Voorspellen is lastig, zeker als het over de toekomst gaat, zo luidt een bekende tegeltjeswijsheid. Dat geldt uiteraard ook voor de economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne.

In het onlangs gepubliceerde basisscenario van het Centraal Planbureau (CPB) daalt de koopkracht dit jaar in Nederland gemiddeld met bijna 3 procent, vooral vanwege de relatief hoge inflatie van ruim 5 procent. Maar het CPB heeft ook andere mogelijkheden doorgerekend, waaronder een ‘zwart scenario’.

In het sombere scenario kan de Nederlandse economie zomaar in een kortdurende recessie belanden. Dat zou gebeuren als de oorlog in Oekraïne niet alleen leidt tot langdurig hoge energie- en grondstoffenprijzen maar ook bijvoorbeeld de wereldhandel duidelijk raakt.

Volgens het Planbureau zou de koopkracht van Nederlanders dan veel harder achteruitgaan dan onlangs in economische ramingen werd geschetst.

In het negatieve scenario zou de Nederlandse economie dit jaar een aantal kwartalen van krimp laten zien, schrijven de onderzoekers van het CPB. Dan zou er in heel 2022 nog wel sprake zijn van 1,9 procent groei, maar dat is veel minder dan de plus die de rekenmeesters vorige week nog voorspelden. In 2023 zou de economische groei dan zelfs nihil zijn.

In dit scenario zou de inflatie dit jaar kunnen toenemen tot bijna 8 procent, waardoor de koopkracht met 5,1 procent zou terugvallen.

Het gaat niet om een nieuwe voorspelling, maar meer om een aanvullend scenario. Daarmee wil het planbureau illustreren wat de mogelijke gevolgen van de oorlog voor de economie kunnen zijn. Nederland is er als handelsland erg gevoelig voor als de wereldhandel averij oploopt.

In de uitwerking van de cijfers is alleen nog geen rekening gehouden met de accijnsverlaging en hogere compensatie voor lagere inkomens die het kabinet onlangs aankondigde.

Kabinet compenseert koopkracht met pakket van bijna 3 miljard euro

Het CPB waarschuwde vorige week al dat de koopkracht van Nederlanders mede door de oorlog in Oekraïne rond de 3 procent kan terugvallen. Dat zou al de sterkste koopkrachtdaling in decennia zijn. Maar hoe sterk je de hoge inflatie precies voelt in je portemonnee kan sterk van persoon tot persoon verschillen, erkende CPB-directeur Pieter Hasekamp toen ook.

Inmiddels heeft het kabinet maatregelen aangekondigd om de financiële klap voor huishoudens iets te verlichten. Maar volgens premier Mark Rutte zal het toch onvermijdelijk zijn dat de koopkracht dit jaar in de min uitkomt.

Onderdeel van het compensatiepakket van bijna 3 miljard euro is een verlaging van de accijns op benzine en diesel, een verlaging van de btw op de energiebelasting voor stroom en gas van 21 procent naar 9 procent, en een verhoging van de eenmalige energietoeslag voor lage inkomens.

LEES OOK: Wat doet de lagere accijns op benzine en diesel met de prijs aan de pomp? Benzineprijs in Nederland blijft tot hoogste in Europa horen