Wie dagelijks meer dan 50 gram ‘bewerkte’ vleeswaren eet, zoals worst en salami, loopt een verhoogd risico op kanker, aldus de het internationale instituut voor kankeronderzoek. Nederlandse vleeswarenmakers komen in het verweer.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) van de Verenigde Naties heeft maandag officieel gewaarschuwd voor bepaalde soorten vlees. De onderzoekers schatten dat elk jaar 34.000 mensen sterven aan kanker doordat ze veel bewerkt vlees eten. Rood vlees is wellicht verantwoordelijk voor 50.000 doden per jaar.
Het gaat om vleessoorten die bewerkt zijn zodat ze langer houdbaar zijn of een sterkere smaak krijgen zoals (knak)worstjes, hamsoorten en ingeblikt vlees.
Dat bewerkte vlees staat in de gevaarlijkste categorie, Groep 1. Dat is “gebaseerd op voldoende bewijs dat het eten van bewerkt vlees darmkanker veroorzaakt”, aldus de WHO. Volgens de organisatie neemt het risico op darmkanker met 18 procent toe “voor elke 50 gram bewerkt vlees die dagelijks wordt gegeten”. Er is mogelijk ook een verband met maagkanker.
Niet even gevaarlijk als asbest
Bewerkt vlees staat in Groep 1 naast stoffen als arseen, asbest, cadmium, chroom-6, mosterdgas, plutonium-239, tabaksrook, dieselroet en steenkoolteer. Op de lijst staan ook ziektes als chronische hepatitis C, hiv, hpv (het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt) en omstandigheden als luchtvervuiling, zonnestraling, röntgenstralen en zonnebanken.
Dat wil niet zeggen dat bewerkt vlees even gevaarlijk is als bijvoorbeeld asbest, benadrukt de WHO, alleen dat het bewijs voor het verband met kanker even sterk is.
Rood vlees staat een trapje lager, in Groep 2A. Volgens de WHO is er "beperkt bewijs" dat het eten van rood vlees kanker veroorzaakt. In die categorie staan bijvoorbeeld olieraffinage, insecticiden en anabole steroïden. Onder rood vlees valt bijvoorbeeld rundvlees, kalfsvlees, varkensvlees, lamsvlees, paardenvlees en geitenvlees. Rood vlees wordt in verband gebracht met darmkanker, alvleesklierkanker en prostaatkanker.
Vleesverwerkers bagatelliseren onderzoek
De Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie (VNV) verwerpt de indeling van bewerkte vleeswaren in categorie 1 (kankerverwekkend) door het Internationale Instituut voor Kankeronderzoek (IARC). "Het risico op kanker is complex en niet afhankelijk van een enkel attribuut, maar afhankelijk van veel meer factoren zoals leeftijd, genetica, dieet, leefomgeving en leefstijl", aldus de belangenorganisatie maandag.
VNV wijst erop dat Nederlanders gematigde vleeseters zijn. "Nederlanders eten gemiddeld 20 gram vleeswaren per dag, beduidend lager dan wat als overmatig wordt gezien: meer dan 50 gram per dag."
Ook stelt de vereniging dat in het onderzoek uitsluitend is gekeken naar het gevaar van bepaalde stoffen in vleeswaren bij overmatige consumptie. "Er is echter geen inschatting gemaakt van het echte risico voor consumenten. Dit betekent dat er geen rekening is gehouden met de feitelijke blootstelling in relatie met het potentieel om kanker te veroorzaken."
Volgens de organisatie bevatten vleeswaren juist veel belangrijke voedingsstoffen zoals proteïnen, vitaminen en ijzer. "Deze voedingstoffen zijn moeilijk te verkrijgen uit andere producten die we dagelijks consumeren. Een bescheiden consumptie van vlees en vleeswaren past daarmee ook volgens het Voedingscentrum en diëtisten prima in een gezond en gevarieerd dieet'', aldus VNV.
Winkelbedrijf HEMA, bekend om zijn rookworsten, zegt in een reactie op de 'vleeswaarschuwing' van de Wereldgezondheidsorganisatie te geloven "in een uitgebalanceerd dieet waarvan ook vlees deel kan uitmaken". "Maar'', benadrukt HEMA, "alles met mate".