In een serieus bedoelde thriller zou het ongeloofwaardig overkomen:
aartskapitalist wint op het nippertje met hulp van (ex-)maoïsten. Toch
speelt ook dat verhaal in de strijd rond ABN Amro.

Er zijn nog twee ronden te gaan in het gevecht tussen de Britse bank
Barclays en het trio van Royal Bank of Scotland, Fortis en Santander. Het
consortium moet van minister Wouter Bos van Financiën goedkeuring krijgen
voor de plannen om ABN Amro op te delen. Naar verwachting beslist Bos daar
medio september over. Daarna zijn de aandeelhouders van ABN Amro aan zet.
Die maken waarschijnlijk in oktober uit of ze hun stukken aanmelden bij het
consortium of Barclays.

Krijgen de aandeelhouders van ABN Amro het laatste woord, dan ziet het er
gunstig uit voor het bankentrio. Dat heeft een hoger bod uitgebracht dan
Barclays. Bovendien biedt het bankentrio meer contanten, een aantrekkelijke
optie in het huidige beursklimaat.

ABN Amro-topman Groenink moet weinig hebben van het bankentrio. Hij wil
een deal met Barclays. Daarmee zou de vijfde bank van de wereld ontstaan. En
Groenink krijgt een elegante aftocht als commissaris bij de superbank.
Bovendien komt het hoofdkantoor in Amsterdam en vallen er minder ontslagen
in Nederland als Barclays wint.

Die laatste twee argumenten, werkgelegenheid en hoofdkantoor, raken een
gevoelige snaar bij politieke partijen van linkse signatuur. De SP en
Groenlinks vroegen woensdag een kamerdebat aan over het splitsingsscenario
van het consortium. Dat moet plaatsvinden vóór Bos daarover een oordeel
velt. Barclays kreeg op 13 augustus al toestemming om ABN Amro over te
nemen, zonder voorafgaand politiek debat.

Dat Groenink hulp krijgt van partijen die zich tegen de vermeende
uitwassen van het aandeelhouderskapitalisme keren, is zacht gezegd ironisch.
Sinds zijn aantreden als hoogste baas heeft Groenink zich steevast laten
afrekenen op de waarde die hij voor aandeelhouders schiep. Nooit is Groenink
teruggeschrokken voor stevige reorganisaties die ABN Amro slanker en
efficiënter moesten maken.

Ideologisch is het potsierlijk dat juist de SP en Groenlinks op de bres
springen voor Groenink. Maar ook inhoudelijk valt er het nodige aan te
merken op de zorgen om de werkgelegenheid en het hoofdkantoor. Dat Fortis
stevig zal snijden als het ABN Amro Nederland koopt, lijdt weinig twijfel -
niet onbelangrijk: Groenink en de rest van de huidige raad van bestuur
worden dan overbodig. Maar zeker in de huidige conjunctuur zou het voor
voormalige ABN Amro-medewerkers geen probleem moeten zijn een nieuwe baan te
vinden.

Van meer gewicht lijkt het argument dat Barclays zijn hoofdkantoor naar
Amsterdam wil verplaatsen, terwijl Fortis de hoofdkantoorfuncties over
Amsterdam en Brussel wil verdelen. Politici die staan te juichen over de
deal met Barclays, doen er evenwel goed aan zich te verdiepen in de
geschiedenis van Brits-Nederlandse fusies: Shell, Unilever, Reed Elsevier en
Corus.

Alleen bij Shell is het in 2005 gelukt het hoofdkantoor volledig naar Den Haag
te halen. Dat is mede te danken aan de sterke uitgangspositie die het
Nederlandse smaldeel binnen Shell in 2004 verwierf, in de nasleep van het
schandaal rond de opgeblazen olie- en gasreserves. Toen Nederlanders en
Britten binnen Shell onderhandelden over een nieuwe groepsstructuur,
profiteerde de Nederlandse tak van een oude erfenis: Koninklijke Olie bezat
sinds 1907 zestig procent van de groep, terwijl de Britten veertig procent
hadden.

Bij informatieconcern Reed Elsevier en staalbedrijf Corus, ontstaan in
respectievelijk 1993 en 1999, waren de Britten vanaf het begin dominant. Dat
mondde uit in een situatie waarbij uiteindelijk Britse topmannen de tent
vanuit Londen aanstuurden. Met redelijk succes bij Reed Elsevier, met
dramatische gevolgen bij Corus dat inmiddels is opgeslokt door het Indiaanse
conglomeraat Tata.

Afgelopen april riep Barclays-topman John Varley dat het hoofdkantoor van de
fusiebank "altijd" in Nederland zou blijven. Advies voor
goedgelovige Tweede-Kamerleden: read his lips.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl