Rond ICT-projecten voor de overheid is een ‘faalindustrie’ ontstaan, was het beeld dat opdoemde op de tweede dag van hoorzittingen door de Tweede Kamer.

,,Er wordt permanent gefaald. Het ligt aan het systeem zelf en dat komt vooral omdat de overheid niet transparant is en dat wel zou moeten zijn. En als het misgaat, komt iedereen er goed van af. Iedereen heeft daar belang bij’’, zei ICT-ondernemer René Veldwijk maandag tegen de ICT-commissie.

De commissie onder leiding van Tweede Kamerlid Ton EIias (VVD) onderzoekt waarom het vaak mis gaat met automatiseringsprojecten waardoor veel belastinggeld verdampt. Maandag was de tweede dag van hoorzittingen met deskundigen.

Niet de juiste kennis in huis

Uit de gesprekken doemde opnieuw het beeld op van een overheid die niet de juiste kennis en mensen in dienst heeft om complexe projecten te leiden. ICT is ook een lastig product want het is niet zichtbaar, stelden ze. Het meeste wordt overgelaten aan de markt, die puur op de winst speelt. De overheid moet uitgaan van het algemeen belang maar is niet kritisch genoeg. Vaak is bij alle spelers het optimisme over de technische mogelijkheden te groot terwijl er te weinig tijd voor de ontwikkeling wordt uitgetrokken.

Om die reden is het niet waarschijnlijk dat burgers in 2017 alle diensten van de rijksoverheid digitaal kunnen afnemen, voorspelde Lineke Sneller, hoogleraar Toegevoegde waarde van IT bij Nyenrode Business Universiteit. Ze wees erop dat de overheid de burgers ook moet verleiden om het nieuwe systeem te omarmen. Anders moeten oude systemen ook blijven bestaan en is de geplande winst weg.

Falende bedrijven ontspringen de dans

Als automatiseringsprojecten bij de overheid (dreigen te) mislukken, komen de falende IT-bedrijven er gewoon mee weg. Soms krijgen ze hun geld ook nog, terwijl ze eigenlijk juridisch moeten worden aangepakt. De minister van het betrokken departement krijgt bovendien niet altijd informatie over de gang van zaken, stelde Ruud Leether, juridisch adviseur van het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Volgens hem is het zeker vijf keer voorgekomen dat zijn advies om een bedrijf aansprakelijk te stellen, niet is opgevolgd. Leether vermoedt dat de politieke leiding niet van zijn advies op de hoogte was gesteld door ambtenaren.

Ook ondernemer Veldwijk denkt dat de overheid liever geldverlies dan gezichtsverlies lijdt. ,,Als het project niet lukt, dan kiest men voor de weg van de minste weerstand en gooit men er meer geld tegenaan’’, aldus Veldwijk.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl