Ze zijn overal te vinden: bij het benzinestation, in de boekhandel, bij de kiosk op straat. Ze zijn zo klein en toch zeggen ze zoveel over Duitsland. Witte, soms gele stickers bij de kassa.

“Pinnen is hier niet mogelijk.” Of nog erger: “Pinnen kan pas vanaf tien euro.”

Wil je afrekenen bij Duitse winkels, dan moet je vaak contant geld op zak hebben. Miljoenen shoppers lopen daarom rond met een hoop munten en een stapel biljetten in hun portemonnee.

In geen enkel ander Europees land hebben zoveel mensen contant geld op zak als in Duitsland, blijkt uit onderzoek van de Europese Centrale Bank.

In het Verenigd Koninkrijk,  Scandinavische landen en Nederland pakken consumenten hun pinpas of creditcard als ze in de kantine een Snickers kopen. Wat een verschil met Duitsland. Daar staan er mensen in de rij bij de bakker, omdat klanten tot op de cent precies hun broodje van 3,68 euro willen afrekenen.

Volgens het EHI Retail Institute worden 78 procent van alle aankopen in Duitsland contant voldaan.

Hoge kosten voor creditcardbetalingen

Maar waarom? Zijn Duitsers verslaafd aan contant geld? Of is er angst voor alternatieve betaalmiddelen? Maik Klotz denkt dat hij het antwoord weet. Hij is expert op het gebied van mobiel betalen, een term die veel Duitsers vreemd in de oren zal klinken.

"De detailhandel is het grootste struikelblok. Nergens anders hoef je tegenwoordig contant te betalen", zegt Klotz. "Daar wordt een angstbeeld gecreëerd waar je met geen enkel argument tegenop kunt boksen."

Wat Klotz bedoelt: tot enkele jaren geleden moesten winkeliers hoge kosten betalen voor creditcardbetalingen. Dat heeft een enorme impact gehad op de winstmarges, vooral voor goedkope producten en goederen. Als gevolg daarvan houdt de detailhandel tot op de dag van vandaag vast aan contant betalen.

Pas in 2017 werden er meer pintransacties gedaan dan er met cash werd afgerekend. Daarin loopt Duitsland flink achter op andere Europese landen. Zo is Zweden langzaam op weg naar een cashloze samenleving.

Maar winkeliers zijn niet de enigen met een voorkeur voor contant geld. Ook consumenten voelen zich vertrouwder met fysieke munten en biljetten, omdat ze denken dat ze zo beter zicht hebben op hun uitgaven.

Journalist Claudia Hammond beschrijft in haar boek De kracht van geld: een psychologische verkenning het fenomeen loss aversion. Mensen zijn twee keer zo sterk gemotiveerd om verlies te voorkomen, dan om de dezelfde winst te behalen.

Omgekeerd geldt dan: omdat consumenten over het algemeen meer uitgeven met een creditcard, vrezen ze dat ze het overzicht over hun financiën kwijtraken.

Campagne voor behoud van contant geld

Bij veel Duitse consumenten leidt dit tot een afkeer van elektronische betaalopties. Dergelijke opvattingen worden gevoed door actiegroepen zoals Pro Bargeld, die campagne voert voor het behoud van contant geld. Zij maken alles zwart wat niet met biljetten en munten te maken heeft.

"Als contant geld verdwijnt, kost dat je vrijheid", claimen ze. "Zonder contant geld heeft de overheid een volledig overzicht van alle geldstromen. Wie heeft eigenlijk niets, maar dan ook werkelijk niets te verbergen?"

Of met andere woorden: "Zonder contant geld hebben grote bedrijven volledig inzicht in het bestedingspatroon van consumenten. Misschien goed voor de economie, maar is dat ook goed voor ons allemaal?"

Het zijn slogans die misleidend zijn, omdat het betaalgedrag van consumenten lang niet zo transparant is als gegevens op Facebook, WhatsApp of Google. "Bankieren is in Duitsland extreem gereguleerd", zegt betalingsexpert Klotz. "Als ik pin bij de supermarkt, dan weet de winkel niks van mij of mijn persoonlijke voorkeuren."

Angst voor gegevensdiefstal

Wat overblijft is de voortdurende angst van consumenten voor diefstal van gegevens. Volgens een enquête van PwC vreest 88 procent van de Duitsers dat hun mobiele telefoon gehackt wordt. Daarom wil 36 procent niks weten van mobiel betalen, terwijl 30 procent het niet eens geprobeerd heeft om dezelfde reden.

Het zal waarschijnlijk lang duren voordat pinnen in Duitsland vanzelfsprekend is. Klotz: "Wij Duitsers blijven contant geld verdedigen tot op het allerlaatst."

Dit artikel verscheen eerder op Business Insider Deutschland.