ANALYSE – Het ene politieke risico is nog niet van het toneel verdwenen – permanent of loerend op een herkansing vanuit de coulissen – of een ander doemt alweer op.
De financiële markten maakt het allemaal niets uit getuige torenhoge aandelenkoersen en historisch lage volatiliteitsindicatoren.
Toch kunnen we er niet omheen dat politieke risico’s weer op de radar zijn verschenen. Het begon met het Catalaanse referendum. De komende weken staat nog een aantal zaken op de agenda die vergaande gevolgen voor de markten kunnen hebben.
Verkiezingen Oostenrijk
Dit weekend gaan de Oostenrijkers naar de stembus om een nieuw parlement en daarmee een nieuwe regering te kiezen. Eerder ontsnapte Oostenrijk maar ternauwernood aan een rechts-populistische president. Nu is de kans aanzienlijk dat de nationalistische, xenofobe FPÖ (van Jörg Haider-faam) deel gaat uitmaken van een regering.
De gedoodverfde kandidaat voor het kanselierschap is de leider van de conservatieve partij, Sebastian Kurz. De man is slechts 31 jaar jong en heeft in een poging om kiezers van de FPÖ af te snoepen een flinke ruk naar rechts gemaakt.
Oostenrijk bezorgde de EU al hoofdbrekens in de discussie rondom immigratie en vluchtelingen. Dit zal straks alleen maar meer het geval zijn. Bovendien zal de stemuitslag bijdragen aan de breuklijn tussen het westen en het oosten van de EU.
Landen zoals Hongarije en Polen liggen steeds vaker in de clinch met landen in het westen over democratische rechten, aantasting van de onafhankelijkheid van het rechtssysteem, corruptie en de opvang van vluchtelingen. De grens van het oostelijke kamp kan met de Oostenrijkse verkiezingen verder opschuiven richting het westen.
Eurozone: kloof tussen noord en zuid
Tegelijk is de kloof tussen noord en zuid nog altijd duidelijk aanwezig. De zuidelijke eurolanden blijven achter met economische hervormingen en er is een duidelijk schisma zichtbaar bij de ideeën over de toekomstige vorm en inhoud van de eurozone. Met de Franse president Emmanuel Macron als jonge, gedreven, hervormingsgezinde leider lijkt Parijs de functie te kunnen vervullen als draaischijf of verbinder van noord en zuid. Zeker nu Angela Merkel aanblijft als Duitse bondskanselier.
Toch moet Macron oppassen dat hij met zijn arrogante houding niet zijn eigen glazen ingooit. Bovendien moeten we ondanks de fraaie diplomatieke frases uit Berlijn en Parijs niet vergeten dat de visies op eurozone en EU nog altijd mijlenver uiteen liggen.
Als eind dit jaar een nieuwe Duitse regering aantreedt, gevormd door de CDU/CSU en liberale FDP, zullen we zien of Duitsland bereid is water bij de wijn te doen om de eurozone te versterken via meer solidariteit. Dit kan tegenvallen.
De zuidelijke landen mogen de Duitse minister van Financiën Schäuble afgeschilderd hebben als boeman, vergeleken met de FDP-standpunten over de eurozone zijn Schäubles ideeën vaak nog gematigd.
Catalaanse crisis
Daarbij komt dat de komende weken ook spannend blijven voor Spanje en Europa. De Catalaanse leider Puigdemont heeft impliciet de onafhankelijkheid van Catalonië uitgeroepen en tegelijkertijd de praktische implementatie hiervan uitgesteld in de hoop onderhandelingen met Madrid op gang te brengen. De Spaanse premier Rajoy heeft weinig aanstalten gemaakt tot een handreiking.
Tegelijkertijd worstelt Italië met een uiterst onpraktische kieswet die bij verkiezingen komend voorjaar vrijwel zeker tot een verdeelde, zeer instabiele regering leidt. De Italiaanse regering heeft hervorming van die kieswet gekoppeld aan het voortbestaan van de zittende regering.
Ook al wordt een nieuwe Italiaanse kieswet werkelijkheid, dan nog kunnen we niet rustig achteroverleunen. De populistische Vijfsterrenbeweging doet het heel behoorlijk in de peilingen (ondanks diverse schandalen en incapabele politici) en de in het verleden voor Italië rampzalige Silvio Berlusconi is terug aan het electorale front, ook al mag hij zelf niet verkozen worden.
Beurs viert feest
In Europa staan de meeste aandelenindices toch nog steeds op of in de buurt van recordniveaus, daartoe gedreven door ongekend ruim ECB-beleid, herstel van de wereldeconomie en naar de achtergrond gedreven politieke risico’s. Die laatste spelen nu weer op.
Europa blijft kwetsbaar gezien het gebrek aan eenheid, de kwetsbare geografische ligging en de ondanks de respectabele economische groei nog altijd broze monetaire unie.
De zoeklichten van de financiële markten hebben al een tijd geen priemende bundels op de muntunie gericht. Dat kan zomaar veranderen de komende tijd. Wat betreft de aandelenmarkten zal dan in de zuidelijke landen het eerste een sentimentsomslag toeslaan.
Echter, als twijfel ontstaat over het functioneren van de eurozone als geheel, ontkomen ook noordelijke markten niet aan een negatievere stemming.
Andy Langenkamp is senior politiek analist bij ECR Research en heeft zich gespecialiseerd in de repercussies van geopolitieke en politiek-economische ontwikkelingen op de financiële markten. De informatie in zijn artikelen is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.