EU akkoord over prijsplafond import Russische olie van $60 per vat

De EU-landen hebben een akkoord bereikt over een prijsplafond voor Russische olie die per zee naar Europa wordt vervoerd. De Poolse regering, die een tijd dwarslag, heeft formeel ingestemd met de invoering van een prijsplafond van 60 dollar (57 euro) per vat, bevestigen diplomatieke bronnen in Brussel.

Het idee voor een prijsplafond komt van de G7, een intergouvernementele overleggroep van zeven vooraanstaande industriële landen, die de Russische inkomsten uit de olie-export willen aanpakken. De EU neemt naast de Verenigde Staten, Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan en het Verenigd Koninkrijk ook deel aan G7-overleg.

Vrijdagavond gingen de G7 en Australië ook officieel akkoord met het prijsplafond. Volgens de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen zou het plafond vooral armere landen, die erg te lijden hebben onder hoge voedsel- en energieprijzen, ten goede moeten komen.

Met de stap wordt het scheepvaartbedrijven verboden Russische olie te transporteren als die olie wordt verkocht voor een prijs die hoger ligt dan het plafond. Dat geldt ook voor bedrijven die verzekeringsdiensten voor dat vervoer verzorgen.

Aangezien de grootste scheepvaartbedrijven en verzekeraars in G7-landen zijn gevestigd zou het daardoor voor Rusland moeilijker moeten worden om zijn olie voor een prijs hoger dan het plafond te verkopen. Het overgrote deel van de Russische olie wordt vervoerd via tankers in plaats van door pijpleidingen.

De Europese Commissie had de 27 EU-landen aanvankelijk een prijsplafond van tussen de 65 tot 70 dollar per vat (159 liter) voorgesteld. Polen vond dat te hoog. Ook 62 dollar was voor de Polen nog te veel. Warschau is erop gebrand meer druk te zetten op de oliewinsten die Moskou gebruikt voor zijn aanvallen op Oekraïne, maar geeft zijn verzet nu op.

Zodra de 27 lidstaten allemaal hebben getekend en het akkoord is gepubliceerd, wordt het prijsplafond van kracht. Dat zal naar verwachting begin volgende week zijn.

Wat het prijsplafond in de praktijk betekent, is wel de vraag. Op de oliemarkt gingen de olieprijzen vrijdag licht omlaag. Daarmee lijken handelaren te denken dat de impact mee zal vallen. Het plafond ligt namelijk nog zo'n 10 dollar boven de huidige prijs voor Russische Oeral-olie voor levering aan het Westen.

Overigens zou Rusland ook bij prijzen lager dan het plafond nog steeds winst boeken bij de olieverkoop, want de productiekosten voor een vat Russische Oeral-olie zijn onlangs geschat op circa 20 dollar. Rusland heeft wel gezegd geen olie te zullen verkopen aan landen die zich houden aan het prijsplafond. Rusland verkoopt inmiddels al veel meer Oeral-olie aan landen als India en China. De leveringen aan Europa zijn sterk geslonken.

Rusland heeft al laten weten "niet akkoord" te gaan met het prijsplafond, meldde het Kremlin zaterdag in een verklaring.

Persbureaus TASS en RIA citeerden de woordvoerder van het Kremlin, Dmitri Peskov, die zei dat Moskou zich had voorbereid op het prijsplafond. De situatie wordt nu geanalyseerd. "Wij zullen dit plafond niet aanvaarden", aldus de woordvoerder. Hij voegde eraan toe dat de analyse snel zou worden uitgevoerd en dat Rusland dan met een reactie komt.

Een prominente Russische parlementariër reageerde eerder met de opmerking dat de EU met het beleid eigenlijk alleen maar de eigen energiezekerdheid in gevaar brengt.

'Nederland is voorbereid op embargo'

De gedeeltelijke boycot kan voor extra ongemak aan de benzinepomp zorgen. Als een deel van de olie van de wereldmarkt wegvalt, drijft dat de prijzen voor aardolie op, Dat werkt door in de kosten voor benzine en diesel. Hoe hard de klap van het Europese embargo op tankerolie zal zijn, is volgens experts een groot vraagteken.

"Dat embargo zorgt in principe voor een opwaartse druk op de prijs" , zegt Jilles van den Beukel, energiespecialist bij het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). Hij zegt er wel meteen bij dat de economische afzwakking van het onder lockdowns zuchtende China de vraag naar olie juist drukt, waardoor de grondstof niet meer zo duur is als eerst. "Maar toch is het absolute niveau van de olieprijs nog altijd erg hoog. Zonder die dreiging van een embargo zou olie veel goedkoper zijn."

Hoewel de prijzen aan de pomp de afgelopen weken zijn gedaald, zijn consumenten nog altijd stukken duurder uit dan voorheen. De adviesprijs voor een liter Euro95 ligt volgens consumentencollectief UnitedConsumers op 1,938 euro. Voor een liter diesel is dit 1,912 euro.

EU-lidstaten kwamen eerder dit jaar overeen Russische aardolie die via zee wordt aangeleverd vanaf 5 december te weren. Die boycot geldt niet voor pijpleidingolie, om met name Centraal-Europese landen als Hongarije te ontzien.

Maar Van den Beukel houdt er rekening mee dat de Russische president Poetin ook de belangrijke oliepijpleidingen naar Europa kan dichtdraaien, net zoals hij eerder deed met gasleidingen om de Europese steun voor Oekraïne te verzwakken. "De vraag is in hoeverre hij ons spelletje mee wil spelen Je ziet dat hij 'all-in' is gegaan met de invasie van Oekraïne. Hij heeft daar veel financiële pijn voor over."

De Nederlandse olie-industrie is de afgelopen maanden grotendeels voorbereid op het embargo door uit eigen beweging Russische aardolie te mijden, stelt branchevereniging VEMOBIN. Ook energie-econoom Hans van Cleef van ABN AMRO ziet dat raffinaderijen in ons land Russische olie geleidelijk in de ban hebben gedaan. Daarnaast bereikt veel Russische olie via een omweg Europa, bijvoorbeeld verwerkt in brandstoffen.

"De kans op fysieke tekorten hier is klein. Maar dat ligt anders in andere delen van Europa. Raffinaderijen in bijvoorbeeld Oost-Europa zijn altijd gewend geweest Russische olie te ontvangen. Die heb je niet zomaar aangepast aan olie van een andere kwaliteit, dat kost maanden en dat levert een flinke verstoring op", zegt Van Cleef.

Vooral bij diesel is er al sprake van krapte in Europa. Daardoor zou verstoring in de toevoer daarvan meteen voor dure diesel zorgen, waarschuwt transporteconoom Rico Luman van ING. Dat voelen consumenten ook in de hogere prijzen die ze moeten betalen voor hun boodschappen, want supermarkten krijgen de meeste waren aangeleverd in vrachtwagens die op deze brandstof rijden.

LEES OOK: Spannende week voor olie op komst: dat kan bepalend zijn voor de inflatie en het sentiment op de beurs