De afgelopen week wordt misschien een mijlpaal in de eurocrisis. De Europese
Commissie strijkt haar hand over het hart voor Spanje.
Dat land mist de begrotingsdoelstellingen voor dit jaar en voor volgend jaar,
maar omdat het al zo zijn best heeft gedaan, eist de Commissie geen verdere
maatregelen om de begrotingstekorten verder te verminderen. Eerder is al
duidelijk geworden dat Griekenland extra tijd wordt gegund.
Verstandige aanpak
Het lijkt mij een verstandige aanpak. Ik ben bepaald geen Keynesiaan, maar het
op orde brengen van de overheidsfinanciën moet je met zorg doen. Bovendien
moet je het vooral zien als een onderdeel van alle maatregelen die nodig
zijn om de huidige problemen effectief aan te pakken. De problemen zijn
complex en er zijn wat economen negative feedback loops noemen. Dat
wil zeggen dat je met oplossingen op het ene terrein misschien juist
problemen op een ander verergert.
De problematiek waarmee we worstelen moet worden aangepakt met maatregelen op
diverse terreinen:
- de overheidsfinancien moeten op orde worden gebracht,
- structurele hervormingen moeten de groeidynamiek verbeteren,
- de financiele stabiliteit moet worden gewaarborgd of hersteld door de banken
te versterken,
- waar nodig moet schuldsanering worden toegepast, en
- het monetaire beleid moet zoveel mogelijk de economische groei op korte
termijn ondersteunen.
Goede balans vinden
Waar het nu vooral om gaat, is dat men een goede balans vindt tussen deze
gebieden. In mijn optiek hebben de beleidsmakers in de VS die balans heel
redelijk gevonden.
In Europa is dat veel minder gelukt. Natuurlijk waren de overheidsfinanciën in
de perifere landen compleet uit het lood geslagen. Maar deze landen zijn
vervolgens tot zulke draconische bezuinigingen gedwongen dat er een enorme
hoeveelheid leed is veroorzaakt en het draagvlak voor het beleid ernstig is
verzwakt. De recessie en depressie die het gevolg is geweest heeft de
financiele stabiliteit weer ondermijnd enzovoorts.
Volgens de Fiscal Monitor van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) van een
maand geleden slaat het zogeheten “cyclically adjusted primary”
begrotingstekort van Griekenland om van 13,1 procent BBP in 2009 naar een
overschot van 0,9 procent in 2012. Zo’n omslag in drie jaar tijd is enorm.
In Spanje en Portugal verbetert dit saldo met 6 tot 8 procentpunten over deze
periode. Ter vergelijking, bij ons verbetert het saldo ook: met 1,7 procent!
En dan denken wij dat er wordt bezuinigd…
Lessen uit de VS
Als je de VS met Europa vergelijkt op de gebieden die ik heb aangegeven, valt
het op dat:
- de VS het begrotingstekort ook terugbrengt, maar minder snel;
- in de VS de problematiek van de banken effectiever is aangepakt, zij staan
er inmiddels heel redelijk voor;
- het monetaire beleid van de VS ruimer is.
Het wordt tijd om de lessen uit deze vergelijking te trekken. Door coulance te
tonen met Spanje lijkt de Commissie dat te begrijpen. Dat stemt
optimistisch.
Natuurlijk, het pad van tekortreductie en voortgaande hervormingen van de
economie mag niet worden verlaten, er moet druk blijven. Maar laten we de
gewone Griek, Spanjaard, Portugees en Ier niet dooddrukken.
Han de Jong is hoofdeconoom van ABN Amro. Meer columns: zie het blog
van Han de Jong.
Lees ook op Z24:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl