Familie en fiscus: dit verandert er per 1 januari 2017

De jaarwisseling nadert. Aan de vooravond zet Business Insider traditiegetrouw alle veranderingen voor het nieuwe jaar op een rij, in een serie artikelen.

In deel 1 kon je lezen wat er verandert voor huizenbezitter. In het tweede artikel komen de belangrijkste wijzigingen op fiscaal en familiegebied aan bod: van een grondige aanpassing van de vermogensbelasting tot een verhoging van de kinderopvangtoeslag.

Volgens recente berekeningen van het CPB hebben de meeste mensen komend jaar iets meer te besteden, al zal de koopkrachtstijging naar verwachting minder sterk uitpakken dan dit jaar. Er komt meer geld beschikbaar voor kinderopvangtoeslag. De hogere eenmalige schenkingsvrijstelling van 100.000 euro voor een eigen woning komt weer terug. En last but not least gaat de vermogensbelasting volledig op de schop. Hogere vermogens gaan komend jaar per saldo meer betalen; lagere vermogens minder. Dit zijn de belangrijkste fiscale veranderingen voor 2017.

Box 3 op de schop

De belastingtarieven voor de vermogensbelasting in box 3 (spaargeld, beleggingen en een tweede huis) gaan volledig op de schop. Nu betaalt iedereen 1,2 procent belasting over het vermogen dat uitkomt boven de vrijstelling, ongeacht het werkelijk behaalde rendement en de omvang van je vermogen.

In 2017 komen er drie verschillende belastingschijven, met elk een ander fictief rendement. Over de eerste 75.000 euro aan vermogen boven de vrijstelling ben je dan per saldo 0,87 procent belasting verschuldigd. Over het vermogen hierboven (tot 975.000 euro) moet je straks 1,41 procent afrekenen. Het vermogen daarboven wordt belast met 1,65 procent. Ben je benieuwd wat jij straks moet neertellen? Check dan de website van de Belastingdienst.

De Belastingdienst hanteert met deze aanpassing voor mensen met een hoger vermogen een hoger fictief rendement. De reden hiervoor is dat zij doorgaans meer beleggen en hun vermogen dus harder zien groeien dan kleine spaarders.

Zoals aangegeven is de eerste 25.000 euro aan vermogen vrijgesteld. De vrijstelling wordt daarmee iets hoger dan nu (24.437 euro). Groene beleggingen zijn vrijgesteld tot in totaal maximaal 57.385 euro, of het dubbele voor fiscaal partners.

Alimentatie in box 3

Vanaf januari is het niet meer mogelijk om kinderalimentatie op te geven als schuld in box 3.

Verhoogde schenkingsvrijstelling van een ton

De verhoogde eenmalige vrijstelling voor de schenkbelasting van 100.000 euro voor de eigen woning komt na enkele jaren weer terug. Om voor de schenkingsvrijstelling in aanmerking te komen, moet de ontvanger tussen de 18 en 40 jaar oud zijn en het geld in zijn eigen huis stoppen, bijvoorbeeld voor aflossingen van de hypotheek, de aankoop, onderhoud of verbouwingen of afkoop van erfpacht. Heb je de afgelopen twee jaar of voor 2010 al gebruik gemaakt van een verhoogde vrijstelling, dan geldt een overgangsregeling.

Kleine aanpassing eigen woningforfait

Huizenbezitters moeten elk jaar een bedrag bij uw inkomen optellen: het eigenwoningforfait. Dit is een percentage van de waarde van het huis. Voor de meeste woningen is dit komend jaar 0,75 procent; evenveel als dit jaar. Alleen de grens verschuift iets. Nu geldt dit percentage voor huizen met een waarde van 75.000 tot 1.050.000 euro. In januari ligt de bovengrens op 1.060.000 euro, dus 10.000 euro hoger. Eigenaren van een huis met een hogere woningwaarde moeten straks 7.950 euro plus 2,35 procent van de woningwaarde boven 1.060.000 euro betalen als 'villabelasting'. Dat is een verhoging van 75 euro.

Koopkracht stijgt licht

De koopkracht stijgt komend jaar met gemiddeld 0,7 procent, zo becijferde het Centraal Planbureau (CPB) onlangs. Dat is wel lager dan de koopkrachtstijging van 2,7 procent van dit jaar. Het Nibud heeft voor 100 verschillende soorten huishoudens berekend in hoeverre zij er komend jaar naar verwachting op vooruitgaan. Hier kun je kijken hoe het plaatje er bij jou globaal komt uit te zien.

Heffingskortingen

Heffingskortingen zijn kortingen op de belasting die je bent verschuldigd. Hoe hoger de korting, hoe minder belasting je hoeft te betalen. De algemene inkomensafhankelijke heffingskorting gaat komend jaar iets omhoog voor mensen met een inkomen tot 19.982 euro. Verdien je meer, dan wordt deze heffingskorting steeds lager. Bij inkomens van 67.068 euro is deze teruggebracht tot nul.

De maximale arbeidskorting voor lagere inkomens gaat omhoog naar 3.223 euro. Hierdoor wordt werken voor lagere inkomens meer lonend. Voor inkomens vanaf 32.444 euro gaat de korting steeds verder omlaag. Dat is eerder dan nu: de afbouw begint nu vanaf 34.015 euro.

De schijven en bedragen van de inkomensafhankelijke combinatiekorting worden komend jaar iets aangepast. De nieuwe tarieven vind je hier.

Meer kinderopvangtoeslag

Er komt na 1 januari jaarlijks 200 miljoen euro extra beschikbaar voor de kinderopvang, waarvan 136 miljoen euro voor de kinderopvangtoeslag. Ouders krijgen hierdoor voortaan minimaal een derde van de kosten van kinderopvang vergoed.

Daarnaast gaat de maximum uurprijs (het door de overheid bepaalde uurtarief waarover de Belastingdienst kinderopvangtoeslag uitkeert) komend jaar weer iets omhoog. Vanaf 1 januari bedraagt dit tarief 7,18 euro voor opvang in het kinderdagverblijf. Voor buitenschoolse opvang wordt het uurtarief 6,69 euro. En voor gastouderopvang komt het bedrag uit op 5,75 euro voor zowel dagopvang als buitenschoolse opvang. Betaal je meer dan het maximumuurtarief, dan moet je het extra bedrag uit eigen zak betalen. Vergeet met het oog op de verhoging niet de actuele uurtarieven die jij betaalt tijdig door te geven aan de Belastingdienst.

Je hebt per kind in totaal recht op maximaal 230 uur kinderopvangtoeslag per maand. Heb je meer kinderen die kinderopvang genieten, dan krijg je voor het kind met de meeste opvanguren de laagste vergoeding.

Volgens het ministerie van Sociale Zaken gaan de meeste ouders die gebruik maken van kinderopvang er komend jaar op vooruit, variërend van enkele tientjes tot ruim 900 euro. Hoeveel jij ontvangt, hangt af van je inkomen, het aantal dagen opvang en het uurtarief dat het kinderdagverblijf of de gastouder hanteert.

Kinderbijslag

De kinderbijslag gaat komend jaar fractioneel omhoog. Vanaf 31 maart ontvang je voor elk kind van 0 tot en met 5 jaar 198,38 euro per kwartaal. Voor een kind tussen de 6 en 12 jaar gaat het bedrag omhoog naar 240,89 euro en voor kinderen van 12 tot en met 17 jaar naar 283,40 euro.

Kindgebonden budget

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen voor gezinnen tot een bepaald inkomen en vermogen. Deze tegemoetkoming gaat komend jaar met maximaal 100 euro omhoog voor het eerste en het tweede kind. Het maximumbedrag voor het eerste kind stijgt dan naar 1.142 euro en voor het tweede kind naar 898 euro. Ouders met nog meer kinderen, ontvangen voor elk kind maximaal 285 euro per jaar.

Giften

Wie geld doneert aan een goed doel, kan een deel van dit bedrag aftrekken, mits het totale bedrag aan giften hoger is dan 1 procent van het verzamelinkomen (de totale inkomsten van jou en je partner, min eventuele aftrekposten), met een minimum van 60 euro. Elke euro boven deze grens is aftrekbaar. De bovengenoemde drempel geldt niet voor periodieke giften die minimaal vijf jaar worden gedaan.

AOW-leeftijd

De AOW-leeftijd gaat nog verder omhoog. Na de jaarwisseling stijgt deze met drie maanden naar 65 jaar en negen maanden. Dit betekent dat je nog langer AOW-premies moet betalen en je AOW-uitkering ook later zult ontvangen.

Pensioenen

Nederlanders met een aanvullend pensioen of een lijfrente-uitkering tot 2.400 euro gaan er komend jaar netto fractioneel op vooruit, zo becijferde salarisdienstverlener ADP onlangs. Dit varieert van 50 cent per maand met een aanvullend pensioen van 500 euro tot 1,78 euro voor ouderen met een aanvullend pensioen van 1.700 euro per maand.

Het ADP verwacht verder dat veel pensioenfondsen volgend jaar niet hoeven te korten, vanwege de lichte rentestijging.

Het kabinet draait een geplande verlaging van de ouderenkorting van 114 euro terug. In plaats daarvan stijgt de ouderenkorting voor gepensioneerden in 2017 met 215 euro. Deze korting bedraagt hierdoor straks 1.292 euro voor inkomens tot 36.057 euro. De regering wil hiermee de koopkracht van deze groep pensioengerechtigden verbeteren.

Verder gaat de AOW-uitkering komend jaar iets omhoog.

Pensioen in eigen beheer

Een stemming in de Eerste Kamer over een wetsvoorstel over uitfasering van het pensioen in eigen beheer voor directeur-grootaandeelhouders (DGA's) is onlangs op de valreep uitgesteld, op verzoek van staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën. De reden hiervan is dat de staatssecretaris signalen heeft ontvangen dat ondernemers de (toekomstige) indexatie van de opgebouwde pensioenafspraken op het moment van afkoop of omzetting in één keer ten laste van de winst wilden brengen. Hij wil eerst laten onderzoeken wat de gevolgen zijn.

Schenken

Ouders mogen komend jaar 5.320 euro belastingvrij schenken aan hun kind. Voor overige schenkingen geldt een vrijstelling van 2.129 euro.

Daarnaast mogen ouders aan hun kind tussen de 18 en 40 jaar eenmalig een hoger bedrag belastingvrij schenken. Deze vrijstelling bedraagt komend jaar 25.526 euro. Wordt het bedrag aangewend voor een dure studie, dan kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een hogere eenmalige vrijstelling. Over 2017 bedraagt deze 53.176 euro. Vloeit de schenking naar een eigen woning, dan geldt een nóg hogere eenmalige vrijstelling van 100.000 euro. Van die laatste vrijstelling kunnen ook niet-kinderen gebruik maken, mits zij in de bovengenoemde leeftijdscategorie vallen.

Erven

Ontvang je een erfenis, dan geldt eveneens een vrijstelling. De hoogte hiervan hangt af van de relatie die jij met de overledene had. Deze vrijstellingen gaan in januari iets omhoog, naar 638.089 euro voor partners, 20.209 euro voor kinderen en kleinkinderen, 47.859 euro voor ouders en 2.129 euro voor overige erfgenamen.

Ontvang je een erfenis of een schenking, dan ben je voor het bedrag boven de vrijstelling belasting verschuldigd. Er gelden voor iedereen twee schijven: voor het bedrag tot 122.269 euro boven de vrijstelling betaal je een lager percentage dan voor het bedrag dat hierboven komt. Voor partners en kinderen bedragen deze tarieven respectievelijk 10 procent en 20 procent. Voor kleinkinderen is dit 18 en 36 procent en voor overige ontvangers 30 en 40 procent.

Aangifte schenkingen en erfenissen digitaal

Vanaf 2017 mag je alleen nog aangifte schenkbelasting en erfbelasting doen met een daarvoor speciaal ontwikkeld digitaal of papieren formulier of goedgekeurde software. Voorheen kon je ook op andere manieren aangifte doen, bijvoorbeeld met een brief of een document van de notaris.

LEES OOK: Je huis in 2017: alle veranderingen