De drie middenpartijen in het Europees Parlement blijven dankzij centrumrechtse winst overeind, volgens een aangescherpte prognose van de verkiezingsuitslag. De sociaaldemocraten en met name de liberalen verliezen wel, net als de groenen. Radicaal-rechts groeit.

De centrumrechtse EVP van Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, blijft volgens de prognose met daarin ook eerste voorlopige uitslagen verwerkt, veruit de grootste. De politieke familie van onder meer het CDA krijgt er een tiental Europarlementariërs bij.

De sociaaldemocraten leveren er zes in en de liberalen twintig. Von der Leyens commissie leunde de afgelopen vijf jaar op deze drie fracties van het politieke midden.

De twee fracties op uiterst rechts in het 720-koppige parlement boeken volgens de prognose winst. De rechts-conservatieve ECR zou er drie zetels bij krijgen, de ID-fractie van Geert Wilders’ PVV en de Franse Marine Le Pen negen. Die groei kan nog oplopen als radicaal-rechtse partijen die nu nog nergens bij horen zich bij een van deze twee fracties voegen.

Bovendien zijn er plannen voor een hergroepering, in de hoop een sterke uiterst rechtse fractie te vormen die echte invloed zou kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld door de nieuwe Europese Commissie wat naar rechts te trekken.

De commissie keek de afgelopen jaren eerder naar de groenen, voor extra steun. Maar de groenen en de liberalen, met bijvoorbeeld VVD en D66, krijgen volgens de prognose zware klappen. Bij allebei zou er een twintigtal zetels af gaan.

Radicaal-rechts groeit in Europees Parlement

Alle ogen waren bij deze Europese verkiezingen gericht op de rechts-radicalen, waar naast de PVV ook de partij van de Italiaanse Giorgia Meloni en die van de Franse Marine Le Pen toe worden gerekend.

Een grote nieuwe fractie op uiterst rechts kan het zwaartepunt van de Europese politiek naar rechts trekken. De Europese Commissie steunde de afgelopen vijf jaar op de drie grote middenpartijen, maar Von der Leyen lonkt ook naar de rechterflank. Ze heeft nooit willen uitsluiten dat ze zou kunnen samenwerken met radicaal-rechtse partijen die aan een reeks voorwaarden voldoen.

Omdat ze dan de steun van sociaaldemocraten, groenen en liberalen dreigt te verspelen, komt het er mogelijk niet van. Maar het kan haar wel helpen om een rechtsere koers af te dwingen voor de nieuwe commissie.

Maar voor de precieze omvang is wel bepalend welke partijen in welke fractie terechtkomen. Zo hoort de grote radicaal-rechtse partij in Duitsland nu niet bij een van de fracties, maar komt de partij die straks mogelijk wel versterken. Hetzelfde geldt voor rechts-nationalistische partijen die in Hongarije en Slowakije de dienst uitmaken. Dat kan tientallen zetels schelen.

GroenLinks PvdA-lijsttrekker Bas Eickhout en partijleider Frans Timmermans reageren enthousiast op de Nederlandse exitpoll voor de Europese verkiezingen.
GroenLinks PvdA-lijsttrekker Bas Eickhout en partijleider Frans Timmermans reageren enthousiast op de Nederlandse exitpoll voor de Europese verkiezingen.
ANP / Sem van der Wal

GroenLinks-PvdA is de grootste partij geworden bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. De linkse partijen mogen samen 8 leden afvaardigen naar Brussel, 2 meer dan de PVV. Dat blijkt uit een prognose op basis van uitslagen die gemeenten hebben doorgegeven aan de ANP Verkiezingsdienst.

De rechts-nationalistische partij van Geert Wilders leek op basis van een donderdag gepubliceerde exitpoll op 7 zetels af te stevenen. Na telling van 98 procent van de stemmen blijkt dat er dus eentje minder te worden. Die zetel komt terecht bij het pro-Europese Volt, dat daarmee 2 plekken heeft veroverd in het Europees Parlement.

Bij de Europese verkiezingen in 2019 behaalden de twee linkse partijen samen nog 9 zetels. De PvdA had toen een sterke troef in handen met Frans Timmermans, die door de sociaaldemocraten naar voren was geschoven als kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. De PVV is nu niet vertegenwoordigd in het Europees Parlement.

De rest van de zetelverdeling komt overeen met de exitpoll van donderdag. VVD en CDA verliezen allebei 1 zetel en komen op respectievelijk 4 en 3. D66 gaat van 2 naar 3 zetels. BBB (2 zetels) en NSC (1 zetel) komen nieuw in het Europees Parlement. De Partij voor de Dieren en de SGP behouden allebei hun zetel.