Facebook heeft in de laatste drie maanden van vorig jaar fors meer geld uitgegeven. Oprichter Mark Zuckerberg blijft investeren, ook nu het aantal nieuwe leden en de omzet minder snel toenemen dan voorheen.

Zuckerberg joeg beleggers flink de schrik aan drie maanden geleden door te waarschuwen voor oplopende kosten. Die waarschuwing was niet ongegrond. De socialenetwerksite heeft bijna drie keer zoveel geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling als een jaar eerder, bleek woensdag bij de presentatie van de kwartaalcijfers.

De kosten voor R&D stegen in het vierde kwartaal tot 1,1 miljard dollar, de totale uitgaven verdubbelden bijna in vergelijking met een jaar eerder tot 2,7 miljard dollar.

Beleggers reageerden teleurgesteld, net als na de derdekwartaalcijfers. Het aandeel daalde bijna 2 procent in de handel nabeurs.

Facebook wil zich net als Google verbreden door te investeren in ambitieuze projecten als de virtual reality-bril Oculus Rift en het aanbieden van internet in afgelegen gebieden. Dat brengt hogere kosten met zich mee, ook omdat Facebook salarissen moest uitbetalen aan nieuwe werknemers die door de overnames van Oculus en WhatsApp het bedrijf instroomden.

Door de toegenomen uitgaven daalde de operationele marge van 43 naar 29 procent.

Groeit vertraagt in Noord-Amerika

De gewaagde stappen buiten Facebooks hoofdactiviteiten lijken onnodig, zeker wat betreft virtual reality. Maar de 30-jarige Zuckerberg denkt naar eigen zeggen een decennium vooruit. Wil Facebook blijven groeien, dan is een project als mensen op afgelegen plekken aansluiten op het internet noodzakelijk.

Want duidelijk is dat de markt in Noord-Amerika en West-Europa verzadigt; de meeste nieuwe Facebook-leden komen al kwartalen achtereen uit Latijns-Amerika en Azië. Het totaal aantal gebruikers dat minstens een keer per maand de socialenetwerksite bekijkt, steeg in oktober, november en december met 13 procent tot 1,39 miljard. Dat is de kleinste toename in twee jaar.

Daarnaast bleef in het vierde kwartaal de zogenoemde engagement rate voor het eerst in de geschiedenis gelijk op 64 procent. Dat getal geeft de verhouding aan tussen het aantal dagelijkse en maandelijkse actieve gebruikers, en is een maatstaf voor hoe intensief leden het sociale netwerk gebruiken. De stagnatie lijken de berichten te staven dat tieners Facebook ontvluchten.

Meer omzet dan verwacht

Op de inkomsten heeft de tragere groei vooralsnog weinig invloed. Ook in het vierde kwartaal wist Facebook de verwachting van analisten te overtreffen met een omzet van 3,85 miljard dollar, 49 procent meer dan een jaar eerder. Als je doet alsof wisselkoersen stabiel zijn gebleven bedroeg de toename zelfs 53 procent.

Facebook wist door betere en diversere vormen van adverteren de inkomsten per gebruiker wederom op te schroeven. In de VS en Canada verdient het socialemediabedrijf inmiddels 9 dollar per lid, ruim 1,60 dollar meer ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In Europa ligt dat bedrag iets lager op 3,45 dollar.

Groei komt van mobiel

Mobiel blijft de drijvende kracht achter de stijgende opbrengsten van de socialenetwerksite. Vlak na de beursgang in 2012 verdiende Facebook nog nauwelijks aan mobiele gebruikers, nu komt 69 procent van alle advertentiegelden van dat platform.

Door de goede prestaties zag concurrent Google het bedrijf van Zuckerberg opnieuw dichterbij komen op de markt voor mobiele advertenties, die in totaal 40 miljard dollar groot is. Facebook had vorig jaar 18,4 procent van de markt in handen tegenover 16,6 procent in 2013, blijkt uit schattingen van marktonderzoeker eMarketer. Google zag zijn marktaandeel juist dalen met 5,1 procentpunt tot 40,5 procent van de markt.

Video-advertenties en Audience Network

Facebook boekt naast reguliere advertenties goede resultaten met het tonen van video-advertenties in het nieuwsoverzicht, en is daarmee een steeds geduchtere concurrent voor tv-zenders. Adverteerders in de VS geven dit jaar naar verwachting 7,8 miljard dollar uit aan online reclamefilmpjes, volgens eMarketer. Dat is een derde meer dan in 2014.

Inmiddels bekijken gemiddeld 3 miljard mensen dagelijks een video op Facebook, zei Zuckerberg in een toelichting op de kwartaalcijfers. Dat is drie keer zoveel als in september van vorig jaar. De meeste video's, die automatisch afspelen zonder geluid, worden volgens de topman bekeken op mobiel. Iemand die 3 seconden of langer naar de beelden kijkt, telt mee in de statistieken.

Het Audience Network is een ander succesnummer. Daarmee kunnen bedrijven via Facebook in andere apps adverteren. Deze optie is vooral populair voor het aanjagen van app-downloads. De toevoeging is broodnodig, want Facebook komt advertentieruimte te kort in de eigen app en in de rechterkolom op de website.

Instagram en WhatsApp

Zuckerberg liet weinig los over hoe het bedrijf geld denkt te verdienen met foto-app Instagram en berichtendienst WhatsApp, twee bedrijven die het heeft overgenomen. Beide apps zijn nu nog (grotendeels) vrij van advertenties. Twee weken geleden liet Facebook weten verschillende verdienmodellen voor Facebook Messenger te willen testen. WhatsApp volgt mogelijk later.

Op welke manier Facebook geld wil verdienen met beide berichtendiensten, is nog onduidelijk. Het bedrijf kijkt voor inspiratie naar Azië, waar chatapps digitale stickers en spullen van webwinkels verkopen.

Zuckerberg stippelde wel een tijdspad uit voor de komende jaren. De eerstkomende drie jaar wil hij de advertentiebusiness van Facebook verder uitbreiden en binnen vijf jaar moet er een verdienmodel komen voor Instagram en WhatsApp. Over tien jaar wil Zuckerberg de rest van de wereld hebben aangesloten op het internet, en richt Facebook zich op kunstmatige intelligentie en virtual reality.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl