In de roerige energiemarkt met sterk stijgende prijzen in 2022 werken de meeste aanbieders met variabele tarieven die om de paar maanden of soms elke maand worden aangepast. Maar er zijn ook leveranciers met zogenoemde ‘dynamische tarieven’ die direct zijn gekoppeld aan de prijzen van gas en stroom op de groothandelsmarkt. Die kunnen per dag en zelfs per uur wisselen.

Gevolg hiervan is dat klanten van energieleveranciers met dynamische tarieven veel sneller profiteren van dalende prijzen op de groothandelsmarkt. Maar het omgekeerde geldt ook.

Zo zorgde de daling van groothandelsprijzen ervoor dat dynamische tarieven medio november onder de 0,40 euro per kilowattuur doken. Met de stijgende groothandelsprijzen van de afgelopen twee weken, liepen de dynamische tarieven weer wat op.

Voor 2023 wordt relevant dat het prijsplafond voor energie van de overheid voor consumenten een maximale stroomprijs van 0,40 euro per kilowattuur garandeert, als je op jaarbasis niet meer dan 2.900 kilowattuur verbruikt. Voor gas ligt de maximumprijs op 1,45 euro per kuub tot een verbruik van 1.200 kuub op jaarbasis. Dat biedt dus bescherming tegen prijsuitschieters.

Eén van de partijen met dynamische tarieven op de Nederlandse markt is het van oorsprong Noorse Tibber. Dit bedrijf biedt alleen stroom aan tegen dynamische prijzen per uur. Om precies te zijn: het inkooptarief op de groothandelsmarkt.

“Als je het energieverbruik wil verlagen, dan is eraan verdienen niet de juiste beweegreden”, zegt Rens Schoorl, directeur van Tibber Nederland tegen Business Insider. In 2021 kwam hij aan boord van de scaleup die in 2016 werd opgericht door Edgeir Aksnes en Daniel Lindén. “Wij zien onszelf als techbedrijf dat de energiewereld wil omdraaien door op andere manieren geld te verdienen dan met energieverbruik”, vertelt Schoorl.

Energie wordt op de groothandelsmarkt verkocht tegen uurprijzen. Tibber verkoopt stroom tegen diezelfde inkooptarieven aan consumenten. Klanten kunnen vervolgens met de app van Tibber hun verbruik bijhouden en bijsturen. Bijvoorbeeld door op een daluur een wasje te draaien, maar ook door slimme apparaten aan de app te koppelen.

Tibber is sinds de zomer van dit jaar actief op de Nederlandse markt. Daarbij profiteert de jonge energieleverancier van het feit dat de aandacht voor wisselende prijzen van gas en stroom sterk is toegenomen.

Nederlandse consumenten merkten dit jaar dat variabele tarieven van traditionele energieleveranciers sterk zijn gestegen mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de beperkingen in de levering van Russisch gas. Energiebedrijven wijzigen hun variabele tarieven ook vaker dan de voorheen gebruikelijke twee keer per jaar, met als reden de buitengewone marktomstandigheden.

In gesprek met Business Insider vertelt Schoorl hoe dynamische tarieven zich onderscheiden, hoe Tibber geld verdient en wat het bedrijf van de Nederlandse markt verwacht.

Waarom is de winstmarge op de levering van stroom en gas bij aanbieders van dynamische tarieven zoveel lager dan bij andere energieleveranciers?

“Je kan niet aan energie verdienen als je het verbruik wil verlagen, daarom hebben wij daar nooit een marge op gehad. De meeste leveranciers van dynamische tarieven denken daar zo over. We moeten wel kostendekkend zijn, maar hebben niet de marges van grote leveranciers. Waar wij de inkoopprijs een-op-een doorgeven aan de consument, kopen traditionele leveranciers grotere hoeveelheden energie in voor de langere termijn. Daar zit een risicomarge op. Daarnaast proberen nieuwe spelers te innoveren, door vraag en aanbod op elkaar af te stemmen.”

Als jullie niet verdienen aan het energieverbruik van klanten, waar verdienen jullie dan wel aan? Ik heb begrepen dat je klant van Tibber wordt op abonnementsbasis?

“Wij noemen dat een abonnement, maar het is eigenlijk hetzelfde als wat vastrechtkosten zijn bij traditionele energieleveranciers. Bij Tibber is dat 4 euro per maand. Wij zien onszelf als techbedrijf en bieden enerzijds stroom tegen het inkooptarief plus vastrecht. Daarnaast bieden we een app waaraan je slimme apparaten kan koppelen. Op die manier kun je je verbruik sturen door op goedkope uren gebruik te maken van bepaalde apparaten."

"Hierin zit een gedeelte van ons verdienmodel. Netbeheerders zoals bijvoorbeeld Tennet, moeten zorgen dat het netwerk niet overbelast raakt. Wij kunnen onze slimme technologie hiervoor inzetten door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen en het netwerk te ontlasten."

"Als in Nederland de volumes voldoende zijn, wordt dit in de toekomst een verdienmodel. Daarnaast hebben we de Tibber Store, waar klanten en niet-klanten slimme apparaten kunnen kopen. Denk bijvoorbeeld aan de Tibber Pulse, een soort dongel voor je slimme meter die realtime je energieconsumptie bijhoudt. We bieden ook elektrische radiatoren en de slimme verlichting van Philips Hue.”

Als klant moet je dan wel heel veel met de app bezig zijn. Is dat voor iedereen weggelegd?

“Je kunt heel veel automatiseren. Als je bijvoorbeeld je elektrische auto verbindt aan de app, kun je aangeven dat hij oplaadt in de uren met lage tarieven. Een aantal dingen moet wel handmatig, zoals het uitstellen van een wasje. Je krijgt dan een alert op een moment dat het tarief laag is. Maar dit hoeft allemaal niet. Alleen al met de app die je energieverbruik realtime meet, doe je veel kennis op . Zo weet ik bijvoorbeeld dat het tarief in de middag relatief laag is.”

Verwacht je dat de dynamische tarieven volgend jaar gemiddeld onder het niveau van het prijsplafond blijven, dat voor stroom op 0,40 euro per kilowattuur ligt?

“We verwachten dat rond de winter met de huidige perikelen de prijzen gemiddeld boven het prijsplafond zullen liggen. Maar daarna eronder. Als je inzoomt, dan kan de prijs binnen een dag 20 cent per kilowattuur fluctueren. Daarom kijken we naar de uurprijs. Het scheelt veel als je je was doet voor 20 cent per kilowattuur of 40 cent”

Profiteert Tibber van het feit dat het prijsplafond dekking geeft voor een maximale prijsstijging in 2023?

“Nee, we moeten de inkoopprijs doorberekenen aan de klant. We hebben geen marges op energie en kunnen niet profiteren. Grote spelers verhogen massaal hun prijzen tot ver boven het prijsplafond. Alleen dynamische tarieven blijven daar tot nu toe onder, dat scheelt de staat subsidies."

"Wij zijn teleurgesteld dat het prijsplafond wordt berekend aan de hand van gemiddelden, waar wij liever hadden gehad dat er puur naar het uurtarief wordt gekeken. Volgens de minister werkt dat te marktverstorend, terwijl wij denken dat dit de energietransitie versnelt. Aan de andere kant geloven we dat dynamische tarieven nog steeds een hele interessante optie zijn voor veel mensen, omdat je nog steeds kan profiteren van de lage prijzen onder het plafond.”

Hoe sterk is de groei van jullie klantenbestand in Nederland?

“Afgelopen zomer zijn we live gegaan en sindsdien zien we elke maand een verdubbeling van het aantal klanten. Nog tot afgelopen maand. Steeds meer mensen weten hun weg te vinden naar Tibber voor stroom. Voor gas houden ze hun huidige leverancier aan. Ik kan geen exacte aantallen noemen, maar ons klantenbestand loopt in de duizenden. Dynamische spelers maken 3 procent van de markt uit met gezamenlijk 200.000 klanten, dat aantal groeit gestaag.”

Hoelang is de minimum contractduur bij een dynamisch tarief?

“Er is geen minimum contractduur. Je kan weg wanneer je wil. Wij moeten het waarmaken en je mag overstappen als we het niet waarmaken. Wel ben je afhankelijk van wanneer je bij een andere leverancier terechtkan.”

Is er geen grote kans dat klanten afhaken als het prijsplafond verdwijnt in 2024?

“We zijn in Nederland gestart op het moment dat het prijsplafond wordt ingevoerd, maar we zijn ook al actief in andere markten. In Noorwegen, Zweden en Duitsland zijn we al sinds respectievelijk 2016, 2018 en 2020 actief. In Scandinavië zie je dat consumenten dynamische uurtarieven echt hebben omarmd, en dat was in tijden van lage prijzen.

"Door een aantal ontwikkelingen denken we dat deze trend doorzet, ook in Nederland. Door de energietransitie gaat iedereen bewuster om met energie. En door de penetratie van slimme producten en elektrische auto’s, warmtepompen en zonnepanelen, wordt het aandeel groene, hernieuwbare energie groter.”

Het kenmerk van dynamische tarieven is dat ze fluctueren. Is dit voor iedereen geschikt? Waarschuwen jullie mensen met een krap huishoudbudget dat de energielasten plotseling fors kunnen stijgen?

“We houden ons aan de richtlijnen van de ACM (Autoriteit Consument en Markt, red.) en hebben een aanvullende gedragscode ondertekend om consumenten goed te informeren. Dit betekent dat we op al onze kanalen uitleggen wat dynamische tarieven zijn en wat de risico’s zijn." (Er moet bijvoorbeeld worden toegelicht dat dat de energierekening in de winter hoger is dan in de zomer, red.).

"Dat begint al bij het aanbod op maat op onze website. Omdat het om inkooptarieven per uur gaat, gaan we uit van een verwachte prijs in een jaar, en die kan hoger liggen dan de prijs van de huidige periode. Verder in het overstapproces leggen we bij verschillende stappen uit wat dynamische tarieven zijn en dat deze ieder uur wisselen. De app is transparant en laat zien wanneer de prijs omhoog gaat. Op die manier kunnen mensen hun verbruik optimaliseren en zoveel mogelijk verbruiken tijdens goedkope uren."

LEES OOK: Dit zijn 17 energieslurpers in huis: zo kan je stroom besparen om onder de 2.900 kWh te blijven in 2023