- De export van landen uit de Europese Unie naar Rusland is in 2022 fors gedaald, maar dat is gepaard gegaan met een sterke stijging van de uitvoer naar buurlanden van Rusland.
- Dit patroon is ook voor Nederland zichtbaar, blijkt uit een inventarisatie van econoom Eric Dor.
- De verschuiving van de handelsstromen duidt er volgens de econoom op dat Europese sancties mogelijk worden omzeild.
- Lees ook: Rusland heeft moeite om microchips te vinden voor zijn wapens – dat kan ook in een toekomstige strijd tussen de VS en China cruciaal worden
Afgelopen jaar heeft Rusland te maken gekregen met tal van sanctiemaatregelen van de Europese Unie. Dit heeft onder meer geleid tot een sterke daling van de directe export van EU-landen naar Rusland. Opmerkelijk genoeg is dit echter gepaard gegaan met een sterke stijging van de uitvoer van Europese landen naar buurlanden van Rusland.
Dat blijkt uit een rapport van econoom Eric Dor van de IESEG School of Management van de universiteit van Lille.
De stijging van de export naar buurlanden van Rusland betreft veelal landen die zich niet aan de Europese sancties houden en die nog wel handel drijven met Rusland. Dit roept volgens econoom Dor het vermoeden op dat sancties worden omzeild en dat exportgoederen uit de EU via een omweg toch Rusland bereiken.
Na de invasie van Oekraïne legde de Europese Unie forse sancties op aan Rusland, onder meer gericht op de handel. In 2022 daalde de totale export van goederen vanuit de EU naar Rusland met liefst 38 procent. In euro’s gaat het om een daling ter waarde van 34 miljard euro.
Uit berekeningen van econoom Dor, op basis van data van statistiekbureau Eurostat, blijkt dat de Europese export naar landen als Turkije, Kirgizië, Armenië, Oezbekistan, Kazachstan en Georgië in 2022 juist enorm is toegenomen., in sommige gevallen met wel 345 procent.
Het gaat hier om landen die historisch nauwe betrekkingen met Rusland hebben en die zich niet houden aan de Europese sancties.
Export uit Europese Unie naar buurlanden van Rusland neemt fors toe
Er lijkt hier sprake van een keteneffect, signaleert econoom Dor. Zo steeg de export van de EU naar Armenië vorig jaar met 165 procent, terwijl de export van Armenië naar Rusland toenam met 222 procent.
De export vanuit de Europese Unie naar Turkije nam toe met 23 procent, waar dat land de export naar Rusland zag stijgen met 82 procent.
Als je verder inzoomt op individuele landen, in dit geval Nederland, zie je dat ook de Nederlandse export dit patroon volgt, geeft econoom Dor aan.
Zo daalde de Nederlandse export naar Rusland in 2022 met bijna 45 procent. In euro's ging het om een afname van 3,6 miljard euro.
De export vanuit Nederland naar Turkije steeg in dezelfde periode met 26 procent, terwijl ook de uitvoer naar Kazachstan (+100 procent), Armenië (+110 procent) en Georgië (+50 procent) enorm steeg. De export naar Kirgizië steeg zelfs met meer dan 200 procent.
Specifieke goederen: geïntegreerde schakelingen
Het vermoeden dat sancties tegen Rusland worden omzeild, wordt extra gevoed door de analyse van het type producten dat wordt uitgevoerd naar de Russische buurlanden, stelt Dor.
Zo is de Europese uitvoer van geïntegreerde elektronische schakelingen naar Rusland gedaald, terwijl voor de omliggende landen sprake is van een sterke stijging. Het gaat hier om geïntegreerde schakelingen die kunnen worden omgebouwd voor of verwerkt in militaire apparatuur.
In de eerste twee maanden van dit jaar exporteerde de EU haast geen geïntegreerde schakelingen meer naar Rusland (een daling van 99,99 procent), maar de uitvoer naar Turkije steeg met 81 procent, terwijl de uitvoer naar Kazachstan zelfs met 3.685 procent toenam.