Er kwam stevige kritiek op mijn column over de studiefinanciering. Tijd voor nuance, stelt Errol Keyner.
Een column behoort een stelling scherp neer te zetten. Mijn bijdrage vorige week – waar ik pleitte voor het leenstelsel voor studenten – slaagde in de opzet, getuige de reacties. Toch breng ik graag enkele nuanceringen aan.
Studie kost meer dan lening
Ik stelde dat studenten meer moeten lenen om hun studie te financieren, in plaats van cadeautjes te ontvangen in de vorm van OV jaarkaart of basisbeurs.
Eigenlijk vind ik dat studenten de werkelijke kosten van hun studie moeten betalen. Ook in het (uitgestelde) leenstelsel, blijft de overheid namelijk veel onderwijskosten betalen.
Als er al subsidie vanuit de overheid wenselijk is, dan alleen voor studenten waar het bedrijfsleven om schreeuwt. Beter: zal schreeuwen.
Pretstudies beboeten
Pretstudies moeten juist beboet worden. Natuurlijk is het irreëel te veronderstellen dat de maatschappij baat heeft, wanneer de zoveelste student communicatie toch maar elektrotechniek gaat studeren. Een Formule 1 win je niet met de motor van een lelijke eend.
Maar wanneer iemand niet de hersenen en werklust heeft om een academische studie te voltooien waar wel vraag naar zal zijn, is een praktische richting op HBO niveau logischer.
Door studies slimmer te beprijzen, worden de maatschappelijk juiste keuzes gestimuleerd.
Lager tarief inkomstenbelasting
Momenteel subsidiëren we studenten. Dankzij de studie gaan studenten later meer verdienen en betalen ze meer belastingen. De staat verdient de investering dan terug, zo is de gedachte.
Onjuist. Dat verdienmodel gaat er vanuit dat een dure, academische opleiding een lucratieve baan garandeert. Daarentegen, door studenten te laten lenen voor de totale kosten van hun studie, zullen ze hun studiekeuze meer afstemmen op de maatschappelijke vraag, veeleisender zijn naar de universiteit…en naar zichzelf.
Wij allen hebben baat bij aansluiting tussen opleiding en werk. De bespaarde onderwijskosten kunnen we teruggeven via verlaging van de hoogste belastingtarieven. Het beloont studenten die zich zwaar in de schulden hebben gestoken en een glansrijke carrière zijn begonnen.
Vegeterende vrouwelijke academici
Tja, en dan heb je nog vrouwen die na een zwaar gesubsidieerde academische studie nauwelijks hun hersenen maatschappelijk nuttig aanwenden. Enig begrip is op zijn plaats wanneer ze enkele jaren carrière opofferen om te herstellen van de bevalling en hun nageslacht voeden en verzorgen.
Dit is echter geen vrijbrief om de rest van hun leven economisch te vegeteren en afhankelijk te zijn van hun partner. Teveel intelligente, hoogopgeleide vrouwen berusten in hun zelfgekozen lot om decennialang als parttime afdelingssecretaresse of administratief medewerkster binnen het ambtenarenapparaat te functioneren. Hormonen verslaan ambitie, geen uitdagingen maar rust en berusting.
Zodra studenten de volledige studiekosten moeten lenen, zal de ambitie toenemen. Zo niet, kunnen vrouwen de MBO-opleiding volgen die aansluit bij hun toekomst als parttimer. Desnoods kunnen we de huishoudsschool weer in ere herstellen als ze helemaal thuis willen blijven. En klagen over te weinig vrouwen aan de top.
Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl