Je haatte of je was dol op haar. De gisteren overleden Margaret
Thatcher liet niemand onberoerd. Als Britse premier bracht ze het
marktmechanisme weer tot leven in de jaren tachtig van de vorige eeuw.

Thatcher had geen positieve discriminatie nodig om als vrouw aan de macht te
komen. Een bikkelharde mentaliteit en werklust bleek voldoende. Ze doorbrak
de macht van de vakbonden, die het land jarenlang in een dodelijk greep
hielden. Thatcher begreep dat de staat een slechte ondernemer was en zette
een golf van privatiseringen op gang.

Asociaal beleid bleek sociaal

Weinigen wisten in die jaren haar beleid op waarde te schatten. Haar
zogenaamde asociale maatregelen bleken een godsgeschenk. Het marktdenken
zorgde voor enorme welvaart, waarmee uiteindelijk ook sociale voorzieningen
betaalbaar bleven.

Zelfs mensen die na de krediet-, banken- en eurocrises vijandig staan
tegenover het marktdenken, zullen niet terugwillen naar het welvaartsniveau
van de jaren zeventig.

Waar is de Nederlandse Thatcher?

Het Nederland van nu verkeert gelukkig in een betere staat dan het
Groot-Brittannië in Thatcher’s dagen. De overheid laat het ondernemen over
aan ondernemers. Hoewel de Nederlandse Staat via ABN Amro en SNS stevig
bankiert, gebeurt dit met tegenzin en is het van tijdelijke aard. Voor zover
verhoudingen met de vakbonden verzuurd zijn, heeft het weinig relevantie. De
actiebereidheid van werkend Nederland is beperkt en vakbonden
vertegenwoordigen een uitstervend deel van de beroepsbevolking.

Helaas ontbreekt het de afgelopen kabinetten aan moed om de grote problemen
van deze tijd aan te pakken. Bovenaan de lijst staat de aankomende
vergrijzing, die de structureel toenemende zorgkosten verder zal laten
escaleren. Wanneer er tegelijkertijd onvoldoende aanwas is van (werkende en
goed opgeleide) jongeren, zullen belastingopbrengsten onder druk komen.
Begrotingstekorten raken daarmee onbeheerst.

Daar komt bovenop dat de staatschuld flink is toegenomen door de bankencrisis.
De resulterende economische malaise zal dit verergeren.

Het demografische vergrijzingsprobleem gecombineerd met een hoge staatsschuld
is oplosbaar, indien we (veel) harder en langer werken. En vooral slim zijn.
Innovatie kan daarbij het toverwoord zijn, onder twee voorwaarden: geweldige
scholen zonder gesubsidieerde pretstudies en ondernemingen die de ruimte
krijgen om te ondernemen.

Nu nog even een Thatcher vinden. Slaan we meteen twee vliegen in een klap, met
een vrouw
aan de top.

Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB),
maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

Lees ook:

Meer analyses van Errol Keyner

Volg de markten op Z24 Beurs

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl