Schokkend. Niet zozeer dat autobedrijven emissietesten manipuleren om schoon te lijken. Wel dat Duitsers de boel flessen. Dankzij Volkswagen en Imtech, die door haar Duitse dochter dodelijk was geïnfecteerd, zijn we minder naïef geworden. Duitsers zijn geen haar beter dan corrupte volkeren in warme oorden of zelfs Grieken, constateert Errol Keyner.
Niet alleen autofabrikanten hebben een gedeukt imago. Farmaceuten liggen onder vuur omdat ze woekerwinsten over de rug van patiënten en de maatschappij maken. Bankiers zijn na alle schandalen paria’s. Verzekeraars stellen primair de premie-instroom van de klant centraal. Dat veel klanten onterecht schade claimen, is een zwak excuus.
Topbestuurders – ach, eigenlijk alle managers – zijn in de publieke opinie zakkenvullers. Bij beursdebacles verschuilen ze zich graag achter hijgerige beleggers, die alles opzij schuiven voor korte termijn winst.
Weinig commissarissen houden effectief toezicht. Accountants falen in hun controlewerkzaamheden. Tegelijkertijd faalt het markttoezicht, want aandelenkoersen komen niet tot stand via een zuiver proces van vraag en aanbod, maar worden bepaald in dark pools en gemanipuleerd door high frequency traders en insiders. De ratings van kredietbeoordelaars zijn mosterd na de maaltijd. Toch dragen gedupeerde beleggers zelf schuld.
Iedereen wijst naar de ander
Iedereen wijst naar elkaar. Bedrijven duperen niet alleen klanten en hun beleggers. Zij buiten het liefst werknemers uit en zien hen slechts als noodzakelijke – tijdelijke – resource. Tegelijkertijd wordt het steeds onaantrekkelijker om werknemers aan te nemen in Nederland. Incompetentie of luiheid is onvoldoende basis voor ontslag. De werknemer gijzelt zijn baas.
Breder in de samenleving denkt rechts alleen aan zichzelf, terwijl links pleit voor meer solidariteit. Onder voorwaarde dat vooral rechts dit betaalt.
Waarheid is zoek
Niet alleen geld corrumpeert, ook status en macht. Het vertrouwen in de politiek was al tijden laag, maar blijkt telkens nog lager te kunnen.
Milieugroeperingen walgen van Volkswagen, maar kunnen er zelf ook wat van: ze shoppen selectief in statistieken en laten onwelgevallige feiten weg. Het doel heiligt de middelen.
IJdele hoogleraren die onderzoeksresultaten fingeren vinden inspiratie bij scholieren en studenten die examens stelen. Luie journalisten verzinnen nieuws of verdraaien feiten.
Misschien zet bovenstaande opsomming het vertrouwen in je medemens onder druk. Dan resteert gelukkig nog het vertrouwen in jezelf.
En zelfkennis.
Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl