Dit willen 9 politieke partijen met je energierekening

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen gaat het veel over of Pieter Omtzigt nu wel of niet premier wil worden. Zelf blijft hij zeggen dat hij het over de inhoud wil hebben. Dat doet ook Business Insider met de serie over de verkiezingsprogramma’s van de grootste partijen. We vergelijken telkens de verschillen en overeenkomsten van de verschillende partijen op één thema.

Eerder keken we al naar de politieke plannen voor het klimaat, de AOW en pensioenen, mobiliteit (auto en openbaar vervoer), ondernemers, artificial intelligence en de vermogensbelasting.

In dit artikel gaat het om de energiebelasting en andere fiscale zaken die je energierekening raken. En daarbij valt echt wat te kiezen, want volgens financiële vergelijker keuze.nl kan het verschil voor je energierekening in de verschillende plannen oplopen tot 618 euro per jaar.

Vrijwel alle partijen willen iets doen met de belasting op energie. Daarbij heb je twee elementen. Aan de ene kant het je de energiebelasting die wordt geheven op het verbruik van respectievelijk gas en stroom. Daarnaast is er een generieke korting op de energiebelasting. Veel partijen wil die vaste heffingskorting verhogen, zodat je per saldo minder belasting betaalt.

Je krijgt op dit moment 596,85 euro vermindering op de energierekening en vrijwel alle partijen willen daar aan sleutelen. Alleen D66 en BBB hebben daar geen concrete plannen voor gepresenteerd en Volt is de enige partij die energiebelastingen juist fors wil verhogen.

Veel partijen hebben ook al dan niet radicale plannen in het verkiezingsprogramma staan die op langere termijn effect zullen hebben op je energierekening, zoals het bouwen van kerncentrales, het verduurzamen van woningen of het nationaliseren van energiebedrijven.

Voor de directe gevolgen voor je energierekening hebben we in onderstaand overzicht van de negen grootste partijen in de laatste Peilingwijzer alleen gekeken naar de voorgestelde aanpassingen van de energiebelasting en de hefingskorting voor de energierekening. En verder is van elk partij een opvallend voorstel opgenomen dat impact zal hebben op je energierekening, maar niet direct te kwantificeren is.

NSC – Lagere energierekening, hoeveel onduidelijk

De in de peilingen leidende partij Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt wil dat huishoudens over de eerste 1.000 kubieke meter gasverbruik “minder belasting” gaan betalen dan nu. Omdat NSC geen concrete getallen noemt en het verkiezingsprogramma niet heeft laten doorrekenen is de precieze impact daarvan op de energierekening onduidelijk.

"Bestaanszekerheid betekent ook betaalbare energie", staat in het verkiezingsprogramma van NSC. "We voeren een sociaal tarief in bij de energiebelasting op gas. Dit betekent dat huishoudens over de eerste 1.000 m3 gas minder belasting betalen dan nu."

Verder vindt de partij van Omtzigt dat waternetten "overwegend" in publieke handen moeten zijn. "Omdat betaalbare energie een basisbehoefte is, moet de overheid invloed kunnen blijven uitoefenen op het aanbod en de tarieven."

VVD - Energierekening €24 per huishouden omlaag

De VVD wil de fiscale heffingskorting op de energierekening opschroeven en de aan het energieverbruik gekoppelde energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven verlagen. Dat levert per huishouden gemiddeld 24 euro per jaar op.

"De energiebelasting in Nederland hoort tot een van de hoogste van Europa, terwijl de rekeningen ook al hoog zijn", staat daarover in het verkiezingsprogramma van de VVD. "Wij willen de belasting op de energierekening verlagen."

Om de energierekening onder controle te houden, wil de partij van lijsttrekker Dilan Yesilgöz ook onderzoeken of er "een slapend energieplafond" kan komen, dat alleen in werking treedt als de prijzen te hard stijgen of in een crisis.

GroenLinks-PvdA - Energierekening €72 per huishouden omlaag

Ook GroenLinks-PvdA vermindert de energiebelasting, maar de partij van Frans Timmermans lost dat op door het verbruikstarief van de energiebelasting voor gezinnen en kleine bedrijven te verlagen en voor grotere verbruikers te verhogen. Dat betekent voor huishoudens een lastenvermindering van 72 euro per jaar.

"De huidige energiebelasting is oneerlijk en ineffectief: het tarief van de belasting neemt af naarmate het gebruik groter wordt", schrijven de samenwerkende linkse partijen daarover in hun verkiezingsprogramma. "Daardoor voelen grote vervuilers te weinig druk om te verduurzamen, terwijl consumenten met een hoge energierekening zitten waar ze in veel gevallen geen invloed op hebben."

Verder wil GroenLinks-PvdA "een grootschalig isolatie-offensief" om woningen te verduurzamen en extra middelen voor zonnepanelen op daken van huurwoningen en koopwoningen van mensen met een laag inkomen, zodat hun energierekening direct omlaag gaat.

PVV - Lagere energierekening, hoeveel onduidelijk

De PVV wil zowel de energiebelasting als de btw op energie verlagen. "De energierekening is de afgelopen jaren naar recordhoogte gestegen en vele honderdduizenden mensen leven in energiearmoede", schrijft de partij van Geert Wilders in het verkiezingsprogramma. "De Nederlanders worden gewoon uitgeknepen. Daarom wil de PVV de energiebelasting én de BTW op energie verlagen."

Concrete getallen noemt de partij niet en de PVV heeft het verkiezingsprogramma ook niet door laten rekenen, daarom is de impact op de energierekening onduidelijk.

Verder zegt de PVV de salderingsregeling voor zonnepanelen in stand te willen houden. Huishoudens mogen daardoor de door hen opgewekte stroom terugleveren aan aan het openbare net en dat wegstrepen tegen de stroom die ze op een ander moment afnemen van het net. De overheid is van plan die regeling vanaf 1 januari 2025 af te bouwen.

BBB - Geen concrete plannen voor energiebelasting

De BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas vindt dat de belasting op energie "eerlijker, eenvoudiger en effectiever" moet, maar er moet nog "nader worden bekeken hoe dit beste kan worden gedaan."

De BBB pleit in het verkiezingsprogramma al wel vast voor "een nieuwe Wet Collectieve Warmte die erop toe zal zien dat de energierekening voor huishoudens betaalbaar blijft."

Om de lage inkomens te steunen wil de BBB samen met de corporatiesector en andere eigenaren van sociale huurwoning inzetten "op een versnelling van de verduurzaming van sociale huurwoningen."

D66 - Geen concrete plannen voor energiebelasting

D66 heeft geen concrete plannen voor aanpassingen van de energiebelasting opgenomen in het verkiezingsprogramma. Wel zegt de partij van lijsttrekker Rob Jetten toe te willen werken naar een gelijk tarief in Europees verband, zowel gelijk tussen alle landen als tussen alle gebruikers.

Een opvallende financiële maatregel die D66 wil nemen op het gebied van energie is iedere volwassene "een basisbedrag geven dat onder andere dient ter compensatie voor de hogere kosten als gevolg van de transitie."

Partij voor de Dieren - Progressieve energiebelasting, impact onduidelijk

De Partij voor de Dieren wil een progressieve energiebelasting. "De huidige energiebelasting is onrechtvaardig omdat grootverbruikers relatief veel minder betalen dan burgers en het mkb", staat in het verkiezingsprogramma van de partij van lijsttrekker Esther Ouwehand. "We introduceren een progressieve energiebelasting die mensen met lage inkomens ontziet en ervoor zorgt dat grootverbruikers meer gaan betalen."

Hoe dat precies uit zal gaan pakken voor de energierekening is onduidelijk, omdat de PvdD geen concrete tarieven noemt en het verkiezingsprogramma ook niet heeft laten doorrekenen.

Verder pleit de Partij voor de Dieren voor goedkope leningen en (fiscaal) goede regelingen voor het opwekken en opslaan van energie op wijkniveau om zo coöperatief eigendom te stimuleren.

SP - Lagere energierekening, onbekend hoeveel

De SP wil dat de energiebelasting omhoog gaat voor grootgebruikers en omlaag voor huishoudens en het mkb. Om dat waar te kunnen maken wil de partij van lijsttrekker Lilian Marijnissen energiebedrijven weer nationaliseren of lokaal zelf organiseren. "We stoppen de uitverkoop van publieke diensten en nationaliseren onze vitale infrastructuur, zoals de energievoorziening", staat daarover in het verkiezingsprogramma.

De directe impact van de nationaliseringsplannen op de energierekening is moeilijk vast te stellen, mede omdat de partij het verkiezingsprogramma niet heeft laten doorrekenen.

Verder kondigt de SP "een oorlogsaanpak" aan die de energierekening van huishoudens structureel moet verlagen, zoals "een isoleringsoffensief, het collectief plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen en beter onderhoud van woningen."

Volt - Energierekening met €482 per huishouden omhoog

Volt wijkt duidelijk af van alle andere partijen in dit overzicht die de energiebelasting willen verlagen en pleit juist voor een forse verhoging. De partij van lijsttrekker Laurens Dassen verhoogt de tarieven voor elektriciteit en schaft de fiscale heffingskorting op de energierekening af. "We zorgen ervoor dat de vervuiler betaalt. Daarom heffen we alle vrijstellingen op de energiebelasting en accijnsvrijstellingen op, met uitzondering van de stadsverwarmingsregeling."

Uit de doorrekening van het verkiezingsprogramma blijkt volgens keuze.nl dat de energierekening daardoor 482 euro per huishouden per jaar omhoog gaat.

Om ervoor te zorgen dat mensen wel hun energierekening en andere belangrijke zaken kunnen betalen, wil Volt de bijstand en het sociaal minimum verhogen. "Het sociaal minimum moet omhoog, zodat het voldoende is om bestaanszekerheid te garanderen", vindt Volt. "Dat moet in ieder geval hoog genoeg zijn om de eigen bijdrage in de zorg te kunnen betalen, je huis te verwarmen, je energierekening te betalen en een laptop en smartphone te betalen."

LEES OOK: Dit willen 9 politieke partijen met de vermogensbelasting in box 3: van ‘miljonairstaks’ tot terugdraaien van hogere heffing voor beleggers met huurpand