• Oktober blijkt een extreme maand voor de energieprijzen, waarbij gas en stroom fors duurder worden.
  • De energiecrisis staat niet op zich, want tal van prijzen stijgen en dat raakt je portemonnee.
  • Business Insider houdt, in samenwerking met nieuwsapp Upday, elke maand zeven prijzen bij die van belang zijn voor de waarde van je bezittingen en die je maandelijkse uitgaven beïnvloeden.

Oktober 2021 is een maand van extremen voor je portemonnee. Aandelenbeleggers mogen zich in de handen wrijven met het beursherstel, maar wie dagelijks boodschappen doet, brandstof tankt of de energienota bekijkt ziet dat prijzen snel oplopen.

De energiecrisis doet zich voelen, want prijzen voor stroom en gas exploderen en voor een tankbeurt betaal je hoofdprijs.

Is hogere inflatie een tijdelijk fenomeen, of gaat dit doorwerken in bijvoorbeeld loonstijgingen die op hun beurt weer prijsstijgingen uitlokken? Dat is één van de belangrijkste vragen voor de komende maanden.

Business Insider houdt, in samenwerking met nieuwsapp Upday, elke maand zeven prijzen bij die van belang zijn voor de waarde van je bezittingen en die je maandelijkse uitgaven beïnvloeden. Hoe staat het met de waarde van je huis, de hypotheekrente, energierekening, benzine- en dieselprijzen, aandelen en je spaargeld?

Bekijk hieronder de Blik op je Geld van oktober 2021:

Download hier de app voor Upday Nieuws

Huizenprijs: weer door het dak

Het is nog niet klaar met de extreme stijging van huizenprijzen. Makelaarsclub NVM rapporteerde over het derde kwartaal van dit jaar een stijging van de gemiddelde huizenprijs met liefst 19 procent. De gemiddelde transactieprijs van een koopwoning ligt inmiddels op 419.000 euro.

De cijfers van de NVM worden bepaald door het moment van afsluiten van de koopovereenkomst en lopen in die zin enigszins vooruit op cijfers van het Kadaster, waar verkoopprijzen worden geregistreerd na het passeren van koop- en hypotheekaktes bij de notaris. Duidelijk is dus dat de officiële cijfers van dit jaar een extreme stijging van huizenprijzen zullen laten zien.

Kijk je naar de regionale verschillen dan zitten de extremen tegenwoordig buiten de Randstad, in regio's zoals Zuidoost-Friesland, waar huizenprijzen in het derde kwartaal van dit jaar gemiddelde met meer dan 26 procent stegen, vergeleken met een jaar eerder. Een stijging van 16 procent in de regio groot Amsterdam steekt daar dan opeens 'bleekjes' bij af.

Lees ook: Dit doet de huizenprijs bij jou in de buurt: stijging van 11% in een jaar geldt als laag

Intussen wordt er volop gediscussieerd over maatregelen om de oververhitte huizenmarkt in rustiger vaarwater te brengen. Daarbij pleit president Klaas Knot van financieel toezichthouder DNB voor reductie van de fiscale voordelen voor huiseigenaren, waarbij de eigen woning wat hem betreft moet worden belast in box 3 voor vermogen. Maar dat ligt politiek erg gevoelig.

Hypotheekrente: eerste golf van renteverhogingen

Het heeft even geduurd, maar sinds medio oktober is er voor het eerst in lange tijd sprake van een golf van verhogingen van de hypotheekrente. Tussen 13 oktober en 22 oktober verhoogden zo'n 22 aanbieders van hypotheken hun tarieven.

Op zich is het niet verrassend dat hypotheekrentes omhoog gaan. Aanbieders van hypotheken kampen al weken met een lastig dilemma. Uit concurrentie-overwegingen willen ze hypotheekrentes zo laag mogelijk houden om geen marktaandeel te verliezen. Maar op de kapitaalmarkt stijgen rentes al enige tijd.

Anders gezegd: als banken en andere geldverstrekkers zelf geld lenen zijn ze duurder uit en dat bijt in de winstmarges als ze hypotheekrentes niet laten meestijgen. Dat laatste gebeurt nu dus wel.

Financieel intermediair Van Bruggen Adviesgroep merkt op dat vooral de hypotheekrentes voor langere rentevaste periodes van 10, 20 en 30 jaar vast zijn verhoogd. “Waar de renteverlagingen de afgelopen maanden vaak één of een paar honderdsten waren, zien we nu bij de verhogingen meer uitschieters boven de vijf honderdsten tot zelfs stijgingen van 0,15 procent”, aldus Van Bruggen.

Het blijft wel zo dat hypotheekrentes historisch gezien nog altijd erg laag zijn. Voor huiseigenaren kan het dus aantrekkelijk zijn om daarvan te profiteren door de rente nu voor langere tijd vast te zetten.

Lees ook: Hypotheek nu oversluiten vanwege lage rente? Dit zijn 5 scenario’s waar je rekening mee moet houden

Sparen: inflatie eet koopkracht weg

Alles wordt duurder. Dat is ook in Nederland te merken, waar de gemiddelde stijging van prijzen van een mandje van goederen en diensten dat het Centraal Bureau voor de Statistiek volgt, in september op 2,7 procent lag.

Hiermee ligt de inflatie fors boven het niveau van de hoogste variabele spaarrente, die 0,15 procent bedraagt volgens de site spaarinformatie.nl. Het gaat hierbij dan wel om aanbieders met een eigen vestiging in Nederland. Via platforms zoals het Europese Raisin kun je tegenwoordig ook bij buitenlandse partijen in Europa spaarrekeningen openen.

Een nieuwkomer op dit vlak is het Zweedse fintechbedrijf Klarna, dat bekend is van aankopen op afbetaling. Sinds oktober kunt je als Nederlander bij Klarna sparen tegen een variable rente van 0,16 procent. Je valt dan wel onder het Zweedse depositogarantiestelsel als er problemen zijn met Klarna en bent voor bedrag van 1.050.000 Zweedse kronen gedekt. Dat komt overeen met ongeveer 100.000 euro, maar daar zit dus wel een valutarisico aan.

Per saldo zijn ook spaarrentes in het buitenland niet hoog genoeg om de Nederlandse inflatie bij te benen. De koopkracht van je spaargeld neemt dus in waarde af.

Lees ook: Inflatie voelbaar in de supermarkt: boodschappen op jaarbasis honderden euro’s duurder

Beurs: AEX weer op record

Aandelenmarkten zijn in oktober hersteld van de correctie die eind september inzette en beurzen met enkele procenten omlaag duwde. In korte tijd zijn beurzen weer opgeveerd en voor de AEX-index geldt dat die in oktober nieuwe recordstanden heeft neergezet boven de 800 punten.

Beleggers hebben hun roze bril weer op: zorgen over de vastgoedcrisis in China op, oplopende inflatie en problemen met toeleveringsketens spelen even niet meer mee.

Dit optimisme is ook goed te zien op de cryptomarkt, waar de bitcoin deze week een nieuw record neerzette.

Toch zien economen en beursexperts onderliggend aanzienlijk risico's. Belangrijk punt hierbij is dat de opmars van aandelenbeurzen een extreem sterke correlatie vertoont met de duizenden miljarden aan goedkoop geld die centrale banken in het financiële systeem hebben gepompt.

De grote test voor beurzen komt op het moment dat centrale banken de voet van het gas nemen en minder ruimhartig met goedkoop geld gaan strooien. Dat willen de ECB en de Amerikaanse Federal Reserve zo voorzichtig mogelijk doen, maar hun speelruimte hangt mede af van de ontwikkeling van de inflatie.

Mocht blijken dat de inflatie langer dan verwacht hardnekkig hoog blijft, dan moeten centrale banken stappen zetten om de inflatie te beteugelen. De vraag is dan of het optimisme onder beleggers stand houdt als de zuurstofkraan van gratis geld wordt dichtgedraaid.

Lees ook: Dit zijn de belangrijkste argumenten van de ‘stieren ‘en ‘beren’ voor een verdere stijging of juist een dreun voor de beurs

Benzine en diesel: recordprijzen

De mondiale energiecrisis stuwt olieprijzen. In vier weken tijd werd een vat Noordzee-olie zo'n 14 procent duurder. Dat is ook te merken bij de prijzen van motorbrandstoffen zoals benzine en diesel.

In de bovenstaande grafiek zijn gemiddelde dagprijzen te zien voor benzine en diesel die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bijhoudt op basis van data van tankpasuitgever Travelcard. Het gaat hier dus om daadwerkelijk getankte prijzen.

Per 11 oktober kostte een liter ongelode benzine gemiddeld 1,94 euro en de dieselprijs bedroeg gemiddeld 1,60 euro per liter.

Hoe het verder gaat met de brandstofprijzen hangt af van diverse factoren, waaronder het aanbod van grote olieproducerende landen en de vraag naar energie in de winter. De Russische president Poetin heeft bijvoorbeeld niet uitgesloten dat de prijs van ruwe olie door stijgt naar 100 dollar.

Lees ook: Liever meer betalen voor benzine, dan helemaal geen benzine (zoals in het VK)

Vaste stroomprijs: 1 jaar vast 67% hoger in 1 maand

Energieprijzen stijgen explosief zo blijkt uit data van online consumentenadviseur Pricewise.

In de grafiek hierboven is te zien dat het gemiddelde variabele tarief voor stroom op bijna 9 cent per kWh ligt. De meeste energieleveranciers passen dit tarief per 1 januari aan. Maar soms gebeurt dit al eerder.

Het stroomtarief voor 1 jaar vast is in oktober spectaculair gestegen, met een plus van 67 procent op maandbasis. Het kale stroomtarief voor dit contract bedraagt gemiddeld 17,7 cent per kWh.

De bovenstaande grafiek toont overigens de gemiddelde prijzen per kilowattuur zonder de energiebelasting, de Opslag Duurzame Energie (ODE) en de btw. Deze belastingen zorgen voor extra kosten van ongeveer 22 cent per kilowattuur boven op de kale stroomprijs bij een 1-jarig contract.

"De maand oktober is een maand zoals we die niet eerder hebben gezien in de energiemarkt van de afgelopen tien jaar", constateert energiespecialist Tomas Bleker van Pricewise in een toelichting.

Hij merkt op dat de contracten waarbij de prijs voor 3 jaar vast staat, iets voordeliger zijn geprijsd.

Energieleveranciers hebben momenteel moeite om stroom en gas zo in te kopen dat de prijzen goed aansluiten op de leveringstarieven die ze voor klanten berekenen. Pricewise ziet dan ook ongewone situaties waarbij aanbiedingen tussentijds worden gewijzigd. Soms wordt er zelfs helemaal geen aanbod meer getoond.

Lees ook: ACM: hoge energieprijs geen reden om energielevering te stoppen – energiebedrijven proberen onder vaste contracten uit te komen

Vaste gasprijs: prijs 1 jaar vast 86% hoger in 1 maand

Gasprijzen gaan helemaal door het dak. Het gemiddelde variabele gastarief ligt in oktober op bijna 34 cent per kuub. Het gemiddelde 1-jarige tarief zit daar fors boven en is omhoog geschoten naar liefst 83 cent per kuub.

Het 1-jaarstarief voor gas is in een maand tijd met bijna 86 procent gestegen. Aangezien het variabele tarief bij de meeste energieleveranciers eens per halfjaar in juli en januari wordt aangepast, is het zeker dat variabele gasprijzen per 1 januari 2022 fors zullen stijgen.

Bij de bovengenoemde prijzen gaat het wederom om de tarieven zonder de energiebelasting, de Opslag Duurzame Energie (ODE) en de btw. Per saldo moet je boven op de kale gasprijs voor het 1-jarige contract nog ruim 81 cent optellen aan energiebelasting, de ODE-heffing en btw om op de prijs per kuub inclusief alle belastingen te komen.

"De energierekening dreigt voor bepaalde huishoudens onbetaalbaar worden, wat reden was voor het demissionaire kabinet om in te grijpen middels de energiebelasting", zegt Bleker van Pricewise. "Daarnaast zien we signalen uit de markt dat de huidige situatie (hoge prijzen, relatief weinig aanbod) weleens tot april volgend jaar kan aanhouden. Volgens marktanalisten zal de prijs dan pas significant dalen, maar wel voor langere tijd op een hoger niveau blijven."

Lees ook: Kabinet compenseert huishoudens voor hoge energierekening – een ‘gemiddeld gezin’ kan rekenen op €400

[activecampaign form=24]

Lees meer over geld en vermogen: