplossing

Het spiegelbeeld van de Hollandse oplossing tekende zich zondag af voor de
bancaire activiteiten van Fortis in België en Nederland. Daar zou de Franse
bank BNP oren naar hebben. Zolang ABN Amro geparkeerd kan worden bij ING,
heeft Nederland waarschijnlijk geen moeite met een Franse oplossing voor de
rest van Fortis.

Opnieuw ligt het struikelblok echter bij de prijs. BNP zou volgens de
Belgische krant De Tijd zondag 1,60 euro per aandeel Fortis hebben geboden.
Dat komt neer op 3,8 miljard euro, fors minder dan 11,8 miljard euro die
Fortis maandagochtend op de beurs waard was.

5) Giftige kredieten: wie betaalt?

Dat een private deal rond Fortis afgelopen weekend niet beklonken kon worden,
heeft alles te maken met het onderlinge wantrouwen dat banken parten speelt.
Heet hangijzer bij Fortis is de besmette beleggingsportefeuille van ruim 41
miljard euro, die deels bestaat uit Amerikaanse hypotheken en autoleningen.

Fortis gaf maandag indirect aan dat op een deel van deze portefeuille van 800
miljoen euro wordt afgeschreven. Verder zei het bedrijf dat "bijkomende
waardeverminderingen" worden verwacht op de gestructureerde
kredietportefeuille. Dit is dermate vaag dat potentiële kopers wel drie keer
nadenken voor ze hun vingers aan Fortis branden.

Nederland en België kampen inmiddels met een dilemma dat vergelijkbaar is met
de problemen die de Amerikaanse overheid heeft in de bankencrisis. Zeker nu
ze zelf financieel belanghebbende zijn.

Gaan Fortis en ABN Amro voor bodemprijzen naar andere banken, dan kopen
overheden indirect de slechte kredieten af. De rekening komt dan grotendeels
bij de belastingbetaler terecht.

Alternatief is dat Fortis nog geruime tijd als semi-overheidsinstelling
voortmoddert in de kredietcrisis. Dat is in het huidige economische klimaat
niet ondenkbaar. Dit betekent wel dat minister van Financiën Wouter Bos en
zijn Belgische evenknie Didier Reynders, nog geruime tijd aan het
hoofdpijndossier Fortis vast zitten.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl