- De temperaturen in Europa zijn in de afgelopen dertig jaar twee keer zo snel gestegen als het gemiddelde wereldwijd, zo meldt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO).
- Volgens het weerbureau van de Verenigde Naties zal die trend zich voortzetten en leidt dat tot meer extreme hitte, bosbranden en overstromingen.
- Ook waarschuwt de WMO voor de gezondheid van de Europese bevolking als de temperaturen hard door blijven stijgen.
- Lees ook: Waarom Wall Street torenhoge salarissen betaalt aan klimaatwetenschappers
De temperaturen in Europa zijn in de afgelopen dertig jaar twee keer zo snel gestegen als het gemiddelde wereldwijd. Dat meldt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in een nieuw rapport.
Als die trend zich voortzet zal dat leiden tot meer extreme hitte, bosbranden, overstromingen en andere gevolgen van de klimaatverandering die diep zullen ingrijpen in de samenleving, economieën en ecosystemen.
Tussen 1991 en 2021 is het elk decennium ongeveer 0,5 °C warmer geworden in Europa. In onderstaande grafiek is links de temperatuurontwikkeling te zien in Europa van 1900 tot 2020 met de gemiddelde temperatuur tussen 1981 en 2010 als referentie. Rechts zijn de gemiddelde temperaturen in 2021 te zien ten opzichte van die periode. Behalve een klein stukje in het noordwesten van Rusland liggen die in heel Europa en de direct omliggende gebieden beduidend hoger dan een aantal decennia geleden. Vooral op Groenland en in het oosten van Turkije was het flink warmer.
Door het extreme weer in 2021 zijn honderden doden gevallen en meer dan 500.000 mensen direct getroffen. In totaal hebben overstromingen, stormen en andere extreme weersomstandigheden voor zeker 50 miljard euro aan economische schade veroorzaakt.
"Europa laat een live beeld zien van een opwarmende aarde en herinnert ons eraan dat zelfs goed voorbereide samenlevingen niet veilig zijn voor de gevolgen van extreme weersomstandigheden", zegt secretaris-generaal Petteri Taalas van de WMO. "Dit jaar zijn grote delen van Europa, net als in 2021, getroffen door lange hittegolven, droogte en bosbranden."
De klimaatwetenschappers verwachten dat het aantal klimaatgerelateerde rampen in de toekomst alleen maar zal blijven toenemen. Komt de temperatuurstijging boven de 1,5 °C uit, dan zal er meer extreme neerslag en wateroverlast optreden in alle regio's, behalve rondom de Middellandse Zee.
Als gevolg van de temperatuurstijging zijn gletsjers de afgelopen decennia al zo'n 30 meter aan ijsdikte kwijtgeraakt en smelt de ijskap op Groenland. Dat proces zal zich naar verwachting alleen maar voortzetten en leidt tot stijging van de zeespiegel.
Opwarming leidt tot gezondheidsproblemen
De onderzoekers van de WMO wijzen er ook op dat de gezondheid van Europeanen zal worden aangetast als de temperatuur blijft stijgen. Dan gaat het niet alleen om sterfte en ziekte als gevolg van extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, maar ook om een toename van zoönosen, door voedsel en water overgedragen ziekten en geestelijke gezondheidsproblemen. Ook zorgt klimaatverandering voor meer productie en verspreiding van pollen en sporen, waardoor het aantal allergische aandoeningen zoals astma toe zal nemen.
Verder waarschuwt de WMO dat onze wegen, spoorrails, waterwegen en havens ook lang niet allemaal bestand zijn tegen extreme hitte en een stijgende waterspiegel. Zo zal onder meer spoorvorming optreden op asfaltwegen, zijn bruggen kwetsbaar en neemt de kans op aardverschuivingen toe.
Europa zit dan ook niet stil in de strijd tegen klimaatverandering. De WMO wijst er op dat de Europese Unie de uitstoot van broeikasgassen tussen 1990 en 2020 met 31 procent heeft teruggedrongen.
De EU streeft naar een netto reductie van 55 procent voor 2030. Volgens Taalas loopt Europa daarmee voorop: "Europa kan een sleutelrol spelen bij het bereiken van een CO2-neutrale samenleving halverwege de eeuw om te voldoen aan het klimaatakkoord van Parijs." Ook prijst de WMO de "innovatieve oplossingen" die Europa ontwikkelt om zich aan te passen aan het nieuwe klimaat.
Maar dat de temperatuur de komende decennia door zal stijgen en er daarmee ook steeds extremere weersomstandigheden en klimaatgerelateerde rampen zullen plaatsvinden staat wel vast, waarschuwt de WMO. "De frequentie en intensiteit van hittegolven is de afgelopen decennia toegenomen en zal ongeacht het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen verder blijven toenemen", staat te lezen in het rapport. "De verwachting is dat kritieke grenzen voor ecosystemen en mensen worden overschreden als de aarde met 2 °C of meer opwarmt."