In zijn campagne om het presidentschap van de Verenigde Staten te winnen, vroeg Donald Trump zich openlijk af of NAVO-bondgenoten wel genoeg bijdragen aan de alliantie. Hij meldde ook dat hij zijn onvoorwaardelijke steun aan andere NAVO-leden zou laten afhangen van de vraag ‘of ze hun verplichtingen wel nakomen’.
Die opmerkingen leidden tot de nodige gefronste wenkbrauwen in Estland, dat als één van de weinige NAVO-landen 2 procent van het nationaal inkomen aan defensie spendeert èn te stellen heeft met een onberekenbare oosterbuur: Rusland.
Donalds verplichting, of eigenlijk meer een richtlijn, is dat NAVO-landen minstens 2 procent van hun nationaal inkomen aan Defensie spenderen. De onderliggende gedachte is gedeelde solidariteit. Binnen het bondgenootschap zijn er niet veel landen die daaraan voldoen, al verbetert de situatie constant.
De VS staan, uiteraard, bovenaan als het op uitgaven aankomt, met 3,6 procent. Vier andere landen – van in totaal 28 – zitten boven de 2 procent. Polen mag zich sinds dit jaar tot de 2-procentclub rekenen, waar verder ook Griekenland, het Verenigd Koninkrijk en dus Estland toe behoren.
Nu is de economie van Estland niet heel groot. Als je daar 2 procent van neemt, gaat het om 449 miljoen euro. Ter vergelijking: Nederland rekent voor 2017 op 7,9 miljard euro aan defensie-uitgaven (1,2 procent van het nationaal inkomen).
Maar Estland doet er alles aan om aan te tonen dat het zijn steentje bijdraagt. Twee jaar geleden beklonk de toenmalige regering een deal met Nederland. Tallinn kocht 44 infanteriegevechtsvoertuigen van Nederland, van het type CV90. Verder koopt Estland ook twee brugleggende tanks, twee bergingstanks en twee genietanks van Nederland. Maar liefst 138 miljoen euro is gemoeid met die aankoop, de grootste defensie-uitgave ooit voor Estland.
De eerste exemplaren zijn inmiddels vanuit Nederland in Estland gearriveerd. Minister van Defensie Hannes Hanso en de Nederlandse ambassadeur in Estland Karen van Stegeren zagen de machines deze maand in actie op Estlands voornaamste militaire basis bij Tapa, 100 kilometer ten oosten van Tallinn.
Business Insider legde de Estse militaire bravoure vast met onderstaande fotoreportage.
De basis bij Tapa is ook de standplaats voor een kleine groep Amerikaanse militairen, die in het kader van de ‘deterrence’ op rotatiebasis in Estland en de andere Baltische landen gelegerd zijn.
Estse media nemen een kijkje in de CV90-voertuigen, die officieel geen tanks zijn. Ze hebben wel een 35-mm-boordkanon en rupsbanden.
Minister van Defensie van Estland Hannes Hanso: “Er is vertrouwen tussen Nederland en Estland. Dit is verre van de eerste aankoop die we in Den Haag doen. We zijn tevreden met het materieel dat we eerder ontvingen en dus was de keuze voor Nederland een eenvoudige.”
Hanso poseerde in Tapa met een CV90: “We hebben een brede samenwerking met alle landen die dit type inzetten. Sommige zijn NAVO-lid, sommige niet. Zolang de banden goed zijn, is er wat mij betreft altijd basis voor partnerschap.”
De Nederlandse ambassadeur in Estland Karen van Stegeren verwelkomde de eerste twaalf voertuigen in Estland: “De verkoop was nodig vanwege de herstructurering van de Nederlandse strijdkrachten. Dat we Estland als koper hebben gevonden, biedt een kans om de defensiesamenwerking nog verder te intensiveren.”
Het Estse 1e Infanterie Bataljon verwacht in totaal 44 voertuigen op haar basis in Tapa. Nederland houdt nog ongeveer eenzelfde aantal operationele CV90’s over.
De CV90 (links) is ontwikkeld in Zweden, specifiek voor drassige bossen en een sub-arctisch klimaat. De meeste infanteriegevechtsvoertuigen rijden niet op rupsbanden, maar de CV90 is daarmee juist snel op elk terrein.
Bewapend met een boordkanon van 35 millimeter, kan de CV90 rake klappen uitdelen. Terwijl de bestuurder over hoogteverschillen navigeert, blijft de loop gericht op het doelwit, met dank aan digitale snufjes.
Een ander deel van de aankoop vanuit Nederland zijn twee Buffel-genietanks, gebaseerd op een Leopard-tank. Deze eenheden hebben een kraan en bulldozer en kunnen gestrande voertuigen weer op weg helpen of de weg vrijmaken voor zwaarder materieel.
Estland koopt ook 35 CV90-chassis uit Noorwegen zonder boordkanon. Deze gaat het land zelf omvormen tot ondersteuningsvoertuigen voor luchtafweer en noodhulpverlening.
Op termijn wil Estland ook zelf tanks in gaan zetten. Minister Hanso: “Dat is wel onze wens, maar ik vermoed dat het mijn opvolger zal zijn die daarover gaat nadenken.”
Hanso is blij dat steeds meer NAVO-landen hun defensiebegroting op 2 procent van het nationaal inkomen zetten. Litouwen en Letland zijn al sterk op weg. “Ik wil ze complimenteren. Het budget van Letland ging dit jaar omhoog met 40 procent en in Litouwen met 30 procent. Dat vergt gevoelige bezuinigingen op andere terreinen.”
Hoewel coalitieregeringen altijd nodig zijn in Estland, zijn alle partijen in het parlement, de Riigikogu, het erover eens dat het defensiebudget op peil moet blijven. Sterker nog, in de komende jaren gaat Tallinn steeds 7 procent meer aan verdediging uitgeven.
Estland kent nog altijd de dienstplicht, als één van de weinige NAVO-lidstaten. Een parlementaire commissie overwoog vorig jaar zelfs om die uit te breiden naar vrouwen, maar zag er uiteindelijk vanaf in de hoop dat het aandeel van 12 procent vrouwen in het leger vanzelf zal groeien.
