Nederland, Zweden, Denemarken en Oostenrijk houden vast aan hun eis dat een Europees steunpakket voor de coronacrisis vooral zal bestaan uit leningen.
De Europese Commissie wil een pakket van €750 miljard voor twee derde als gift uitdelen, vooral aan zwaar getroffen landen als Italië en Spanje.
Vrijdag overleggen de EU-leiders bij een videotop over de plannen.
Nederland houdt vol dat het coronafonds van de Europese Unie uit leningen moet bestaan en niet uit giften. Samen met drie gelijkgestemde Europese collega’s waarschuwt premier Mark Rutte dat het onverantwoordelijk is om zomaar geleend geld aan landen te geven die hard door de coronacrisis zijn geraakt.
De ‘zuinige vier’, Zweden, Denemarken, Oostenrijk en Nederland, blijven erbij dat Europese leningen niet zomaar mogen worden weggegeven aan andere landen.
“De degelijke manier om geld uit te geven dat we samen lenen in de Europese Unie, is door het om te zetten in leningen aan die landen die het echt nodig hebben, onder de best mogelijke voorwaarden”, schrijven zij in zakenkrant The Financial Times, in de aanloop naar een virtuele EU-top op vrijdag.
Een gezamenlijke weg uit de crisis met de EU-lidstaten is niet meer dan logisch, stellen de landen. Wel vragen ze zich af “hoe het ineens verantwoordelijk kan zijn om 500 miljard euro aan geleend geld uit te geven” en de rekening dan vooruit te schuiven.
Het coronafonds van 750 miljard euro dat de Europese Commissie voorstelt, moet als het aan de commissie ligt voor twee derde uit giften bestaan.
De vier landen "zijn ervan overtuigd dat er een compromis wordt gevonden dat Europa groener, sterker en weerbaarder maakt". Zo’n overeenkomst moet de economieën van lidstaten versterken en de Europese Unie klaar maken voor de toekomst, stellen ze.
De landen verzetten zich vaker tegen financiële plannen van de Europese Unie. Door tegenstanders worden ze de ‘vrekkige vier’ genoemd, het Nederlandse kabinet spreekt liever van de ‘verstandige vier’.
Eerder werd er vooral van een vijftal gesproken, maar de Duitse kanselier Angela Merkel presenteerde vorige maand samen met Frankrijk een plan voor 500 miljard euro aan coronasteun, inclusief giften voor zwaar getroffen lidstaten.
Zware onderhandelingen om tot Europees steunplan te komen
EU-president Charles Michel voorziet lastige onderhandelingen over het Europese herstelplan en de Europese meerjarenbegroting (MFK) voor 2021-2027.
In zijn uitnodigingsbrief aan de 27 regeringsleiders voor hun virtuele top van vrijdag schrijft hij dat er de komende dagen en weken nog veel werk voor hen ligt.
"Ons ultieme doel is om zo snel mogelijk een akkoord te bereiken", schrijft de raadsvoorzitter. "Maar we zijn ons allemaal bewust van de complexiteit van de voorstellen en de benodigde tijd om daarmee te dealen. Onze vergadering vrijdag moet een cruciaal opstapje zijn naar een overeenkomst op een volgende fysieke ontmoeting."
Op tafel ligt het voorstel van de Europese Commissie voor de meerjarenbegroting (MFK) van 1100 miljard euro en een herstelfonds van 750 miljard euro, waarvan 500 miljard als subsidies.
Michel stel vast dat de neuzen op een aantal punten dezelfde kant op staan. Maar over de omvang en de duur van het herstelplan verschillen de meningen, evenals de verhouding tussen leningen en subsidies, schrijft hij.
Dat geldt ook voor de voorwaarden die aan de geldverstrekking worden verbonden, en hoe dat wordt overzien. Over de hoogte en invulling van het MFK, nieuwe eigen inkomstenbronnen van de EU en kortingen die landen als Nederland krijgen, zal ook nog veel strijd worden geleverd.
Er is wel consensus over het voorstel dat de Europese Commissie kan gaan lenen op de kapitaalmarkt om het herstelfonds te vullen, stelt de Belgische oud-premier. Dat moet dan de meest getroffen sectoren en regio’s in Europa overeind helpen.
"We zullen slagen als we de gesprekken ingaan met verantwoordelijkheidsgevoel en de wil om eensgezind en sterk deze enorme uitdaging aan te gaan", besluit Michel.