De Europese Commissie wil de grenscontroles voor goederen die van het Britse hoofdeiland naar Noord-Ierland gaan vereenvoudigen.
De hoop is dat hiermee een nieuwe crisis rond Noord-Ierland afgewend kan worden.
De Britse regering wil het liefst een complete heronderhandeling van afspraken die nog geen jaar geleden zijn gemaakt.
De Europese Commissie wil op aandringen van het Verenigd Koninkrijk snijden in de regels voor de handel met Noord-Ierland. Maar van het helemaal overdoen van de zwaarbevochten Brexitafspraken over Noord-Ierland, zoals de Britse regering wil, kan volgens Brussel geen sprake zijn. Londen drijft hét hoofdpijndossier van de Brexit de laatste dagen opnieuw op de spits.
Goederen die vanuit Groot-Brittannië naar Noord-Ierland worden vervoerd, moeten sinds het vertrek van de Britten uit de Europese Unie voldoen aan Europese regels. Dat wordt gecontroleerd bij aankomst in Noord-Ierland. Zo kan Noord-Ierland deel blijven uitmaken van de Europese markt en keert de harde grens met EU-lidstaat Ierland niet terug. Dat is een groot taboe omdat die de vrede tussen Brits-gezinde protestanten en pro-Ierse katholieken op het spel zou kunnen zetten.
Eenvoudige controle van Britse etenswaren bij grens met Noord-Ierland
Maar die invoercontroles kunnen best een stuk minder, vindt verantwoordelijk Eurocommissaris Maros Šefčovič bij nader inzien. De keuringscriteria voor bijvoorbeeld etenswaren die de gezondheid moeten beschermen kunnen veel simpeler. En de controles kunnen volgens het dagelijks bestuur van de EU met meer dan 80 procent worden teruggebracht. Dat moet voorkomen dat de invoer van bijvoorbeeld Britse vleeswaren stokt, een schrikbeeld dat voor Britse kranten aanleiding was voor tromgeroffel over een ‘worstenoorlog’ met de EU.
De douanecontroles voor Britse goederen die aankomen in Noord-Ierse havens kunnen ook aanzienlijk simpeler en flexibeler, zegt Šefčovič. Dat moet de helft van de administratieve rompslomp schelen. En Britse medicijnmakers hebben verder geen extra Europese goedkeuring nodig om aan Noord-Ierland te kunnen leveren. Dat vraagt wel wijziging van Europese regels. Maar in de tussentijd stelt Brussel zich soepel op, verzekert de commissie.
Om met de soepelere regels toch de Europese markt te kunnen beschermen moeten de Britten op hun beurt wel eindelijk woord houden, vindt de commissie. Ze moeten bijvoorbeeld de bij de brexit afgesproken grensposten opzetten en EU-ambtenaren inzage geven in wat er passeert. En als er iets misgaat met de import, behoudt de EU zich het recht voor om op eigen houtje tegenmaatregelen te nemen.
EU bereidt zich ook voor op handelsoorlog met VK
De voorstellen komen nog niet in de buurt van wat Londen vraagt. Die noemt de afspraken onwerkbaar en wil ze eenzijdig opzijschuiven. Brexitminister Frost heeft de laatste tijd vooral forse kritiek op de voor de EU heilige afspraak dat de Europese rechter het laatste woord heeft.
Brussel "hoopt dan ook op het beste, maar bereidt zich voor op het ergste", zegt een hoge EU-bron. Als Londen de afspraken opzegt, is het oorlog en kan de unie terugslaan met bijvoorbeeld importheffingen.
Frost belooft "constructief" naar de voorstellen te zullen kijken. Maar hij herhaalt in dezelfde adem zijn bezwaren tegen het Europese Hof van Justitie.
Die klacht heeft Šefčovič van de Noord-Ieren niet gehoord, merkt hij op. Die tillen volgens hem een stuk zwaarder aan hun Britse worst.
"Het vervolg hangt af van de Britse realiteitszin", zegt de bron. Maar beide zijden willen er volgens hem dit jaar uitkomen.