Duitsland is onderweg naar het stembureau voor de Bondsdagverkiezingen. Het CDU van Angela Merkel ligt een straatlengte voor op iedere andere partij, dus hoogstwaarschijnlijk blijft Merkel bondskanselier.
Wat na deze verkiezingen wel spannend kan worden, is de positie van rechts-populistische Alternative für Deutschland (Afd). Naar verwachting komt voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een rechtspopulistische partij in de Bundestag. De eerste accurate prognoses zijn er rond 19.00 vanavond.
De Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (SPD), geleid door de voormalig president van het Europees Parlement Martin Schulz, wordt naar verwachting de tweede grootste partij.
De belangrijkste need-to-know’s rond deze verkiezingen, de partijpunten, en coalitie-opties:
Duitse verkiezingen: de basis
De Duitse overheid is bij wet verplicht om elke vier jaar parlementsverkiezingen uit te schrijven.
De verkiezingen wordt traditioneel op zondag gehouden, met stembureaus die openen om 8.00 uur en sluiten om op 18.00 uur.
Als de uitslag bekend is, begint de coalitievorming, die soms maanden kan duren.
De bondspresident, het staatshoofd, momenteel Frank-Walter Steinmeier, zal een kandidaat voor het kanselierschap voorstellen. Nieuwe kamerleden zullen daarover stemmen. Een kandidaat heeft tenminste 312 stemmen van kamerleden nodig voordat ze officieel wordt aangesteld.
Angela Merkel wordt naar verwachting voor de vierde keer gekozen als bondskanselier.
Hoe de verkiezingen werken
Deze zondag brengen Duitse kiezers twee stemmen uit. Eén voor een lokale afgevaardigde, en één voor een politieke partij. Er zijn minimaal 598 plekken beschikbaar in de Bondsdag, het parlement, voor afgevaardigden.
Een afgevaardigde wordt gekozen via een meerderheidsstelsel, waarbij iemand een meerderheid in een kiesdistrict moet veroveren om een zetel in het parlement te behalen. Ongeveer de helft van de 598 zetels wordt op deze manier verdeelt.
Met de tweede stem, op een politieke partij, worden de overige zetels verdeeld. Dit gaat via evenredige vertegenwoordiging. Dat is een kiessysteem waarbij het percentage behaalde zetels evenredig is met het percentage behaalde stemmen.
Welk type overheid kunnen we verwachten
Omdat het Duitse kiessysteem proportionele representatie garandeert, is het onwaarschijnlijk dat één partij een absolute meerderheid krijgt.
De grootste partij zal een coalitie moeten vormen met een andere partij om een kamermeerderheid te krijgen. Deze onderhandelingen kunnen maanden duren.
Bij de laatste verkiezingen won de CDU/CSU 311 zetels, vijf te weinig voor een absolute meerderheid, dus vormde de partij van Merkel een coalitieregering met de SPD. Maar dat duurde meer dan twee maanden om te bereiken.
De opkomst in 2013 was 70 procent.
De grootste mededingers en hun kansen
De twee grootste kanshebbers:
CDU/CSU: Merkel's centrumrechtse christendemocratische partij, en haar zusterpartij de CSU, de Christelijk Sociale Unie in Beieren, gaan automatische samen iedere verkiezing. De unie is populair onder jonge mensen die vooral Merkel's aanpak van de vluchtenlingencrisis steunen, volgens BuzzFeed.
CDU/CSU zou 36% van de stemmen krijgen volgens opiniepeilingen afgelopen vrijdag.
SPD: De populariteit van de centrumlinkse Sociaaldemocratische Partij van Duitsland zwol eerder dit jaar aan nadat Martin Schulz z'n post als voorzitter van het Europees Parlement verliet en overstapte naar de binnenlandse politiek. Schulz maakte z'n middelbare school niet af om een voetbalcarrière na te kunnen jagen. In de eerste instantie werd hij door veel mensen als een man van het volk gezien, schreef de New York Times. Maar recent nam steun voor Schulz en z'n partij weer af.
AfD: De vier jaar oude, extreemrechtse Alternatieve für Deutschland zet zich af tegen immigratie en het homohuwelijk, en is eurosceptisch. De steun voor deze partij daalde aanzienlijk na een intern conflict waarbij partijleden senior partijlid Björn Höcke schorsten, vanwege zijn uitspraak dat Duitsland zich niet langer schuldig moest voelen over haar nazi-verleden.
De partij wordt nu geleid door Alexander Gauland en Alice Weidel, een openlijk homofiele ex-bankier, die Donald Trump loofde om z'n uitspraak dat Merkel 'gestoord' was.
Peilingen suggereren dat de AfD 10 procent van de stemmen haalt.
De Vrije Democratische Partij (FDP): de vrije markt, liberale partij, geleid door Christian Lindner, zat in de coalitie met Merkel's CDU/CSU tussen 2009 en 2013. Maar de partij haalde de kiesdrempel niet in 2013 en verloor daardoor als z'n zetels. Peilingen verwachten dat de partij dit jaar 10 procent van de stemmen wint.
De Groenen: Deze partij focust op milieu, migratie, en ongelijkheid. Een van de leiders, Simone Peter, zei in de Financial Times dat Merkel alleen 'krantenkoppen' levert maar geen echte verandering bewerkstelligt. Volgens peilingen maken ze kans op 10 procent van de stemmen.
Links: De meest linkse partij heeft deze verkiezingen ingezet op arbeidersrechten, zoals het verhogen van het minimumloon, hoger pensioen, gezondheidszorg, en betaalbaardere woningen, volgens de Duitse omroep Deutsche Welle.
Merkel heeft eerder coalities de AfD en de linkse partijen uitgesloten, meldde Reuters afgelopen maand. De SPD weigerde ook te regeren met links, maar zei niks over de AfD.