Een meerderheid van de partijen in de Tweede Kamer wil het eigen risico voor de zorgverzekering afschaffen. Maar volgens zorgeconoom Anja van Balen van ABN AMRO is er een goedkoper alternatief. Dat ligt onder meer bij de verhoging van de AOW-uitkering.

Het eigen risico is een bedrag dat verzekerden zelf aan zorgkosten moeten betalen voordat de dekking van de basisverzekering ingaat. Standaard is dit 385 euro, maar je kunt het bedrag ook verhogen in ruil voor een lagere zorgpremie.

Een aantal vormen van zorg is overigens uitgesloten van het eigen risico. Dit geldt onder meer voor bezoek aan de huisarts, dat altijd wordt gedekt door de basisverzekering.

Het afschaffen van het eigen risico brengt forse kosten met zich mee. Volgens het ministerie van Volksgezondheid gaat het om zo’n 5,5 miljard euro per jaar, zo bleek afgelopen jaar uit een nota.

Zorgspecialist Van Balen van ABN AMRO deelt de analyse dat er bij het afschaffen van het eigen risico een grote kans is dat de zorgvraag sterk stijgt, met hogere zorgkosten als gevolg. Die moeten dan opgevangen worden door bijvoorbeeld de premie van de zorgverzekering te verhogen. Of de belastingen moeten omhoog.

Een indicatie voor stijgende zorgkosten bij het afschaffen van het eigen risico vormt volgens Van Balen het voorbeeld van de wet maatschappelijke ondersteuning (wmo). Voor deze gemeentelijke regeling werd in 2019 de inkomensafhankelijke bijdrage voor gesubsidieerde huishoudelijke hulp afgeschaft en vervangen door een vast bedrag.

Dit leidde ertoe dat de kosten van de wmo daarna fors zijn stegen, vooral omdat hogere inkomens veel meer gebruik gingen maken van gesubsidieerde huishoudelijke hulp.

Hogere AOW in plaats van afschaffing eigen risico zorg

Wat betreft het eigen risico in de zorg zit het probleem vooral bij bepaalde groepen lagere inkomens, zoals huishoudens die alleen een AOW-uitkering ontvangen, dan wel een bijstand- of Wajong-uitkering. Zorgexpert Van Balen pleit er daarom voor om die groepen gericht te helpen om zorgkosten beter te kunnen dragen.

Zo ontvangen in Nederland 5,1 miljoen mensen een AOW-uitkering. Als deze uitkering met 32 euro per maand wordt verhoogd, is dat 385 euro per jaar. Ofwel: het bedrag van het eigen risico.

Deze uitgave zou de overheid 2 miljard euro per jaar kosten. Daarnaast zou de extra zorgvraag van kwetsbare groepen tot een kostenstijging van 900 miljoen kunnen leiden.

Per saldo kost dit dus zo'n 3 miljard euro, zo rekent Van Balen voor. Dat is minder dan de verwachte stijging van de zorgkosten met 5,5 miljard euro die het ministerie van Volksgezondheid voorziet bij afschaffing van het eigen risico.

LEES OOK: Forse stijging zorgpremies leidt niet tot extra overstappers bij zorgverzekering