Bij welke modeketens kun je terecht voor ‘eerlijke kleding’? Het kabinet heeft maandag een lijst gepresenteerd van zestig bedrijven waar je duurzaam textiel kunt kopen. Of om preciezer te zijn: bedrijven die beloven binnen drie tot vijf jaar de arbeidsomstandigheden in fabrieken te verbeteren.

Op de witte lijst staan onder meer Zeeman, MS Mode, America Today, Miss Etam, Steps, O’Neill, Sting, We Fashion, de Bijenkorf, HEMA, CoolCat, C&A en Wehkamp. (Bekijk hier de volledige lijst.)

Kleding die nu te koop is in die winkels hoeft dus niet per se duurzaam te zijn. De bedrijven hebben alleen afgesproken dat dat binnen vijf jaar zo is.

“Een veelgehoorde klacht van consumenten is dat ze wel duurzame kleding willen kopen, maar niet weten waar ze die kunnen krijgen. Deze lijst gaat ze absoluut helpen”, zegt minister Lilianne Ploumen van Buitenlandse Handel tegenover de Volkskrant.

Afspraken over duurzaamheid

De minister heeft afspraken gemaakt met de zestig bedrijven om de wijze waarop kleding wordt gemaakt in de nabije toekomst te verbeteren. Ploumen: “Er zijn al meer lijstjes van bedrijven die eerlijke kleding maken. Maar het voordeel van deze lijst is dat er ook toekomstige afspraken aan verbonden zijn.”

In eerste instantie hebben alleen Nederlandse bedrijven het convenant getekend, die goed zijn voor ongeveer een derde van de kledingmarkt in Nederland.

De bedrijven op de witte lijst beloven onder andere dat er in de fabrieken geen discriminatie, kinderarbeid of gedwongen arbeid plaatsvindt. Ook moet het milieu en klimaat zo min mogelijk worden belast tijdens het productieproces.

Bangladesh-akkoord

Het convenant is het vervolg op het Bangladesh-akkoord, waarmee Ploumen drie jaar geleden de arbeidsomstandigheden in de textielfabrieken in Bangladesh wilde verbeteren. Dit nadat er ruim 1.100 mensen omkwamen toen een complex met kledingfabriekjes instortte. De fabriekjes leverden ook aan ketens in het Westen.

Met het nieuwe textielconvenant wil Ploumen kledingfabrikanten dwingen om 'foute kleding' niet meer te verkopen. Ook landen als Bangladesh, India, Pakistan en Cambodja hebben medewerking beloofd.

Ingewikkelde productieketen

Controleren of kleding duurzaam is geproduceerd is een ingewikkelde klus, omdat bij de productie van een enkel kledingstuk vele partijen zijn betrokken. Sommige merken werken met duizenden fabrieken, die de kleding in elkaar zetten. Niet dat de modeketens met al die fabrieken contracten afsluiten. Doorgaans sluiten ze een deal met een leverancier die het werk verdeeld over verschillende fabrieken.

Die fabrieken kopen hun stof weer in bij andere partijen. Het weven en kleuren van de stof gebeurt weer door anderen. De productieketen van kleding is dusdanig lang en ingewikkeld, dat het moeilijk is om overzicht te houden. Vaak weet een modeketen nog wel wie de kleding in elkaar zet, maar wie de stof heeft geweven is onbekend.

Wettelijke maatregelen

Kledingketens op de witte lijst hebben nu toegezegd hun best te doen om de misstanden in de productieketen aan te pakken. Een stuurgroep van concurrerende bedrijven, vakbonden en hulporganisaties beoordeelt het plan van aanpak. Zelfcontrole vanuit de branche dus.

Ploumen waarschuwt in de Volkskrant de participerende bedrijven wel alvast: wie zich niet aan de afspraken houdt, verdwijnt van de lijst. En dat wordt publiekelijk gecommuniceerd.

Bovendien heeft de minister nog een stok achter de deur. Als na vijf jaar blijkt dat de kledingindustrie niet genoeg heeft gedaan om de situatie te verbeteren, dan kan de regering wettelijke maatregelen nemen. Ploumen: "Denk aan hogere tarieven of een importverbod voor kleding die is gemaakt met kinderarbeid."