Ongecoördineerd, te gehaast en te duur: de Duitse rekenkamer geeft Angela Merkel er ongenadig hard van langs als het gaat om haar energiepolitiek. Vooral het vorige kabinet moet het ontgelden.
De Duitse rekenkamer bekritiseert de energiepolitiek onder bondskanselier Merkel in ongewoon harde woorden, schrijft Duitslandnieuws.nl. Tot op de dag van vandaag heeft het Duitse kabinet “onvoldoende overzicht over de financiële consequenties van de Energiewende“.
Duitsland besloot in 2011 na de ramp met de Japanse kerncentrale in Fukushima het zonder atoomenergie te doen. Vanaf 2022 moeten 17 kerncentrales dicht. In plaats daarvan zet Duitsland in op wind- en zonne-energie.
Het tijdsschema voor de omslag is echter krap. Zo krap dat de techniek de politieke ambities niet altijd kan bijbenen. Niet alle projecten komen op tijd af en de energierekening voor burgers wordt te duur.
Overheidsbudget onder druk
De kosten van de Energiewende drukken zwaar op het overheidsbudget. Inclusief alle stimuleringsprogramma’s is de regering “jaarlijks tientallen miljarden euro’s” kwijt, zo staat in een nota dat deze maand is geschreven en waar Süddeutsche Zeitung woensdag de hand op heeft weten te leggen.
Volgens de rekenkamer zijn de taken te weinig opgesplitst. "Ministeries voeren maatregelen ongecoördineerd, inconsequent en deels dubbel door", staat in het rapport.
De rekenkamer is vooral kritisch op de zwart-gele coalitie, ofwel het tweede kabinet Merkel dat tussen 2009 en 2013 regeerde. In deze periode zijn er twee ingrijpende beslissingen genomen in de energiepolitiek. In 2010 werd nog besloten om kerncentrales langer open te houden, een jaar later ging het roer helemaal om na de kernramp in het Japanse Fukushima: alle kerncentrales moesten sluiten. Over beide beslissingen is de rekenkamer buitengewoon kritisch.
Verkeerde inschattingen
Zo waren in 2010 formeel zes ministeries betrokken bij de energiepolitiek. De meeste knopen werden op het ministerie van Milieu of van Economische Zaken doorgehakt. Omdat daar niet altijd voldoende expertise in huis was, leidde dit tot verkeerde inschattingen van de kosten, aldus de onderzoekers.
Toen een jaar later de politieke koers 180 graden verlegd werd, ging het niet veel beter, schrijft de rekenkamer. Onafhankelijk van elkaar gaven vier ministeries de opdracht om de energiepolitiek te evalueren. "Dit laat zien dat het kabinet geen overzicht had", schrijft de rekenkamer. Een voorbeeld daarvan: zowel het ministerie van Economische Zaken als het ministerie van Milieu riepen een website in het leven met tips over energiebesparing.
Geen doelen gesteld
Het derde kabinet Merkel – nu met de SPD – probeert de stokkende Energiewende bij te sturen. Maar ook dat kan nog op weinig goedkeuring rekenen bij de onderzoekers. Zo zijn er bij de staat en deelstaten maar liefst 24 bestuurslagen die zich bezig houden met de Energiewende. "Dat maakt het wel erg lastig om een inhoudelijk afgestemd en doelgericht beleid uit te voeren", zeggen de rekenaars.
De regering laat regelmatig het eigen beleid evalueren door onafhankelijke experts. "Vaak ontbreekt het aan duidelijke doelen, waaraan succes of mislukkingen zijn af te meten."
De huidige regering probeert al te leren van de fouten uit het verleden, stelt een woordvoerder. Hij wijst er op dat de energiepolitiek grotendeels is ondergebracht onder minister Sigmar Gabriel van Economische Zaken. Maar hij kaatst de bal ook terug naar de rekenkamer en noemt het rapport enigszins "gechargeerd". "De rekenkamer heeft niet het hele plaatje van de economische, sociale en milieu-aspecten voor ogen."
Bertus Bouwman is chef redactie van Duitslandnieuws.nl, de site met dagelijkse duiding van Duits nieuws voor Nederland. Blijf op de hoogte van politiek en economisch nieuws uit Duitsland.
Lees ook op Duitslandnieuws
10 redenen waarom de Duitse Energiewende zo complex is
'Duitsland onvoldoende beschermd tegen cyberaanvallen'
Professoren maken gehakt van Duitse tolplannen
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl