- De problemen rond de Chinese vastgoedreus Evergrande zorgen voor nervositeit op financiële markten, maar Evergrande is niet de enige bedreiging voor de wereldeconomie.
- Snel stijgende energieprijzen zorgen voor disruptie en de relatie tussen de VS en China staat onder druk.
- Ook ligt het scenario van ‘stagflatie’ op de loer, waarschuwen economen.
ANALYSE – De naam Evergrande dreigt net zo berucht te worden als Lehman Brothers dat in 2008 was. De Chinese vastgoedreus wankelt en dat verontrust financiële markten tot ver buiten de grenzen van China. Maar hoe groot de schuldenberg van omgerekend zo’n 260 miljard euro ook is, Evergrande is misschien maar het topje van de ijsberg.
De wereldeconomie worstelt met stijgende prijzen, vertraagde levering van producten en tal van tekorten. Dat kan tot serieuze problemen leiden in de nabije toekomst.
Er branden momenteel vier rode lampjes die een bedreiging kunnen vormen voor de wereldeconomie. We nemen ze hieronder door.
1. De problemen van Evergrande raken financiële markten wereldwijd
De Amerikaanse hypotheekcrisis van 2008 was bijzonder, omdat het hele financiële systeem hierdoor even leek te wankelen. Sindsdien zijn economen alert op zogenoemde ‘zwarte zwanen’. Dat zijn gebeurtenissen waarvan de kans dat ze optreden klein is, maar die enorme gevolgen hebben als ze zich voordoen.
Een variant hierop is de 'grijze neushoorn': een gevaar waarvan je wel weet dat het bestaat, maar dat je pas serieus neemt als het in volle vaart op je afkomt. Evergrande zou best eens een grijze neushoorn kunnen zijn.
Na jarenlang enorm veel schuld op zich te hebben genomen om snelle groei te financieren kampt de Chinese vastgoedreus nu omgerekend zo'n 260 miljard euro schuld, terwijl de Chinese overheid vooralsnog niet bijspringt.
In een tijdsbestek van slechts enkele weken is de beoordeling van de kredietwaardigheid van Evergrande fors gedaald en zijn Chinese particuliere beleggers in opstand gekomen tegen het bedrijf.
Aandelenmarkten zijn er nog niet gerust op dat een eventueel faillissement van Evergrande ordelijk zal verlopen en slechts beperkte invloed heeft op de Chinese economie.
Evergrande heeft nog minder dan een maand om achterstallige rentebetalingen te voldoen en een faillissement te voorkomen. Maar nu de deadline nadert en het bedrijf moeite heeft geld bij elkaar te krijgen, kijken beleggers gespannen uit naar het verdere verloop van deze crisis, die bredere gevolgen kan krijgen voor China en de wereldeconomie.
2. Deglobalisering leidt tot hogere kosten
De houding van de Chinese overheid ten opzichte van Evergrande is exemplarisch voor de strengere aanpak van grote bedrijven van eigen bodem. Dit heeft internationaal twijfel gezaaid over de risico's van beleggen in Chinese aandelen.
Afgelopen jaar stak de Chinese overheid een stokje voor wat de grootste beursgang uit de geschiedenis had moeten worden, die van de financiële dienstverlener Ant Group van techmiljardair Jack Ma. Deze actie schokte het internationale vertrouwen in de onafhankelijke positie van grote Chinese techbedrijven.
Intussen is de regering van de Amerikaanse president Joe Biden bezig om het handelsbeleid ten aanzien van China uit te stippelen, waarbij handelsminister Katherine Tai al tegen nieuwssite Politico heeft gezegd dat er voor miljarden aan importheffingen kunnen komen op Chinese producten.
"Het tijdperk van oogkleppen op en het streven naar steeds grotere economische verbondenheid met China is voorbij en komt niet meer terug", zegt hoofdeconoom Ian Shepherdson van Pantheon Macroeconomics.
Door de ontkoppeling van de VS en China en mogelijk een nieuwe ronde van Trumpachtige invoerheffingen, neemt de kans toe dat de inkoop van producten die in China worden gemaakt, duurder wordt. Deze hogere kosten zullen bedrijven uiteindelijk doorberekenen aan consumenten.
Het zou ook kunnen dat mondiale toeleveringsketens anders worden ingericht. China heeft de VS en Europa tientallen jaren voorzien van spullen die worden gemaakt met goedkope arbeid. Als westerse bedrijven elders gaan kijken bij het uitbesteden van productie-activiteiten kunnen consumentenprijzen als gevolg van hogere productiekosten verder stijgen.
3. Hoge energieprijzen werken destabiliserend
Naast de gevolgen van 'deglobalisering', waarbij meer frictie tussen regionale machtsblokken leidt tot hogere productiekosten voor bedrijven, is er op korte termijn ook de energiecrisis.
De wereldwijde energieprijzen zijn fors omhoog gegaan, terwijl producenten proberen te voldoen aan de snel gestegen vraag, nadat grote economieën hun coronamaatregelen hebben versoepeld. In Europa zijn de gasprijzen tot recordhoogte gestegen.
Ook olieprijzen zijn sterk opgelopen, waarbij een vat Noordzee-olie in een jaar tijd 90 procent duurder is geworden.
De stijging van energieprijzen is een belangrijke oorzaak van de toenemende inflatie. Centrale banken zitten daarbij met een dilemma. Ze willen rentes graag laag houden om het economische herstel te ondersteunen.
Maar als de inflatie voor langere tijd hoog blijft en de koopkracht van de dollar en de euro ondermijnt, moeten centrale banken het soepele monetaire beleid mogelijk sneller dan gedacht terugdraaien, wat betekent dat rentetarieven gaan oplopen. Gelet op de hoge schuldniveaus in de wereld, is dat geen prettig vooruitzicht.
4. Het stagflatie-spook
Experts zijn bang dat de problemen in industriële toeleveringsketens kunnen zorgen voor een gevaarlijke cocktail van zwakkere economische groei, hoge werkloosheid en sterk stijgende prijzen. Dat kan leiden tot het allergrootste risico voor de wereldeconomie: stagflatie. Dat is een combinatie van stagnerende economische groei en toenemende inflatie, die voor het laatst optrad in de jaren 1970.
Evergrande is bij dit alles simpelweg de meest zichtbare bedreiging van de wereldeconomie. Maar daarnaast zijn er andere 'monsters' die net onder het wateroppervlak op de loer liggen.