Het oplossen van de huidige schuldencrises en de vergrijzing zal lang duren en
pijnlijk zijn. Maar op de lange termijn zal technologische innovatie voor
opluchting zorgen. Zoals zo vaak.
We maken ons zorgen over begrotingstekorten en staatsschulden van de Verenigde
Staten, Japan, het Verenigd Koninkrijk en natuurlijk de Europese Unie.
Hoewel het leven op de pof bij overheden van alle tijden is, heeft de
kredietcrisis dit doen escaleren. Binnen de EU worden alle zeilen bijgezet
om het aantal slachtoffers te beperken tot Griekenland.
Het is een goede oefening, want alle inventiviteit en doortastendheid zal
nodig zijn om de volgende – grotere – uitdaging aan te gaan. De aankomende
vergrijzing zal overheidsbegrotingen verder onder druk zetten, door hogere
zorgkosten en lagere economische groei en belastinginkomsten.
Innovatie brengt verlichting
Maar er is geen reden tot wanhoop. De menselijke geest is tot veel in staat,
ook het goede. Als de druk hoog genoeg is, zal dit leiden tot de
noodzakelijke ingrepen.
Het komende decennium wordt zwaar, maar we komen er sterker uit. Bovendien
zullen er ook meevallers zijn, die zoals zo vaak uit de technologische hoek
komen. Deze technologische verrassingen zullen een compleet andere wending
geven aan hetgeen zelfs futurologen voorzien.
Lessen van opa
Laten we de klok enkele decennia terugdraaien. De jaren 1970 en '80 waren
geïmpregneerd met doemdenken. Inflatie leek destijds een onbedwingbaar
fenomeen, maar dat was het niet.
Ook waren we doodsbenauwd voor automatisering. De computer zou
massawerkeloosheid creëren in fabrieken en kantoren. Felle protesten tegen
de vooruitgang en het menselijk vernuft kwamen vooral vanuit linkse
partijen, die zichzelf met onbedoelde zelfspot als “progressief” betitelden.
Uiteindelijk bleek de automatisering een godsgeschenk. Het betekende een
enorme opwaardering van grote groepen werkenden. De kenniseconomie was
geboren, waarmee de welvaartstaat verder kon worden gefinancierd.
Het regende die tijd kommer- en kwelverhalen over het aanstaande einde van de
westerse economieën, teweeggebracht door een almachtig Japan. Inmiddels
speelt Japan economisch en politiek een afnemende rol van betekenis en lijdt
het land onder immense staatsschulden en vergrijzing. De economische groei
is er al jaren verwaarloosbaar. De aandelenmarkt is nooit meer in de buurt
gekomen van de gouden tijden.
In mijn schooljaren leek het einde der tijden nabij. Als de neutronenbom daar
al niet voor zou zorgen, zouden we uiteindelijk worden verteerd door de zure
regen. Ook dat bleek mee te vallen. Datzelfde lot treft de huidige
klimaatcrisis. Grote problemen hebben namelijk een enorme aantrekkingskracht
op innovatieve ideeën.
Optimisme uit de bètahoek
De komende decennia bieden geweldige kansen. De volgende fase in de benutting
van het internet en het rijpen van de bio- en nanotechnologie zijn voor de
hand liggende mogelijkheden. Maar veel waarschijnlijker is dat er nu een
bètakleuter op aarde rondloopt, die over een kwart eeuw met iets komt, wat
die suggesties doet verbleken.
Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB),
maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.
Lees ook:
Meer analyses van Errol Keyner
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl