Als de kiezer niet naar het stembureau komt, dan komt het stembureau wel naar de kiezer. Mensen hoeven tegenwoordig niet per se naar de basisschool of het wijkcentrum in hun buurt te gaan.
Tot 2010 konden kiezers alleen naar één stembureau. Welke dat was, werd vooraf voor hen bepaald. Dat hoeft niet meer, mensen mogen tegenwoordig zelf kiezen. Ze kunnen steeds vaker hun stem uitbrengen op openbare plaatsen. Op stations bijvoorbeeld, of tussen de winkels op Schiphol Plaza.
Gemeenten worden steeds creatiever en steken elkaar de loef af met bijzondere stembureaus. Zo vaart een motorbootje rond door de Biesbosch in Noord-Brabant. Het schip legt her en der aan. De paar inwoners van het uitgestrekte natuurgebied kunnen zo stemmen.
Zoiets is nieuw in Nederland. In Rusland gebeurt het vaker. Boven de poolcirkels vliegen helikopters de eindeloze toendra af, van nomade naar nomade. De kiezers blijven waar ze zijn, de verkiezingen komen naar ze toe. Hun huis is hun stembureau.
De gemeente Zuidplas in Zuid-Holland doet het dit jaar juist op zijn Amerikaans. In de buurt van de N219 staat straks een drive-in stembureau. Automobilisten rijden het terrein op, lopen naar het stembureau, maken hun keus en rijden weer door. “Kiezers op de fiets en in een scootmobiel/rolstoel kunnen tot in het stemhokje rijden”, aldus de gemeente. Democratie als een pitstop.
Digitaal stemmen geen optie
In een land als Estland hoeft zelfs dat niet meer. Burgers kunnen digitaal stemmen, zonder dat ze ooit een voet in een stemhokje zetten. Bij de parlementsverkiezingen afgelopen weekend bracht een op de drie Esten per computer zijn stem uit.
Maar daar trekt Nederland een grens. Voor ons is het geen optie. "De techniek schrijdt voort, maar ook de mogelijkheden om de zwakke plek op te zoeken. Het is veel te kwetsbaar, veel te fraudegevoelig", legt de Kiesraad uit.
Internetactivist Rop Gonggrijp, oprichter van provider XS4ALL, deelt die kritiek. Hij voerde in het verleden strijd tegen de stemcomputers. Met succes. Sinds 2009 stemmen we weer met een rood potlood. "We hebben toen gezegd: we kijken of de techniek beter wordt. Maar sindsdien is er zoveel gekomen waar je je hart bij vasthoudt."
De onthulling van Edward Snowden over Amerikaanse afluisterpraktijken bijvoorbeeld. De problemen met Diginotar, dat onveilige veiligheidscertificaten voor websites maakte. Of Stuxnet, een computerworm die het Iraanse nucleaire netwerk saboteerde. Gonggrijp: "Internetstemmen komt niet dichterbij, het drijft juist steeds verder weg. Het is alleen maar onveiliger geworden en dat moet je niet willen."
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl