De Franse president Nicolas Sarkozy bevestigde donderdagochtend dat banken
akkoord zijn met kwijtschelding van Griekse staatsschulden voor een bedrag
van 100 miljard euro.

Griekse schuld
De Duitse bondkanselier Angela Merkel gaf aan dat het een akkoord betreft om
50 procent af te schrijven op de oorspronkelijke leenwaarde van Griekse
schulden. Merkel toonde zich ‘zeer tevreden’ met deze uitkomst.

De onderhandelingen met de brancheorganisatie van banken IIF verliepen
woensdagavond zeer moeizaam. Griekenland heeft een totale staatsschuld van
350 miljard euro. Daarvan zit zo’n 80 miljard euro bij commerciële banken en
circa 160 miljard euro bij andere private partijen. Omdat de
schuldafschrijving op vrijwillige basis is, blijft de vraag welk percentage
van de investeerders meedoet aan de voorgestelde afboeking.

Met de afschrijving moet de schuld van Griekenland in 2020 terug naar een
niveau van 120 procent van het bruto binnenlands product, tegen een huidig
niveau van circa 170 procent. Er komt ook een nieuw steunprogramma voor
Griekenland van 100 miljard euro, dat eind dit jaar moet worden ingezet.

Noodfonds
De slagkracht van het Europese noodfonds (EFSF) wordt indirect via een
verzekeringsmechanisme versterkt. Bijverzekering van nieuwe staatsschulden
van zwakke eurolanden via het EFSF moet ruimte scheppen om voor een bedrag
van 1.000 miljard euro aan euroschulden af te dekken.

Voorzitter Herman van Rompuy van de Europese Raad meldde in een schriftelijke
verklaring dat er een tweevoudige aanpak komt. Aan de ene kant kunnen
eurolanden die nieuwe staatsobligaties uitgeven, hun schuldpapier
gedeeltelijk laten garanderen door het noodfonds EFSF. Daarnaast gaat het
EFSF één of meerdere beleggingsvehikels opzetten waar externe partijen geld
in kunnen stoppen, om het noofdfonds te spekken.

Dinsdag en woensdag bleek al dat de achterliggende gedachte voor de
beleggingsvehikels die het EFSF moeten ondersteunen, is om private beleggers
en landen als China indirect te betrekken bij de financiering van
staatsschulden van eurolanden. Woensdagavond meldde een woordvoerder van de
Franse president Sarkozy dat deze donderdag met de Chinese president Hu
Jintao gaat bellen, zo meldde zakenkrant The Wall Street Journal.

EU-president Van Rompuy stelde donderdagochtend dat beide routes
(steunverlening door het noodfonds en vehikels die het noodfonds van extra
financiering voorzien) de slagkracht van het fonds naar circa 1.000 miljard
euro verhogen. "Elke optie kan een hefboom van een factor vier of vijf
bewerkstelligen."

Hiermee suggereerde de voorzitter van de raad van regeringsleiders dat voor
nieuw uit te geven schulden van zwakke eurolanden telkens een
garantiedekking van 25 tot 20 procent kan worden gegeven. Ofwel: er komt
zo'n 200 tot 250 miljard euro aan harde garanties beschikbaar, om de
uitgifte van pakweg 1.000 miljard euro van staatsschulden van landen als
bijvoorbeeld Italië en Spanje te verzekeren.

Het huidige noodfonds is gevuld met zo'n 440 miljard euro aan garanties van
sterke eurolanden als Duitsland en Nederland. Maar een deel van dat geld is
al gereserveerd voor noodsteun aan Ierland, Griekenland en Portugal. Daarbij
komt nog dat het noodfonds EFSF ook moet kunnen bijspringen als commerciële
banken die hun buffers moeten aanvullen, niet op de kapitaalmarkt terecht
kunnen.

Buffers banken: Nederland buiten schot
Wat betreft de versterking van de financiële buffers van Europese banken -
waarvan sommigen in de problemen kunnen komen vanwege de afschrijving op
Griekse schulden - is afgesproken dat banken tot medio 2012 krijgen om hun
eigen vermogen op te krikken naar 9 procent van de naar risico gewogen
bezittingen. Dat kan door geld op te halen via aandelenemissies, maar in
laatste instantie mogen banken ook aankloppen bij hun regering of het
noofdonfds EFSF.

De Europese bankautoriteit EBA berekende
woensdagavond dat het ophogen van de bankbuffers tot 9 procent, neerkomt op
een kapitaalaanvulling van naar schatting 106 miljard euro. Griekse banken
hebben een kapitaalversterking van 30 miljard euro nodig, Spaanse banken een
aanvulling van 26 miljard euro, Italiaanse banken van 15 miljard euro,
Portugese banken van 7 miljard euro.

Duitse banken hebben volgens de EBA vijf miljard euro extra kapitaal nodig,
terwijl Nederlandse banken geen extra kapitaal zouden hoeven ophalen.

Italië
Eén van de zorgen voorafgaand aan de eurotop was de positie van Italië, dat
een totale staatsschuld heeft van 1.900 miljard euro en kwetsbaar is voor
oplopende leenrentes.

Van Rompuy benadrukte donderdagochtend dat de overige EU-leiders positief
staan tegenover de nieuwste hervormingsplannen van de Italiaanse premier
Berlusconi. Die beloofde de Italiaanse begroting in 2013 in evenwicht te
brengen. Daarnaast wil Berlusconi onder meer de pensioenleeftijd verhogen
naar 67 jaar, in het jaar 2026. Ook staat versoepeling van het ontslagrecht
en verkoop van staatsbezittingen op de agenda.

Nog geen eurocommissaris
De Nederlandse premier Rutte had voorafgaand aan de eurotop gepleit voor een
speciale eurocommissaris die er in de toekomst op moet toezien dat
eurolanden hun staatsfinanciën niet laten ontsporen.

In de verklaring van donderdag sprak Van Rompuy van versterking van de fiscale
discipline en een verdiepte economische unie, inclusief beperkte wijzigingen
van het Europese verdrag.

De inzet van een nieuwe eurocommissaris die optreedt als 'begrotingstsaar'
werd niet expliciet genoemd. Al stelt de gezamenlijke
verklaring van de eurolanden wel dat de Europese Commissie "de rol
van het bevoegde Commissielid" wil versterken wat betreft "nauwer
toezicht en aanvullende handhaving."

De Europese Raad bekijkt institutionele hervormingen verder in december, op
basis van een interimrapport van Van Rompuy. In maart 2012 zouden hierover
knopen moeten worden doorgehakt.

Op de hoogte blijven? Ontvang de vernieuwde Z24
Nieuwsbrief

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl