Voordat je je als belegger op de financiële markten begeeft, zijn er tal van
keuzes die je moet maken, voordat je daadwerkelijk aan de slag kan.
Niet alleen bestaat er een grote hoeveelheid aan verschillende producten,
aanbieders en diensten, ook de manier waarop je wilt beleggen is van
cruciaal belang. Wil je bijvoorbeeld zelf effecten kopen of verkopen? Wil je
liever gebruik maken van advies van een professional? Of geef je het liefste
je vermogen volledig uit handen aan een vermogensbeheerder?
Feit blijft dat, op welke manier je ook belegt, beleggers altijd fouten maken
waarvan je je misschien niet eens bewust bent.
Om deze reden wil ik aandacht besteden aan veel voorkomende psychologische
fouten die beleggers maken. Ik schat de kans hoog in, dat iedereen zichzelf
een keer zal betrappen op het maken van zo’n fout.
Valse veiligheid
Bij beleggen staat één simpele relatie centraal: die tussen risico en
rendement. Een belegger die meer risico loopt, wil natuurlijk dat
hiertegenover ook een hoger potentieel rendement staat. Helaas gaat dit niet
altijd zo makkelijk.
Uit de praktijk blijkt namelijk dat beleggers altijd op zoek zijn naar de
hoogste rendementen, maar wel tegen ogenschijnlijk lage risico’s.
Het is niet zonder reden dat sparen bij Icesave zo onwaarschijnlijk populair
was. Dat achteraf bleek dat een hogere rente toch samenhing met een groter
risico, was voor velen moeilijk te verkroppen. Sparen was toch immers 100
procent veilig?
Verlies doet extra pijn
In de praktijk zijn vele voorbeelden te vinden waarin duidelijk naar voren
komt dat, wanneer het op persoonlijke geldzaken aankomt en individuen dus
direct in hun portemonnee geraakt kunnen worden, beleggers zwaar tillen aan
een eventueel verlies, terwijl ze tegelijkertijd hoge rendementen wensen te
realiseren.
Het fenomeen dat hieraan ten grondslag ligt wordt ook wel omschreven als loss
aversion.
Loss aversion, onder andere beschreven door Daniel Kahneman en Amos
Tversky, pioniers op het gebied van behavioral finance die voor hun werk in
2002 de Nobelprijs voor de Economie ontvingen, toont aan dat beleggers
zwaarder tillen aan een verlies van een bepaalde omvang, dan eenzelfde
winst.
Wat kies je?
Loss aversion kan zelfs zo sterk aanwezig zijn dat beleggers verlies twee
keer zo zwaar ervaren als eenzelfde winst in het positieve geval. Een
rekenvoorbeeld ter illustratie.
Stel, je moet kiezen tussen
A1. Een 80% kans om € 4.000 te winnen
A2. Een zekere winst van € 3.000
B1. Een 80% kans om € 4.000 te verliezen
B2. Een zeker verlies van € 3.000
Verreweg het grootste gedeelte van de personen kiest bij de winstsituatie voor
de risicomijdende optie (A2), terwijl de verwachte waarde hoger ligt bij
keuze A1 (€ 3.200).
In de verliessituatie is het echter precies omgekeerd. Hier vertonen personen
risicozoekend gedrag en kiezen de meeste mensen voor de meest risicovolle
situatie (B1).
In geval van winst worden mensen dus risicomijdend, terwijl in geval van
verlies mensen risicozoekend worden, een duidelijk voorbeeld van loss
aversion.
Niet willen zien
Het gevolg van de psychische aversie tegen verlies is dat beleggers geneigd
zijn de effecten uit hun portefeuille die verlieslijdend zijn aan te houden,
terwijl ze de winstgevende effecten van de hand doen.
Uit onderzoek blijkt dat deze strategie in de meeste gevallen leidt tot
slechte performance. Dus, omdat je het verlies niet onder ogen wilt zien,
verlies je op den duur nog meer. Loss aversion zorgt er dus voor dat er
slechte beleggingsgerelateerde beslissingen worden genomen die ten koste
gaan van je perfomance.
Erik Drijkoningen is hoofd Product Ontwikkeling bij Ohpen,
de vernieuwemde online beleggingsinstelling uit Amsterdam.
Lees ook:
tussenweg
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl