De Duitse minister van Financiën Wolgang Schäuble kapittelt de lage rentes van de Europese Centrale Bank. Terecht? Analist Arne Petimezas van AFS Group praat je bij vanaf de beursvloer in Amsterdam.
1.De Duitse minister van Financiën Wolgang Schäuble beweert dat de Europese Centrale Bank met lage rentestanden, gratis financiering voor banken en obligatieaankopen arme Duitse spaardertjes dupeert. Daarom moet er zo snel mogelijk een einde komen aan “ruim” monetair beleid.
Maar hoe erg is het nou gesteld met (Duitse) spaarders? Het probleem is dat iedereen zich blind staart op nominale rentestanden, die inderdaad optisch erg laag zijn.
Maar het draait juist om de reële rente: de nominale rente min de verwachte inflatie. In de grafiek staat de rente op deposito’s met een looptijd van 1 tot 2 jaar bij Duitse banken minus de door de markt verwachte inflatie in de eurozone voor de komende twee jaar op basis van inflatie swaps (een derivaat; helaas begint de markt pas in 2004).
(klik voor uitvergroting)
Een aantal zaken valt op. Wanneer er geen financiële crises waren – tussen 2004 en begin 2008 en vanaf 2013 tot heden – bedroeg de reële rente gemiddeld 0,65 procent vóór 2008 en 0,43 procent ná 2012. En vergeet niet: tussen 2005 en 2008 verkrapte de ECB het beleid, terwijl de centrale bank sinds 2011 met enige tussenpozen alleen maar aan het verruimen is geweest. Die daling van de reële rente met 0,22 procentpunt kun je moeilijk een onteigening van (bank)spaarders te noemen.
Analist Arne Petimezas van AFS Group houdt je dagelijks op de hoogte van de dingen die je moet weten.
2.Kein schuldenschnitt voor Griekenland. Schäuble heeft zondag op de Duitse TV nog eens gezegd dat Griekenland zijn schulden tot op de laatste cent moet terugbetalen (echt waar!). “Diegenen die praten over schuldenverlichting, willen niet praten over wat Griekenland moet doen,” zei Schäuble op de ARD.
Volgens het rekenmodel van het IMF moet Griekenland jaarlijks een begrotingsoverschot exclusief rentelasten van 3,5 procent van het nationaal inkomen hebben – decennialang zonder onderbreking. Maar zelfs dan moet de eurozone de voorwaarden van de noodleningen waarschijnlijk versoepelen door de rente te verlagen, aflossingen uit te stellen en looptijden te verlengen. En als de groei tegenvalt – wat zonder meer zal gebeuren omdat de groeivoorspellingen voor Griekenland consistent te optimistisch zijn geweest – moet Griekenland nog harder bezuinigen. En ook dan zal weer blijken dat, als puntje bij paaltje komt, er in de Griekse politiek geen draagvlak is om de buikriem zo ver aan te halen.
3.Schäuble was afgelopen weekend sowieso behoorlijk op dreef. Op vrijdagavond schoof Schäuble de opkomst van de anti-establishment partij Alternativ für Deutschland in de schoenen van ECB-president Draghi. “Ik zei tegen Mario Draghi… wees er maar trots op: je kan 50 procent van de resultaten van een partij die nieuw en succesvol lijkt te zijn in Duitsland toeschrijven aan het implementeren van dit [monetaire] beleid”, zo citeert de Wall Street Journal Schäuble. Daarnaast was afgelopen weekend naar Der Spiegel gelekt dat Schäubles ministerie overweegt een rechtszaak aan te spannen tegen de ECB als Draghi helikoptergeld gaat uitdelen. De afgelopen tijd hebben een aantal ECB’ers helikoptergeld als proefballon laten opgaan.
4. Bluffen de Japanners dat ze op elk moment kunnen ingrijpen in de valutamarkt om de appreciatie van de yen een halt toe te roepen? Volgens de Japanse minister van Staat Yoshihide Suga betekent het G20-akkoord dat competitieve devaluaties verbied niet dat het er niet mag worden ingegrepen wanneer er sprake is van “eenzijdige” bewegingen. “Waar de G20 op doelt is willekeurig interveniëren, wat anders is dan reageren op een eenzijdige beweging,” zei Suga tegen persbureau Reuters.
Speculanten zijn een gokje aan het wagen dat de yen harder zal worden ten opzichte van de dollar. Ten grondslag aan die speculatie ligt de veronderstelling dat de Japanse centrale bank aan het einde van zijn Latijn is met betrekking tot verdere monetaire verruiming en dat de wereld afkeurend zal reageren als Japan direct ingrijpt in de valutamarkt. Japanse ministers hebben de waardestijging van de yen als “eenzijdig” omschreven, een codewoord dat in het verleden steeds is gebruikt in aanloop naar interventies in de valutamarkt.
De laatste keer dat Japan yennen dumpte in de valutamarkt om er vreemde valuta mee terug te kopen was in 2011 in nasleep van de Fukushima kernramp. Japan kreeg toen van te voren toestemming van de VS omdat er duidelijk sprake was van overmacht. De G20 spraken naar aanleiding van de crisis van 2008 af om competitieve devaluaties te voorkomen. Dat verbod houdt in dat landen niet al te opzichtig hun valuta zwak mogen maken door middel van het opkopen van vreemde valuta. Monetaire verruiming om de economie te stimuleren mag wel, ook als is een zwakkere valuta een direct neveneffect. De rode lijn is het opkopen vreemde valuta, alhoewel steeds meer negatieve depositorentes inmiddels ook de wenkbrauwen doet fronsen.
5.De boetes stapelen zich op bij (Britse) banken. Volgens de denktank New City Agenda hebben Britse banken in de afgelopen vijftien jaar 53 miljard pond moeten betalen aan boetes, rechtszaken en andere sancties vanwege overtredingen uiteenlopend van het manipuleren van de valutamarkt en interbancaire rentes tot het witwassen van zwart geld en het door de strot drukken van derivaten bij MKB’ers. Volgens dat rapport, dat wordt aangehaald door persbureau Reuters, betekenen de boetes dat banken minder kapitaal opbouwen en minder dividend uitkeren, maar ondertussen wel bonussen blijven uitbetalen.
6.Europese beurzen stonden aan het begin van de middag hoger, maar dat mag niet echt een naam hebben. De meeste beurzen wonnen tussen de 0,5 en 1 procent, maar dat valt in het niet vergeleken met de jaarverliezen.
Voor het jaar staat de Europese Stoxx 50-index 10 procent in het rood, de Duitse DAX ruim negen procent en de Franse CAC tegen de 7 procent. De AEX met een stand van 436,7 punten doet het met een jaarverlies van slechts een procent nog best goed. Beleggers blijven bezorgd over de zwakke economie en de negatieve gevolgen hiervan voor bedrijfswinsten.
Arne Petimezas is analist bij financiële dienstverlener AFS Group. Deze bijdrage is niet bedoeld als advies tot het doen van individuele beleggingen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl